آفتابنیوز : آفتاب: سایت تابناک نوشت: «جواد منصوری»، سفیر سابق ایران در چین فضای حاکم بر مدیریت سیاست خارجی کشورمان را به نقد کشیده و از سیاستهای اشتباه این وزارتخانه در سالهای اخیر بهویژه در تعیین سفرا سخن گفت. وی نگاه مبتنیبر بی اعتمادی مردم نسبت به سیاسیت های «پکن» در قبال «تهران» را تا حدودی طبیعی و منبعث از استراتژی حاکم بر سیاست خارجی آن کشور از یک سو و برداشت اشتباه دستگاه دیپلماسی کشورمان از استراتژی «نگاه به شرق» دانسته و میگوید: در دنیا هر دولتی قطعا باید در راستای منافع ملی خود حرکت کند. در غیر این صورت باید بگوئیم دولتی غیر عقلانی و مخالف مصالح و منافع ملی خود میباشد. از این رو ما و هیچ دولت دیگری در دنیا نباید انتظار داشته باشیم که دولت و یا دولتهای دیگر دقیقا مطابق منافع و دیدگاههای ما عمل کنند.
«منصوری» میافزاید: ما باید با کشورهای دیگر بر اساس رابطه برد ـ برد و معادله صفر عمل کنیم. به عبارت دیگر قطعا باید در روابط ما با هر کشوری مجموعه منافع و مصالح طرف مقابل مد نظر قرار میگیرد. در غیر این صورت روابط دوجانبه پایدار نمی ماند. بهنظر میرسد ما در برخی موارد بر خلاف اصل واقعبینی میخواهیم دیگران این معادله را نادیده بگیرند. از این رو توقع داریم که در راستای منافع ما عمل کنند و یا تحلیل ما این باشد که آنان مخالف و ناهماهنگ با منافع ما میباشند.
سفیر سابق ایران در چین در خصوص نحوه تعامل با چین میگوید: در دراز مدت منطقی است که نباید تکیه بر هیچ کشوری را مبنای روابط خارجی قرار دهیم. ما باید از تمام امکانات خود چه بالقوه و چه بالفعل استفاده کنیم. کاری که متاسفانه در 30 سال گذشته انجام نشد. امروز بسیاری از نیروهای کارآمد ایرانی در خدمت شرکتهای خارجی هستند و یا تعداد زیادی از نیروهای جوان و متخصص کشور در حال مهاجرت به خارج و خدمت در کشورهای خارجی می باشند. مهاجرت متخصصین ایرانی یکی از مسایل بسیار مهمی است که در کشور ما مورد بیاعتنایی قرار میگیرد. همچنین بسیاری از نیروها و سرمایههای داخلی در انزوا و بدون مصرف ماندهاند.
این دیپلمات کشورمان موضع خود نسبت به نقش وزارت خارجه در مدیریت سیاست خارجی کشور و نقدی که در خصوص ضعف وزارت خارجه در این خصوص مطرح است را اینگونه پاسخ داد: در تمامی کشورهای جهان وزارت امورخارجه دستگاه مجری سیاست خارجی کشورهاست. وزیر امورخارجه هم یکی از اعضای تعیین کننده سیاست خارجی است. به عبارت دیگر سیاست خارجی کشورهای دنیا معمولا در شورای امنیت ملی کشورها تعیین میشود و وزارت امور خارجه موظف به اجراست. در ایران اما اینگونه نیست و نوعی چندگانگی در این زمینه وجود دارد. با وجود این مقام معظم رهبری بیشترین نقش را در زمینه تعیین سیاست خارجی نظام دارند.
«منصوری» در پاسخ به این پرسش که، "یکی از انتقاداتی که همواره به دستگاه دیپلماسی کشور وارد بوده عدم اشراف سفرای ایران بر موضوعات مختلف است. این عدم اشراف در نهایت به این منتهی شده است که وزیر امورخارجه برای هر کار پیش پا افتادهای باید خود راسا به آن کشورها سفر کند. این تحلیل درست است؟" گفت: در انتخاب سفرا دقت کافی نمیشود و اصولا وزارت امورخارجه مورد معامله سیاست داخلی قرار گرفته است. با این حال اما در در مواقعی ضرورت دارد وزیر امورخارجه شخصا برای تحرک در روابط خارجی گفت و گوهای مستقیمی با مقامات بالای دیگر کشورها داشته باشد. البته به اعتقاد بنده در دوره آقای متکی سفرهای ایشان بیش از حد عرف و معمول بود.
وی معیار تعیین سفرا در سالهای اخیر را اینگونه بر شمرد: منصوب شدن سفرای ایران در سایر کشورها در دو دولت نهم و دهم بر هیچ معیار واساسی استوار نبوده است. با این وجود در داخل وزارت امورخارجه ضابطه وجود دارد ولی خیلی به آن توجه نمیشود. به علاوه اینکه در انتصابات کشوراصولا ضابطهای وجود ندارد. بحث سفرا هم از این بحث مستثنی نیست...وزارت امور خارجه اساسنامهای دارد که باید به آن عمل شود ولی عملا به آن اعتنایی نمی شود. قانون خدمات کشوری هم اشارهای به بحث انتصابات دارد. اینک سفیر ممکن است کارشناس شود و کارشناس هم سفیر.
این دیپلمات با سابقه همچنین بر این باور است که، وزارت امور خارجه اینک در نازلترین و کمترین حد تاثیرگذاری و نقش آفرینی قرار گرفته است بهگونهای که نه در انتصابات نه در سیاستگذاری نه در اجرا و نه در تغییر و تحولات درونی خود عملا اختیاری ندارد و ریاستجمهوری در واقع گرداننده مسایل وزارت امورخارجه است. وزارت امورخارجه اینک عملا به کارگزینی ریاستجمهوری تبدیل شده است.