حاشیه‌های نشست تاریخ‌ساز
پیش از اعزام خبرنگار «شرق» برای پوشش خبری دور دوم مذاکره هسته‌ای ایران و 1+5 در ژنو، تلفنی در جست‌وجوی هتلی برای رزرو محل اقامت یک‌شبه همکاران هستیم، اغلب هتل‌ها پر هستند.
آفتاب‌‌نیوز :
آفتاب: روزنامه شرق در ادامه نوشته است: سراغ روش «رزرواسیون» اینترنتی می‌رویم و در نهایت، اتاق پیدا می‌شود ولی برای رزرو جا باید کارت اعتباری داشت که ارایه آن توسط روزنامه امکان‌پذیر نیست، زیرا تحریم‌ها اجازه دسترسی به چنین کارتی را به ایرانیان نمی‌دهد؛ کارتی که اگر برای ما لازم بود تا مقدمات سفری را مهیا کند شاید برای خانواده‌های بسیاری ضروری است تا نیازشان برای تهیه داروی فرزند بیمارشان را برطرف کنند یا ابزاری حیاتی برای تاجری است تا بتواند کالایی خاص را وارد کشور کند. پرواز به کشوری مانند سوییس هم حکایتی است، امکان پرواز مستقیم ایرانیان به این کشور، از فرودگاه‌های قطر و استانبول نشان می‌دهد که برخی همسایگان از تنگنای ارتباط ایران با اروپا چه بهره‌هایی می‌برند. مشکلات موجود در آماده‌سازی مقدمات همین سفر معمولی است که بیش از پیش، اهمیت نتیجه مذاکرات ایران و 1+5 را برای خبرنگاران اعزامی به رخ می‌کشد.
پرواز به‌مدد وزارت خارجه هماهنگ می‌شود، هواپیمایی جمهوری‌اسلامی‌ایران، پاویون دولت در فرودگاه مهرآباد 38 خبرنگار ایرانی را همراه چندنفر از پرسنل روابط‌عمومی وزارت خارجه به ژنو می‌رساند، پرواز شرکت هواپیمایی معراج، ایرباس 331، که برای رسیدن به آسمان ژنو از ترکیه، بلغارستان، صربستان، کرواسی و ایتالیا می‌گذرد و به سوییس می‌رسد. پرواز بین چهارونیم تا پنج ساعت طول می‌کشد و در ارتفاع چهار‌هزارپایی انجام می‌شود.
پرواز تهران- ژنو از سررشته کوه پربرف آلپ که می‌گذرد، خانه‌های کوچک و کارتونی با شیروانی‌های رنگی، بغل‌به‌بغل هم مشخص می‌شود، دریاچه خود را پهن کرده و برف‌های آب‌شده آلپ را می‌مکد، بخشی از شهر آن سوی دریاچه است و بخش دیگر در این سوی شهر، دریاچه باریک می‌شود و به شکل رودخانه‌ای خودنمایی می‌کند، هواپیما، رودخانه را که رد می‌کند برای نشستن آماده می‌شود. قرار است مستقیم به سمت محل استقرار خبرنگاران برویم.
1- اولین برنامه اولین روز کاری، صبحانه کاری محمدجواد ظریف با کاترین اشتون است؛ صبحانه‌ای در ساعت هشت صبح به وقت محلی (10:30 تهران) در هتل اینترکنتینانتال؛ محل استقرار اعضای هیات مذاکره‌کننده. هتل در مسیری به سمت فرانسه و در نزدیکی ساختمان اتحادیه اروپا در ژنو است. یعنی همان محل انجام مذاکره پشت درهای بسته. هتلی گران در شهر ژنو که در مسیرش ستیغ رشته‌کوه برف‌گرفته آلپ را می‌شود دید. مذاکره‌کننده‌ها برای عبور از هتل به سمت محل مذاکره باید آب‌نمای جلوی ساختمان UN را دور بزنند و شاید «صندلی شکسته» نماد معلولیت از جنگ و مین را ببینند. شاید دیدن این صندلی شکسته موجب شود که جمله «همه گزینه‌ها روی میز است» را اینقدر آسان تکرار نکنند.
2- هیات مذاکره‌کننده ایرانی روز سه‌شنبه وارد ژنو شدند. «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه که ریاست هیات ایرانی را در جریان مذاکرات برعهده دارد، از پاریس راهی ژنو شد. او که برای سخنرانی در یونسکو و دیدار با همتای فرانسوی خود راهی پاریس شده بود، حدود ساعت پنج عصر چهارشنبه به ژنو رسیده بود. مذاکره کنندگان تصمیم گرفته‌اند مذاکره را در مقر اتحادیه اروپا در ژنو ادامه دهند. ایران معتقد است که مقر سازمان ملل در نیویورک به دلیل اینکه خاک یکی از اعضای مذاکره‌کننده است و وین به دلیل استقرار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مکان مناسبی برای مذاکره بر سر پرونده هسته‌ای ایران نیست.
3- مذاکره ژنو 2 از صبح پنجشنبه آغاز شد؛ مذاکره‌ای بر سر پیشنهادی که ایران در مذاکره ژنو 1 ارایه کرد. بگذارید توضیح دهم تا هم‌نامی دو مذاکره با عنوان ژنو 1 و 2 موجب گمراهی نشود. مذاکره‌ای بیش از یک‌سال پیش بر سر برنامه صلح سوریه و پایان بحران در این کشور شکل گرفت، اکنون نیز مذاکرات طولانی‌ای در سطوح گسترده برای برگزاری مذاکره ژنو 2 برگزار شده اما تاکنون در این مورد به تصمیم نهایی نرسیده‌اند.
گفته می‌شود مذاکره بعدی هم در این شهر انجام می‌شود.
برای خبرنگارانی که هر دو مذاکره را از شهر ژنو پوشش داده‌اند دو مذاکره تفاوت دارد. مذاکره دوم به‌طور مشخص پرکارتر و فشرده‌تر است. فشردگی مذاکره موجب می‌شود ظریف که قصد داشت بعدازظهر پنجشنبه سری به رم بزند برنامه‌اش را لغو کند. او به دعوت همتای ایتالیایی خود قصد داشت به این سفر برود اما گویا در صبحانه کاری با اشتون به این نتیجه رسیدند که برای انجام بحث‌های ریزتر و دقیق‌تر او در ژنو بماند. قرار شد که خانم اشتون نیز مراتب عذرخواهی از لغو این سفر را به رم خبر بدهد. اگرچه بعدازظهر ظریف در ژنو گذشت.
4- اگرچه این دور مذاکره فشرده بود اما تقریبا به کم‌خبری گذشت. روز اول مذاکره پشت درهای بسته و با توافق بر سر عدم انتشار جزییات گذشت. راه خبرگرفتن خبرنگاران داخلی، ایمیلی است که از وزارت خارجه دریافت می‌کنند یا حضور عباس عراقچی در جمع خبرنگاران، آن هم بعد از پایان مذاکره، چون او از اعضای اصلی تیم مذاکره‌کننده است یا حضور در جلسه خبری مایکل مان، سخنگوی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا. خبرنگاران بخشی از وقت خود را در انتظار خبر به‌سر می‌برند.
5- مهم‌ترین برنامه صبح، آغاز مذاکره گروه ایرانی و نمایندگان 1+5 است. مذاکره قرار است در محل اتحادیه اروپا در ژنو انجام شود؛ ساختمانی بزرگ و قدیمی که مقابل در اصلی‌اش صندلی شکسته قرار دارد و بعد میله‌های بلندی که در حالت عادی به آن پرچم‌هایی آویزان است. اما گویا این‌روزها در حال مرمت است و با دو ردیف میله بسته شده است.
اما خیابان خلوتی در ضلع دیگری از محوطه UN ادامه می‌یابد که پاییز ملایمی روی برگ درختانش نشسته. محوطه بیرونی مقر اتحادیه اروپا فضای خوبی است برای برخی نمادها مانند مجسمه «ماهاتیر محمد» که عینکی بر پیشانی دارد و کتابی روی زانو. ساختمانی نیز به نام «آریانا» مجسمه‌هایی از مشاهیر دنیا را در اضلاع مختلف چیده است.
اما اندکی جلوتر، در ورودی اتحادیه اروپاست که توریست‌ها و هیات‌های دیپلماتیک از آن رفت‌وآمد می‌کنند. با تردید به پیش می‌روم. افسر زن کارت‌خبرنگاری‌ام را می‌گیرد و با کسی دودقیقه‌ای تلفنی صحبت می‌کند. بعد همکارش من را همراهی می‌کند تا در ساختمان بعدی و من در ناباوری به محوطه اتحادیه اروپا راه یافته بودم.
برای رفتن به محل مذاکره از چند راهرو و درهای محکم باید گذشت، ساختمان قدیمی است و راهروها به‌هم راه دارند و بعد از هر راهرو به راه‌پله‌ای می‌رسیم که عموما با تابلوی نقاشی تزیین شده. بالاخره به محلی که همه عکاسان و تصویربرداران ایستاده‌اند تا از عبور مذاکره‌کنندگان به محل مذاکره عکس بگیرند، می‌رسم. راهنما تاکید می‌کند که نمی‌شود سوال پرسید و فقط می‌توانم عکس بگیرم. گروه ایرانی وارد محل مذاکره شده بودند و بعد از آن کاترین اشتون با مانتوی بلند سرخابی، خندان وارد محل مذاکره شد. او که سرحال به نظر می‌رسد، رو به دوربین‌ها سلام می‌کند و می‌خندد و بدون توقف راهی پله‌هایی می‌شود که او و گروه پنج نفره همراهانش را به اتاق1 SALLE و محل مذاکره می‌رساند. در پاگرد، تابلو فرش بزرگی نصب شده که برخی اعضا نیم نگاهی به آن می‌اندازند. پس از اشتون، «سرگئی ریابکوف» با چند همراه وارد محل مذاکره می‌شود. هیات آمریکایی برخلاف بقیه که با خودرو سواری وارد محل مذاکره می‌شدند، با «میدل باس» سرمه‌ای‌رنگی وارد می‌شوند. وندی شرمن با چهره‌ای جدی در صندلی جلو نشسته و پیش از بقیه پیاده می‌شود.
تعداد اعضا آنقدر زیاد است که از پیاده شدن تا عبورشان 30ثانیه‌ای دوربین‌ها فلش می‌زند. محوطه توقف خودروها حیاط خلوت بین دو ساختمان قدیمی است که چهره چندان جذابی هم ندارند. کمتر از 10دقیقه طول می‌کشد تا همه اعضای مذاکره وارد محل شوند و پشت میزهای‌شان بنشینند. نمایندگان همه کشورهای مذاکره‌کننده با گروهی چهار یا پنج نفره وارد محل مذاکره می‌شوند. هیات چینی هم به طرز مشخصی منظم راه می‌روند؛ وانگ مین در جلو و پنج نفر همراهش به فاصله زیادی از پشتش و دو گروه دونفره و یک‌نفره در انتها. اما پیش از شروع مذاکره دو رییس هیات ایرانی و اروپایی یعنی ظریف و اشتون باید عکس یادگاری افتتاحیه مذاکره را بگیرند. اشتون دم یک در منتظر ایستاده تا ظریف از دری در کنار وارد شود. این بار دیگر از کمردرد دفعه پیش ظریف خبری نیست. با هم خوش‌وبش کوتاهی می‌کنند و لبخند به لب به سمت صندلی می‌روند که باید یک دقیقه‌ای رویش بنشینند و عکس یادگاری را بگیرند. ظریف کت و شلوار مشکی به تن دارد با پیراهن سفید، او با دست دعوت می‌کند که اشتون روی صندلی بنشیند. اشتون دستش را در پشت گرفته و با آرامش راه می‌رود، روی صندلی که می‌نشینند اشتون به سمت ظریف متمایل می‌نشیند؛ نحوه نشستنی که در آداب دیپلماتیک به مفهوم تمایل طرف مقابل به سمت کسی است که با او مذاکره می‌کند. البته ظریف در صندلی خود به‌طور مستقیم نشسته و با اشتون صحبت می‌کند. یک دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد که از جایشان بلند می‌شوند و این‌بار اشتون است که با اشاره دست، ظریف را به سمت اتاق مذاکره راهنمایی می‌کند.
پشت سر صندلی که رویش نشستند پرده سفیدی نصب شده که تفاوت رنگش از کناره‌ها مشخص می‌کند که پیش‌تر از دو طرف در حدود 30سانت جمع شده بود. این پرده مقابل نقش برجسته نیمه‌عریان آفرینش نصب شده که در مذاکره پیشین موجب جوسازی‌های رسانه‌ای شده بود. برخی‌ها نوشته بودند هر جا که پای ایرانی‌ها در میان باشد باید یک فرامینی را رعایت کرد. آن دفعه البته به نیمه رعایت شده بود و این دفعه به تمام.
6- در راهروی پیش از اتاق مذاکره هشت پرچم برافراشته شده که پرچم جمهوری اسلامی ایران، شش کشور مذاکره‌کننده و اتحادیه اروپاست. سر در اتاق مذاکره نوشته شده SALLE 1؛ اتاقی نسبتا بزرگ با میزی گرد در وسط و چند پنجره‌رو به آفتاب که نور ملایم پاییزی به اتاق می‌دهد. یک طرف میز مذاکره هیات ایرانی نشسته‌اند و سوی دیگر میز طرف غربی. در راس میز مذاکره ظریف و اشتون نشسته‌اند و در کنار اشتون، هلگا اشمید معاونش. آن سوی ظریف نیز عباس عراقچی معاونش نشسته است. پس از هلگا اشمید، سرگئی ریابکوف نماینده روسیه در مذاکره، ژاک اودبیر، نماینده فرانسه و پس از آن وندی شرمن نماینده آمریکا و بعد سایمون گس، هانس دیتر لوکاس و سپس وانگ مین، نمایندگان بریتانیا، آلمان و چین. تقریبا همه آنها برای شروع مذاکره با چهره‌هایی جدی آماده هستند. عکاسان از اتاق به سمت بیرون هدایت می‌شوند و مذاکره آغاز می‌شود.
7- پیش از شروع مذاکره ظریف از فرصتی که بین صبحانه‌کاری با اشتون و شروع مذاکره دارد، استفاده کرده و با اخضر ابراهیمی دیدار می‌کند. آنها در تلاشند برای انجام مذاکره در مورد بحران سوریه در همین شهر (ژنو) گروه‌های موافق و مخالف را راضی کنند. ابراهیمی و ظریف اگرچه تجربه مثبتی بر سر موضوع افغانستان دارند اما تاکنون و بعد از دو دیدار در کمتر از یک ماه گذشته هنوز نتوانسته‌اند موفقیتی به دست آورند.
8- اواسط نیمروز اول مایکل مان در جمع خبرنگاران حاضر می‌شود و کلیاتی از آغاز مذاکره می‌گوید؛ از جدیت و فضای مثبت بین دو طرف؛ از تلاش برای به نتیجه رسیدن مذاکرات. همزمان عراقچی در جمع خبرنگاران داخلی حاضر می‌شود و برنامه بعدازظهر را می‌گوید: «برای راحت‌تر برگزارشدن مذاکره برسر جزییات، سه دیدار دوجانبه برنامه‌ریزی شده. اول دیدار با هیات اروپایی. بعد دیدار با هیات روس و آمریکایی و در آخر دیدار با هیات چینی. مذاکره‌کنندگان ایرانی در همه این دیدارها گروه کارشناسان هستند و تلاش می‌کنند ظرف 48ساعت آینده مکتوب کردن توافقات را آغاز کنند.
بعدازظهر روز اول مذاکرات دوجانبه انجام می‌شود و جلسه اشتون و ظریف که قرار بوده مذاکرات کارشناسی را جمع‌بندی کنند به روز بعد موکول شد. شایعاتی مبنی بر ادامه پیدا کردن مذاکرات در روز شنبه به گوش می‌رسد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید