ایرانیان خارج از کشور؛ فرصت یا تهدید؟

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: در اولین جلسه کارگروه علمی آموزشی شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در تیرماه سال جاری اعلام شد که حدود ۲۲۵ نفر از ایرانیان متخصص خارج از کشور در رشته‌های فنی و مهندسی و علوم پایه به دانشگاه‌ها و سایر مراکز علمی معرفی شده‌اند. در همین راستا بسترهای لازم به منظور همکاری‌های پاره‌وقت هیات علمی ایرانیان متخصص معرفی شده در مراکز علمی و دانشگاهی در حال آماده‌سازی است.

هم چنین میثم طاهری سرپرست دبیرخانه شورای عالی ایرانیان خارج از کشور اعلام می‌کند که این شورا توانسته است با بیش از ۲۸۸۳ نفر از متخصصین ایرانی مقیم خارج از کشور در زمینه‌های علمی و فناوری و پژوهشی همکاری کرده و ۱۴ تفاهمنامه و قرارداد میان ایرانیان متخصص با مراکز پژوهشی و دانشگاهی منعقد شده است. تنها در سازمان گسترش صنایع ایران حدود پنج قرارداد در حوزه‌های بیوتکنولوژی، مواد جدید، فناوری اطلاعات، ICT و مخابرات با متخصصان خارج از کشور به امضا رسیده است.

وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر ۸۵ نفر از متخصصین ایرانی مقیم خارج در دانشگاه‌های مادر مشغول به کارند که در اجرای ۴۴ پروژه تحقیقاتی در رشته‌های پلیمر، لیزر و... مشارکت دارند و تاکنون بیش از ۵/۴ میلیارد دلار سرمایه‌های ایرانیان مقیم خارج از کشور جذب شده است.

جوانبخت، سرپرست اداره کل پیگیری و هماهنگی امور کارگروه‌های شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور درباره مشکلات ایرانیان مقیم خارج در حوزه‌ علمی و آموزشی می‌گوید: در این باره می‌توان به مسایلی مانند ارزشیابی مدرک تحصیلی و انتقال به داخل کشور، بحث بورسیه، مشکلات ایجاد شده برای دانشجویان ایرانی مقیم خارج از کشور توسط موسسات اعزام دانشجو، نبود اطلاع کافی از دانشگاه‌های مورد تایید وزارت علوم، نحوه‌ عضویت در بنیاد نخبگان، ثبت اختراع و بحث مالکیت معنوی، تفاوت بین سیستم‌های آموزشی، مدت زمان بورسیه‌ تحصیلی، تسهیلات، ارز دانشجویی، بیمه‌ دانشجویی، انتقال پول، وثیقه، تقاضای معرفی شغل مناسب با مدرک تحصیلی در داخل کشور و بحث نظام وظیفه اشاره کرد.

همچنین امیرکانیان از مرکز فناوری‌های ریاست جمهوری می‌گوید: ۱۵ سال قبل پروژه‌ هواپیمایی فجر ۳ با کمک ایرانیان مقیم خارج از کشور اجرا شد.

در حال حاضر بیش از ۴۰ شبکه خارجی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور فعالیت می‌کنند تا جمهوری اسلامی را به عنوان نظامی معرفی کنند که نگاه بدی نسبت به ایرانیان خارج از کشور دارد، اما برخلاف جوسازی‌های رسانه‌های وابسته به غرب مبنی بر وجود خفقان شدید و ترس ایرانیان خارج از کشور برای بازگشت به ایران، مرتضی بختیاری وزیر دادگستری در همایشی در دی‌ماه سال ۸۹ اعلام کرد که کمتر از ۳ درصد ایرانیانی که در خارج از کشور به سر می‌برند، مشکلات پرونده‌ای دارند و بیش از ۹۷ درصد مایه افتخار هستند و هیچ مشکلی برای تردد به داخل کشور ندارند. از همان ۳ درصد نیز بسیاری می‌توانند مشمول رافت و لطف نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گیرند.

همچنین با راه‌اندازی سامانه ۲۷۷۷ از سوی شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور بسیاری از ایرانیان می‌توانند در حوزه‌های مختلف آموزشی، اقتصادی، سرمایه‌گذاری و ... سوالات خود را از طریق این سامانه مطرح کنند و با تعاملات لازم با دستگاه‌های ذی‌ربط در جهت انتقال تکنولوژی و سرمایه برای همکاری با مسئولان داخلی وارد عمل شوند.

در همین راستا علی شعبانی، معاون پشتیبانی و تشریفات شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور، با اشاره به حجم درخواستهای ایرانیان در حوزه های گوناگون، به استقبال آنان از سرمایه گذاری در داخل کشور اشاره کرده و می‌گوید: از میان ۱۲ هزار پرونده‌ای که در مرکز شبانه روزی رسیدگی به امور ایرانیان خارج از کشور ثبت شده است، بیش از ۵۶۰ مورد مربوط به درخواست سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور است.

از یک‌سو معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در بهمن‌ماه سال ۸۹ اعلام کرد که ۲۵۰ هزار متخصص ایرانی به آمریکای شمالی مهاجرت کرده‌اند که ارزش سرمایه‌های انسانی منتقل شده از مهاجرت این نخبگان حدود ۲۵۰ میلیارد دلار است، اما از سوی دیگر محمد شریف ملک‌زاده، دبیر کل وقت شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در بهمن‌ماه همان سال اعلام کرد که ۴۸۰ نفر از نخبگان ایرانی خارج از کشور در عرصه‌های مختلف علمی جذب داخل کشور شده‌اند.

معاون وزیر علوم اعلام می‌کند که آمار اعلام شده درباره ایرانیان خارج از کشور از چهار تا شش میلیون نفر متغیر است و بر اساس برخی گزارش‌های موجود بیش از ۲۵۰ هزار مهندس، پزشک و متخصص در آمریکای شمالی حضور دارند. اگر این تخمین صحیح باشد، از آن‌جا که تربیت هر متخصص حدود یک میلیون دلار برای کشور مقصد هزینه در بر دارد وجود ۲۵۰ هزار متخصص در آمریکای شمالی یعنی ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایه ایران در آمریکا.

دبیر کارگروه کنسولی شورای عالی ایرانیان خارج از کشور در خردادماه سال ۹۱ اعلام کرد که در حال حاضر نمی‌توان آماری درباره مسافرت‌های ایرانیان خارج از کشور به ایران ارائه داد؛ لذا سفر این جمعیت به ایران را باید سامان‌دهی کنیم. اگر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و همچنین گروه هتل‌های بنیاد مستضعفان، همکاری‌های لازم را داشته باشند، زمینه‌ سفر ایرانی‌های مقیم خارج از کشور را به ایران بیشتر فراهم می‌کنیم.

به گزارش ایسنا،همچنین دولت جمهوری اسلامی ایران بر خلاف اظهارات و مطالب منتشر شده در رسانه‌های غربی در طول سال‌های گذشته توانسته است ارتباط خود را با ایرانیان خارج از کشور حفظ کند و برای تعمیق تمدن ایرانی در میان آنان اقدامات فرهنگی انجام دهد که می‌توان به فعالیت بیش از ۱۰۰ مدرسه‌ ایرانی در خارج از کشور برای ترویج زبان فارسی، تاسیس مراکز ایرانی و برگزاری مراسم‌ مختلف اشاره کرد. همچنین در زمینه حقوقی می‌توان به اعزام گروه‌های پزشکی به دیگر کشورها برای پیگیری معافیت پزشکی برخی مشمولان نظام وظیفه‌ مقیم خارج از کشور اشاره کرد که بدین ترتیب این تیم‌های پزشکی می‌توانند شرایط معافیت مشمولان خارج از کشور از خدمت سربازی به دلیل مشکلات پزشکی را بر اساس قوانین موجود سازمان نظام وظیفه بررسی کنند. بنا بر این ایرانی‌های مقیم دیگر مجبور نیستند به کشور برای رفع این مساله بیایند اما باز هم کم و کاستی‌های بسیاری در این باره دیده می‌شود که لزوم انجام اقدامات بیشتر را نمایان می‌کند.

در مجموع باید به این نکته اشاره کرد که آمار دقیقی درباره تعداد ایرانیان خارج از کشور وجود ندارد. اگرچه اطلاعاتی در این‌باره از سوی سازمان‌ها و ارگان‌هایی مانند وزارت خارجه و ثبت احوال ارائه می‌شود اما باید مهاجران غیرقانونی ایرانی را از یاد نبرد که اطلاعات دقیقی درباره آنها وجود ندارد.

در حال حاضر تلاش می‌شود که آماری از ایرانیان خارج از کشور با همکاری استانداری‌های سراسر کشور ارائه شود که هنوز این کار نیز به طور کامل انجام نمی‌شود البته سفارت‌خانه‌های ایران در کشورهای خارجی نیز آماری درباره ایرانیان خارج از کشور ارائه می‌دهند که بازهم این رقم چندان دقیق نیست.

در سالهای گذشته در شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور یک بانک اطلاعاتی در راستای دستیابی به آمار دقیق ایرانیان مقیم خارج تشکیل شد که تا سال۸۹، ۸۰۰ هزار نفر در آن ثبت نام کردند اما باز این سیستم نیز نتوانسته آمار دقیقی ارائه دهد.