آفتابنیوز : آفتاب: در حالي كه اين روزها زمزمه اجراي فاز دوم هدفمندي يارانهها به گوش ميرسد، برخي فعالان اقتصادي درباره اين طرح هنوز ابهامهايي دارند.
تعدادي از اعضاي اتاق بازرگاني و صنايع و معادن و كشاورزي ايران در اين رابطه به اظهار نظر پرداخته و نگرانيهاي خود را در رابطه با احتمال آغاز فاز دوم طرح ابراز كردهاند.
اجراي فاز دوم هدفمندی يارانهها به مصلحت بخش تولید نیست
علیاصغر جمعهای - رئیس اتاق سمنان، با تأکید بر این مسأله که دولت نميگويد كه همه بخشها آمادهاند؛ آمادگي يك مسأله است و توان اجرا يك مسأله ديگر، گفت: بخش خصوصي آماده است تا هر چه را كه به مصلحت مملكت است، انجام دهد، اما ما اكنون اجراي فاز دوم هدفمندي يارانهها در بخش توليد را به مصلحت نميدانيم.
وی با بیان این که بيش از 80 درصد ماده هشت قانون هدفمند كردن يارانهها در بخش توليد عملياتي نشد، افزود: این ماده 30 درصد درآمد حاصل از هدفمندي يارانهها را به بخش توليد اختصاص داده و نحوه صرف آن را نيز بهصورت وجوه اداره شده و تسهيلات بانكي مشخص كرده است.
جمعهای ضمن بیان این که وجوه اداره شده در بخش توليد شامل مالياتها و تأمين اجتماعي است، اعلام کرد: هيچكدام از وجوه اين دو بخش داده نشد و هيچكدام يك ريال كاهش پيدا نكرد.
وی ادامه داد: در بحث تسهيلات بانكي هم تنها به بعضی از واحدهايي كه در قبال انرژي اثرپذير بودند، كارت اعتباري در قالب وام به آنها داده شد تا با این روش، بانك مابهالتفاوت انرژي را بهصورت وام بپردازد و از ماه بعد اقساطش را با چهاردرصد سود دريافت كند. در صورتيكه اگر كسي توانش را داشته باشد، از همان ماه اول پرداخت ميكند.
فاز دوم هدفمندی یارانهها باید با حساسیت بیشتری اجرا شود
به اعتقاد محسن چمنآرا، بحث موجود در هدفمندی اين است كه ما بايد يارانهها را منطقي كنيم.
وی در همین زمینه گفت: هدفمندی كار بزرگي است و حساسيت مربوط به خود را دارد و با توجه به مشكلات ناشي از تورم بالاي موجود در كشور، بايد با ظرافت خاصي به آن نگاه شود.
وی ادامه داد: بهتر بود بهجاي نقدي بودن يارانهها تمهيدات ديگري انديشيده ميشد و حيف است كه اين پول بهصورت نقدي به جامعه بيايد و راههاي بهتري براي هدفمند كردن يارانهها وجود دارد.
وی يادآور شد: زحماتي كشيده شده، اما بيشتر بايد روي آن بحث و بررسي صورت گيرد؛ به ويژه مرحله دوم بايد با حساسيت بيشتري كار شود.
روند فعلی اجرای هدفمندی يارانهها اقتصاد را به سمت سقوط خواهد برد
محسن حاجیبابا نیز در خصوص هدفمندی توضيح داد: اصل اینکه باید هزینهها و ارقام ما واقعی شود، یک حرکت اساسی برای کشور بوده و من آن را قبول دارم و باید انجام شود، اما روش آن را قبول ندارم.
وي بر این باور است که با این روش ادامه دادن و این نحوه پول دادن و تأمین منابع، اقتصاد ما به سمت سقوط حرکت خواهد كرد.
حاجيبابا افزود: درنتیجه وقتی فاز اول آن با چنین مشکلاتی روبهرو است، فاز دوم آن نيز نمیتواند مورد تأیید هر آن که دستی در اقتصاد دارد، باشد و من به این اعتقادی ندارم که درآمد نفت بین مردم تقسیم شود، اما ارقام باید واقعی شوند.
فاز اول هدفمندی هنوز ارزیابی نشده، فاز دوم نباید اجرا شود
مجيدرضا حریری نيز گفت: هدفمندي يارانهها حذف سوبسید از اقتصاد است که بسیار قابل احترام و صحیح بوده و من به شدت از آن حمایت میکنم.
وی در همین زمینه توضیح داد: هدفمند کردن به معنای جبران و تأمین مسائل و مشکلات اقشار آسیبپذیر است که در همه جای دنیا هم صورت میگیرد، حتی در اقتصادهای کاپیتالیست نیز حقوق بیکاری، بیمه اجتماعی و آموزش مجانی برای اینکه حداقل رفاه ایجاد شود، وجود دارد.
او ادامه داد: متأسفانه این اتفاقات در کشور ما صورت نمیگیرد. در اینجا ما شکل سوبسید را تغییر دادیم و آن را بهصورت مساوی بین مردم تقسیم میکنیم؛ به همین دلیل من اسم این طرح را هدفمندی نمیگذارم.
وي در خصوص فاز دوم هدفمندی یارانهها عنوان كرد: تا زمانیکه فاز اول هدفمندی ارزیابی نشده است، چرا باید به سراغ فاز دوم آن برویم؟ بهطور كلي برای چه یک حرکت را فازبندی میکنند؟ برای اینکه توانایی کامل برای اجرای آن را ندارند و میخواهند مرحله به مرحله آن را ارزیابی کنند، ولی من ندیدم که چنین ارزیابی درخصوص فاز اول هدفمندی صورت گیرد.
دولت و بخش خصوصی باید زیرساخت های اجرای هدفمندی را فراهم کنند
به اعتقاد محمود دودانگه - عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران، ساختار اقتصاد كشور نفتي و رانتي بوده و بايد كاري كنيم كه اين ناكارآمديها از بين برود.
وی بر این باور است که در 50 سال گذشته سرمايهگذاري همواره كاهشي بوده و بهرهوري كافي را نداشته و ما هيچوقت بهرهبرداري مناسبي ازسرمايهگذاريمان نداشتهايم.
او درباره هدفمندی يارانهها تصريح كرد: هدفمندي یارانهها به نوعي به بازتعريف اقتصاد كشور برميگردد و تصميم بسيار مباركي است.
وی با بیان این که بخش خصوصي هم در مرحله اول خيلي خوب كمك كرده است، عنوان کرد: ما ناچار و ناگزيريم كه اين مسير را دنبال كنيم، در غير اينصورت آيندگان به ما معترض خواهند بود كه چرا منابعي كه بايد براي نسلهاي بعدي حفظ شود، صرف ناكارآمديها شده است.
دودانگه افزود: بنابراين دولت و بخش خصوصي بايد از اين روند حمايت كنند و با فراهم كردن زيرساختها، ساختار اقتصاد كشور را هدايت كنند و مراحل مختلف هدفمندي اجرا شود؛ زيرا اين يك تصميم ملي است.
وي با بیان این که دولت در فاز اول بهطور گسترده تلاش كرد كه به بخش خصوصی کمک کند و در فاز دوم هم بايد از ظرفيتهاي موجود براي كمك به بخش خصوصي استفاده کند، ادامه داد: بهطور مثال ممكن است بخشي از ظرفيت صندوق توسعه ملي به كمك هدفمندي يارانهها و اجراي مناسب آن بيايد تا ساختار توليدي و صنعتي كشور كه انرژيبر است، به سمت بهينهسازي انرژي حركت كند و اجراي بهتر هدفمندي را تسهيل كند.
وی در پایان توضيح داد: هر چند که دولت ميتواند به اجرایی شدن این قانون کمک کند، اما اگر تصور كنيم همه شرايط بايد آماده و مهيا باشد تا مرحله دوم اين قانون اجرا شود، اين امكان هیچوقت فراهم نخواهد شد.
اجرای فاز دوم هدفمندی مشکلات را افزایش میدهد
محمد حسين روشنک - عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران و مشهد، نیز معتقد است که فاز اول هدفمندي نيز به درستي اجرا نشده است.
به نظر وی، برای هدفمندي يارانهها و يا اصلاح ساختار اقتصادي كشور چارهاي جز تحول نداريم.
وی گفت: آن چيزي كه در مجلس شوراي اسلامي تصويب شد، بسيار قانون خوب و حساب شدهاي بود، اما اقدامي كه در فاز اول انجام شد و توليد و تجارت بهطور كلي ديده نشد، یک اشكال بزرگ بود.
روشنك افزود: از آنجايي كه اين اشكال در اجراي فاز يك بود، به نظر من تا آن اشكالات برطرف نشده، اجراي فاز دوم فايدهاي ندارد و تنها بر مشکلات میافزاید.
نگاه در اجرای هدفمندی دستوری است
حميد رضا صالحی - عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران و دبیر و عضو هیأت مدیره سندیکای صنعت برق ایران، نیز با نگاه منتقدانه خود به اجرای قانون هدفمندی یارانهها، بر این باور است که در فاز اول هدفمندي، وعدههای دولت مانند يارانه صنايع اجرايي نشد و قدرت خريد مردم افزايش پیدا نکرد.
وی هدفمندی را یک جراحي بزرگ در اقتصاد کشور عنوان کرد و گفت: اما این جراحي باید توسط يك تيم پزشكي و جراحان خيلي قوي و با رعایت الزامات انجام میشد. بهعنوان مثال بايد حقوقها هم همراه با بالا رفتن هزينهها افزايش پيدا ميكرد.
صالحي افزود: كشورهاي ديگري مانند تركيه که اين كار را كردهاند، الزامات لازم را نیز رعايت كردهاند. این کشور با وجود نداشتن نفت يا درآمد آنچناني حقوقها را پلهپله و به تناسب بالا برد تا مردم قدرت خريد داشته باشند و اكنون ميبينيم كه كارمندان تركيه نيز از بسياري حقوقها و شرايط ديگران برخوردارند.
وی تصريح كرد: اقتصاد يك علم بوده و ديكتهبردار نيست و در ابتدا بايد اين موضوع را جا بيندازيم. هنوز بسياري از اهالي دولت به اين كه اقتصاد يك علم است، اعتقادی ندارند.
او در پایان تأکید کرد: خيلي از واحدهايي كه نتوانستند هزينههاي خود را تأمين كنند، تعطيل شدند و به خارج از كشور رفتند يا کار خود را به واردات تغییر دادند.
هدفمندی پروژه خوبی بود که در زمان بدی اجرا شد
محمد مروج حسيني - عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران و عضو هیأت رئیسه اتاق کاشان، نیز با انتقاد از روند اجرای قانون هدفمندی یارانهها، گفت: پيش از شروع هدفمندی پیشبینی کردم كه هدفمندي يارانهها يا اجرا نميشود يا مجبور به توقف خواهد شد و اكنون نیز به همينجا رسيده است.
وی ادامه داد: هدفمندي پروژه بسيار خوبي است كه در موقعيت بسيار بدي انجام شد و بايد در زماني انجام ميشد كه مشكلات تحريم را نداشته باشيم. خيلي خوب بود كه اين كار از دولت سازندگي آغاز ميشد.
مروج حسيني افزود: يارانه مانند بهمني است كه هر چه پايينتر ميآيد، بزرگتر و سنگينتر ميشود و وقتي جلوي آن ميايستيد، قدرت تخريبش بيشتر ميشود.
وي اشکال دیگر اجرای هدفمندی را این دانست که قرار بود تغيير و تحولات با شيب ملايم پنج ساله انجام شود، اما اكنون معلوم نیست چند ساله است.
به اعتقاد وي مسأله مهم دیگر این است که سهم صنعت داده نشد.
وی بیان کرد: شما به عنوان مصرفكننده ميتوانيد موفقيت هدفمندي را در كيفيت نان ارزیابی کنید. همانطور که میدانید، نانها كوچكتر شده و كيفيت بدتر و به شدت گرانتر شده است.
باید در هدفمندی از تجربه کشورهای دیگر استفاده میکردیم
به اعتقاد سيده فاطمه مقیمی، هدفمندی یارانهها کار بسیار درستی بود.
وی گفت: به هر حال در تمام کشورهایی که این طرح را اجرایی کردهاند، نقاط ضعف و قوت آن مشخص شده است و ما هم میتوانستیم از همان تجربیات استفاده کنیم، اما تا حدودي عجولانه تصمیم گرفته شد.
وی افزود: شاید بهتر بود که دراین مقطع زمانی با این سرعت اجرا نمیشد، اما اكنون که خروجی مرحله اول را دیدهایم، دیگر نباید به اجرای آن تحت این شرایط ادامه داد. به نظر من باید توجه کرد که چه فشار اقتصادی به مردم میآید. گمان نمیکنم که با پرداخت یارانههای نقدی هزینهها و مابهالتفاوت، هزینه تحمیل شده به مردم در اثر اجرای هدفمندی، پوشش داده شده باشد.
شیب هدفمندی باید ملایم تر باشد
به گزارش ایسنا، عوض محمد پارسا نیز نظر خود را در خصوص قانون هدفمندی اینگونه بيان کرد: به نظر من شيب هدفمندي بايد ملايمتر باشد. كمي فاز اول را با شيب تند رفتيم و بايد فاز دوم را با كمي تأخير به جلو ببريم تا به اقتصاد شوك وارد نشود. به علاوه چه طور وقتي قيمتها را آزاد ميكنيم نرخ ارز را آزاد نميكنيم؟ بايد همه چيز با هماهنگي كامل با هم باشد و چند اقتصاددان، آثار هدفمندي، نرخ ارز و مسائلي از اين دست را با هم ببينند تا برنامهاي كه براي اقتصاد كشور نوشته ميشود، همراه با علم اقتصاد باشد. درآمد ارزي ما در اين شش سال معادل 40 سال قبل است.
وی افزود: با اين درآمد اگر ما از علم اقتصاد بهره بگيريم، ميتوانيم برنامهريزي بهتري براي رشد اقتصادمان انجام دهيم.