آخرين وضعيت مصلی تهران؛ پروژه‌ای كه بعد از 19 سال همچنان نيمه‌كاره مانده

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: گويا حكايت برخي پروژه‌هاي عمراني و اجرايي قرار است هيچگاه تمام نشود. يكي از اين پروژه‌ها كه 19 سالي است پايتخت‌نشين‌ها با آن مانوسند، پروژه مصلي امام خميني(ره) است و شايد جمعه‌ها كه گذرشان به خيابان انقلاب مي‌افتد، ياد ‌آن بيشتر براي‌شان زنده مي‌شود.

به گزارش ايسنا، مصلّای تهران یا مصلای امام خمینی(ره) مجموعه‌ای از بناها و فضاهای لازم برای حضور جمعیت‌های میلیونی و برگزاری مراسم عبادی، سیاسی، اجتماعی و انجام فعالیت‌های متنوع فرهنگی است كه با احساس نياز به وجود چنين مكاني از سال 61 اقدامات براي مكان‌يابي اين پروژه آغاز شد و از ميان مكان‌هاي پيشنهادي شامل زمين‌هاي شمال‌غرب ميدان آزادي، پادگان لاهوتي، پارك لاله فعلي و زمين‌هاي عباس‌آباد، مورد آخر براي احداث مصلي در زمینی به وسعت ۶۵ هکتار که از شمال به بزرگراه شهید همت، از جنوب به خیابان شهید بهشتی، از شرق به خیابان شهید قنبر زاده و از غرب به بزرگراه شهید مدرس محدود است، انتخاب شد. موقعیت مصلی در گستره شهر تهران از دیدگاه‌های متفاوتی نظیر دسترسی راحت، نزدیک بودن به جمعیت میلیونی مورد بررسی قرار گرفت.

طراحي مصلي با معيارهاي مورد نظر مسئولان امر ابتدا به صورت بين‌المللي به مسابقه گذاشته شد تا بهترين طرح پيشنهادي انتخاب شود، اما پس از ناكام ماندن اين شيوه انتخاب طرح، از ميان طرح‌هاي ايراني، طرح "پرويز مويدعهد" استاد معماري دانشگاه تهران و منتخب چهره‌هاي ماندگار سال1380 تصويب شد، طرحي كه قرار بود فراملي و نمادي از جمهوري اسلامي باشد و تا قرن‌ها پايدار بماند.

در طراحی معماری مصلی از اعداد طلایی استفاده شده، بطوری‌که به یاد و نام معصومین(ع) دارای ۱۴ گلدسته، ۱۲ صحن و ۵ ورودی است. ارتفاع ایوان بزرگ مصلی ۷۲ متر به عدد شهدای کربلا و ارتفاع گنبد مسجد جامع ۶۳ متر به عدد سال‌های عمر پیامبر اکرم(ص) است. همچنين مصلی دارای ۷ گنبد، با طراحي‌هاي مختلف، متاثر از معماری گنبدهای ایرانی مناطق گوناگون کشور است. گنبد اصلی مصلی نيز از بزرگترین گنبدهای جهان اسلام بوده و بدیعترین طرح را دارد.

طرح مصلي، از سال 61 با اختصاص يك ميليون تومان از طرف امام خميني(ره) با تاكيد ايشان بر رعايت ساده‌گي در ساخت آن، بطور رسمي كليد خورد و عمليات عمراني نيز پس از 10 سال به‌طول انجاميدن كارهاي تحقيقاتي، در سال 72 آغاز شد.

بنابر گفته‌هاي مسئولان مربوطه، مصلای تهران تنها به عنوان محل برگزاری نمازهاي جمعه، نماز عيد فطر و مانند اين‌ها نيست، بلکه بصورت یک مجتمع بزرگ اسلامی و دارای کاربری‌های متنوعی است و در طراحي آن سالن‌های متعددی به منظور برگزاری گردهمائی‌ها و سمینارهای داخلی و بین‌المللی، موزه انقلاب اسلامی، آمفی تئاتر، مرکز مطالعات و تحقیقات بین‌المللی اسلامی، موسسه آموزشی علوم اسلامی، مرکز آموزشی صنایع دستی و هنرهای اسلامی و ایرانی، بنای یادمان وداع امت با امام(ره)، بازارچه صنایع دستی و فرهنگي و نشریات طراحی شده است.

هر چند نمازگزاران تهراني نماز جمعه را با سر در دانشگاه تهران و برگزاري نماز در اين معتبرترين دانشگاه ايران مي‌شناسند، از اوايل دهه 1370 تا سال 1387هرساله نماز عيد فطر در مصلي تهران برگزار مي‌شد و علي‌رغم قول مسئولان براي برگزاري دوباره نماز عيد فطر در اين مكان در سال جاري اين امر محقق نشد.

حجت‌الاسلام‌‌و‌المسلمين شيرمردي رييس ستاد اقامه نماز جمعه تهران در اين باره مي‌گويد: در سال جاري امكان برگزاري نماز در مصلي وجود نداشت، اما از سال 92 نماز عيد فطر در اين مكان برگزار خواهد شد.

اين درحالي است كه نادري مدير عامل مصلي از آمادگي برگزاري نماز عيد فطر امسال در مصلي خبر داده و به ايسنا مي‌گويد:حتي شرايط آن را نيز مهيا كرديم، اما دوستان بنابر دلايل و مصلحت‌هايي از آن منصرف شدند.

فارغ از اين‌كه مصلي امسال نيز نتوانست ميزبان نمازگزاران عيد فطر باشد، مساله اساسي طولاني شدن زمان اتمام اين پروژه است، كه شيرمردي دليل اصلي آن را عدم تامين منابع مالي لازم دانست و مدير عامل مصلي نيز آن را تاييد كرد.

نادري كه از سال 1385 مديريت مصلي را بر عهده گرفته، مي‌گويد: "پيش از او كار مصلي به صورت پيماني-اماني و توسط خود مصلي پيش مي‌رفته است و در واقع كارفرما و پيمانكار يكي بوده و همين امر موجب شده بود كه نظارت مطلوبي در كار صورت نگيرد، اما از سال 85 وزارت مسكن مجري طرح شد و انتخاب پيمانكار و مشاور با آن بود".

وي با بيان اين‌كه پيش از او، سردار حسين علائي فرمانده پيشين نيروي دريايي سپاه مديريت مصلي را برعهده داشت، يادآور مي‌شود:"آقاي علائي به خاطر توانمندي‌هايي كه داشتند براي اين كار انتخاب شده بودند. در اين پروژه نيز واقعا تا آنجا كه مي‌توانستند و با توجه به منابع و امكاناتي كه وجود داشت، خوب كار كردند، اما به دليل نياز به برخي تخصص‌ها ممكن بود، در بخش‌هايي كار در حد مطلوب محقق نشود."

نادري در پاسخ به اين‌كه آيا سپاه پاسداران نيز در اين پروژه تا قبل از تحويل آن به وزارت مسكن و شهرسازي فعاليت داشت؟ مي‌گويد:" موسسه شهيد رجايي به عنوان يكي از زير مجموعه‌هاي سپاه بخشي از كارها را انجام مي‌داد."

تاسال 85 بودجه مصلي از رديف بودجه فرهنگي رياست جمهوري تامين مي‌شد كه رقم قابل توجهي نبود و نمي‌توانست كار را آنطور كه بايد با سرعت پيش ببرد. پس از سال 1385 و برعهده گرفتن پروژه توسط مسكن وشهرسازي، اعتبار مصلي از بخش دولتي تامين شد.

مدير عامل فعلي مصلي بودجه مورد نياز سال جاري مصلي را 200 ميليارد تومان عنوان كرده و مي‌گويد:" البته تاكنون تنها 32 ميليارد از اين اعتبار تامين شده است."

هرچند وي از اعلام رقم دقيق بودجه در نظر گرفته شده براي ساخت مصلي خودداري كرد، اما اگر مبلغ هزينه شده براي مصلي كه عليزاده معاون وزير مسكن و شهرسازي آن را كمتر از 200ميليارد عنوان كرد، به رقم بودجه سال جاري اين پروژه اضافه كنيم، چيزي حدود 400ميليارد تومان خواهد بود. البته بايد اضافه كرد كه اين هزينه نيز به اتمام پروژه منجر نمي‌شود.

عليزاده در گفت‌وگو با ايسنا اعتبار استفاده شده از سال 85 (از زمان تحويل اين پروژه به مسكن و شهرسازي) تا‌ كنون(يعني 6 سال) را كمتر از 200 ميليارد تومان عنوان كرد.

او نيز از اعلام رقم دقيق بودجه خودداري كرد و اعتبار لازم براي اتمام پروژه را به دليل نوع اجراي آن فعلا قابل تخمين ندانست! و اينطور توضيح داد كه اين پروژه به صورت "اي تي سي " اجرا مي‌شود، به اين معنا كه طرح و اجرا همزمان است، لذا نمي‌توان رقم دقيق آن را اعلام كرد.

معاون وزير مسكن و شهرسازي كه هرگونه اظهار نظر درباره هزينه هاي كلان براي ساخت مصلي تهران را رد مي‌كند ، مي‌گويد:" هزينه ساخت هر متر مربع از مصلي به‌ اندازه هزينه ساخت يك ساختمان معمولي است و در حالي كه متراژ مصلي 25 برابر سومين مسجد بزرگ جهان اسلام است، هزينه ساخت آن به ازاي هر مترمربع 20 برابر كمتر از مسجد شيخ زايد ابوظبي است".

فارغ از ميزان هزينه‌هاي صورت گرفته براي مصلي مدير عامل فعلي مصلي در پاسخ به زمان اتمام پروژه مصلي، از سرعت عمل مجري پروژه به انجام تعهدات خود در تامين اعتبار مالي مصلي انتقاد كرده و مي‌گويد:" معاونت مسكن و شهرسازي و دولت بايد مساعدت بيشتري در اين زمينه انجام دهند؛ اصلي ترين دليل طولاني شدن پروژه عدم تامين منابع مالي آن است. ما زمان اتمام پروژه را با توجه به پيچيدگي‌هاي آن 5 سال اعلام كرده بوديم، اگر منابع تامين مي‌شد حتما پروژه در اين مدت به پايان مي‌رسيد. در صورت تامين منابع، پروژه تا سال 93 تكميل مي‌شود."

معاون وزير مسكن كه در حال حاضرپروژه مصلي در زير مجموعه وي دنبال مي‌شود، با يادآوري اين‌كه اين پروژه تا كنون نزديك به 55 درصد پيشرفت داشته است به صراحت اعلام مي‌كند،كه مصلي تهران اگر منابع مالي تامين شود تا پايان سال 92 تكميل مي‌شود، در غير اين صورت نمي‌توان درباره زمان اتمام آن اظهار نظر كرد.

ماه رمضان امسال هم به انتها رسيد و مراسم نماز عيد فطر بر طبق سنوات اخير به گفته مسوولان در دانشگاه تهران برگزار مي‌شود، هر چند مدير عامل مصلي تهران از آمادگي مصلي براي پذيرايي از نمازگزاران تهراني خبر داده بود و شايد هم روزي اين پروژه چندين ساله كه تهراني ‌ها با هر بار برخورد با محدوديت‌هاي ترافيكي خصوصا در روزهاي برگزاري مناسك مذهبي گوشه چشمي به آن مي‌اندازند، روزي تمام شود.