زنگنه:عزم عالی ترین مقامهای نظام رفع گره تحریمهاست/چینی ها باید رفتارشان را اصلاح کنند

*جنابعالی در حاشیه یکصد و شصت و چهارمین اجلاس اوپک با روسا و مقامات شرکت‌های نفتی «انی» ایتالیا، «ویترل» سوییس، «او.ام.وی» اتریش و «شل» انگلیسی و هلندی دیدار کردید. در این دیدارها دقیقا چه گذشت؟

- مطالب متنوعی در این دیدار‌ها مطرح شد. بخشی از مذاکراتم با رئیس شرکت «انی» درباره مطالبات این شرکت از ایران بود. آنها ادعای مطالبه‌‌ای بالغ بر 700 تا 800 میلیون دلار دارند. ما هم باید این موضوع را بررسی کنیم. اما به هر حال نمی‌شود یک شرکت 9-8 سال از ایران مطالبه داشته باشد و جوابش را ندهیم. باید در این مورد تصمیم بگیریم. شرکت «انی» بیش از 50 سال است که با ایران رابطه خوبی دارد. ما نباید نسبت به آنها بی‌توجهی کنیم. اصلا معقول نیست.

*در مذاکرات‌تان با رئیس شرکت «انی» درباره ساختار جدید قراردادهای نفتی هم صحبت کردید؟ آنها نظری درباره تجدید ساختار قراردادهای نفتی ایران نداشتند؟

- در این مورد هم با رئیس شرکت «انی» صحبت کردم. از آنها خواستم نظراتشان را درباره ساختار مناسب قراردادهای نفتی منتقل کنند تا درباره آن بحث کنیم.

*درباره طرح‌ها و پروژه‌هایی که ممکن است بعد از رفع تحریم‌ها بخواهند سرمایه‌گذاری کنند، چطور؟ آیا با مسوولان چهار شرکت در این‌باره هم صحبت کردید؟

- با رئیس شرکت «انی» در این باره صحبت کردم. قرار شد مذاکراتمان را با «انی» درباره طرح‌‌هایی که آنها علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری هستند انجام دهیم تا بتوانیم قراردادهایش را از فردای وقتی که تحریم‌ها برداشته شد اجرایی کنیم.

*شرکت «انی» علاقه‌مند است در چه پروژه‌هایی حضور یابد؟

- آنها علاقه‌مند هستند در توسعه میدان نفتی دارخوین و فازهای پارس جنوبی حضور یابند.

*مگر در پارس جنوبی فازی که قراردادش امضا نشده باشد وجود دارد آقای وزیر؟ همه قراردادها را که خیلی سریع در دولت قبل با داخلی‌ها امضا کردند.

- فاز 11 پارس جنوبی هنوز باقی مانده است. این فاز را نگه داشته‌‌ام.

*یعنی ممکن است توسعه فاز 11 پارس جنوبی را به شرکت «انی» ایتالیا واگذار کنید؟

- این مساله بستگی به مسوولان شرکت «انی» دارد.

*با مسوولان شرکت «شل» و شرکت «او.ام.وی» اتریش، درباره چه مواردی صحبت کردید؟

- مباحث‌‌مان با مسوولان شرکت «شل» کلی بود. درباره وصول مطالباتمان از این شرکت هم مذاکره کردیم. شرکت نفتی «او.ام.وی» هم کاملا مایل است در پروژه‌های بالادستی صنعت نفت ایران حضور داشته باشد.

*خاطرم هست سال‌ها پیش تفاهم‌نامه‌ای با شرکت «او.ام.وی» برای صادرات گاز به اروپا امضا شده بود که بدون نتیجه موعد آن به سر رسید. اگر توافق ایران با 1+5 نهایی شود، آیا به نظر شما راهی برای صادرات گاز ایران به اروپا باز خواهد شد؟

- پروژه صادرات گاز ایران به اروپا همیشه مطرح بوده و هست. اما برای تحقق آن باید فضای عمومی بهتر شود. حتما شما می‌دانید که پروژه گازی «نوباکو» تقریبا منتفی شده است.

*آقای زنگنه، شما فکر می‌کنید بعد از شش ماه، تحریم‌ها علیه ایران برداشته می‌شود؟ ایران می‌تواند درهایش را باز کند؟ آیا این سناریو را خوشبینانه نمی‌دانید؟

- شخصا خیلی امیدوارم که این تحریم‌ها برداشته شود. حالا در مورد زمان برداشته‌شدنش نمی‌توانم بگویم شش‌ماهه تحریم‌ها رفع می‌شود یا هشت‌ماهه. درباره زمان دقیقش نمی‌توانم الان اظهارنظر کنم. اما می‌توانم بگویم که عزم ملی و اراده سیاسی عالی‌ترین مقامات ایران بر این است که این گره گشوده شود.

*در جریان اجلاس اوپک، خبری از قول شما در رسانه‌های خارجی منتشر شد که در آن نام شرکت‌های نفتی اروپایی و آمریکایی را که مایلید در صنعت نفت ایران حضور داشته باشند، ذکر کرده‌اید که علاوه بر اسامی شرکت‌های نفتی اروپایی، نام شرکت‌های آمریکایی نظیر «کونکو فیلیپس»، «شورون» و «اکسان موبیل» هم بود. آیا این مطلب را تایید می‌کنید؟

- بنده از هیچ شرکتی به این معنا اسم نبردم. من گفتم اگر تحریم‌ها رفع شوند همه شرکت‌های نفتی می‌آیند. «اکسان موبیل» و «شورون» و «کونکو فیلیپس» آمریکایی هم می‌آیند. همه شرکت‌های نفتی می‌آیند. من نگفتم با چه شرکت‌‌هایی مذاکره می‌کنیم. گفتم درهای صنعت نفت ایران برای همه شرکت‌های نفتی دنیا باز است.

*حالا به واقع معتقدید پس از عادی‌سازی روابط ایران با دنیا، خوب است تا شرکت‌های آمریکایی را به صنعت نفت‌‌‌مان بیاوریم؟

- حتما خوب است. چون هم رقابت را بالا می‌برد هم ما به تکنولوژی روز آنها نیاز داریم.

*آیا این جمله به این معناست که ایران از این پس از شرکت‌های نفتی چینی و روسی فاصله می‌گیرد؟

- خیر. جمله‌ای که گفتم این معنی را نمی‌دهد. ضمن اینکه روس‌ها الان هم در صنعت نفت ایران حضور ندارند.

*اما آقای زنگنه، در اواخر دولت قبل به شرکت‌های روسی، قراردادهایی نظیر قراردادهای مشارکت در تولید پیشنهاد شده بود! از این مساله بگذریم. تعلل چینی‌ها در پروژه‌هایی که در سال‌های اخیر به آنها واگذار شده تا چه زمانی قرار است ادامه پیدا کند؟! نظیر پروژه توسعه میادین نفتی یاران و آزادگان که اتفاق ویژه‌ای در آنجا نیفتاده است. آیا شما لازم نمی‌بینید به چینی‌ها اولتیماتوم بدهید تا یا کارشان را با سرعت پیگیری کنند یا کنار بروند؟

- شرکت‌های نفتی چینی‌ باید رفتارشان را اصلاح کنند. ما این موضع را به آنها منتقل کرده‌ایم. چینی‌ها هم گفته‌‌اند که درک کرده و تلاش می‌کنند تا اصلاح کنند.

*ایران بعد از رفع تحریم‌ها بشکه‌‌های بیشتری صادر خواهد کرد. شما هم در اجلاس اوپک گفتید که تولید نفت را حتما به 4 میلیون بشکه در روز خواهید رساند. حتی اگر قیمت نفت تا 20 دلار کاهش یابد. فکر می‌کنید عراق و عربستان می‌نشینند و بشکه‌‌هایشان را از بازار نفت بیرون بکشند تا جا برای ایران باز شود؟! به هر حال آنها، هم روی پول‌ نفتشان حساب کرده‌اند هم از فرصت عدم حضور ایران استفاده کرده و بازارهایشان را توسعه داده‌اند.

- من برای صادرات نفت ایران هیچ نگرانی‌ای ندارم. وزیر نفت عربستان هم در حاشیه اجلاس اوپک بسیار مثبت برخورد کرد. آقای النعیمی به من گفت: «شما هیچ نگرانی‌ای نداشته باشید. با هر قدرتی که می‌توانید نفت تولید کنید من هم حمایت می‌کنم.

*حالا ممکن است وزیر نفت عربستان دیپلماتیک سخن گفته باشد. می‌توان جملات ایشان را اینطور هم تعبیر کرد که: «بروید هر وقت تولیدتان را زیاد کردید بیایید صحبت کنیم.

- اگر اینطور هم تعبیر کنید غیرواقعی نیست. هنوز که تولید و صادرات ایران افزایش نیافته است که به عربستان یا عراق بگوییم شما جای ایران را در بازار گرفته‌‌اید و ما نمی‌توانیم نفت بفروشیم. به نظرم اعضای بزرگ و مهم اوپک نشان داده‌اند که در چنین مواقعی عاقلانه و با تدبیر رفتار می‌کنند.

*مهم‌ترین رقیب نفتی ایران را عراق می‌دانید یا عربستان؟

- هر دو کشور رقبای ایران هستند و در عین حال شرکای ما هم هستند. بنیان اوپک بر شراکت و همکاری بین رقبا نهاده شده است.

*جنابعالی در هشت سال اول وزارت‌تان در نفت، با قراردادهای بیع متقابل درهای صنعت نفت ایران را به روی شرکت‌های خارجی باز کردید. حاصلش هم توسعه میادین نفتی و چند فاز پارس جنوبی با پول خارجی‌ها بود. استراتژی اصلی‌تان برای چهار یا هشت سال آینده چیست؟

- می‌خواهم با همراهی همکارانم جایگاه و هویت شایسته جهانی شرکت ملی نفت ایران را به آن برگردانم. جهش دوم پتروشیمی را انجام دهیم. 17 فاز پارس جنوبی را تمام کنیم. میادین مشترک نفتی‌مان با عراق را با سرعت مناسبی توسعه دهیم و صادرات گازمان را به بیش از 150 میلیون متر مکعب در روز برسانیم.

*به نظرتان با فضای فعلی این استراتژی ایده‌آل‌گرایانه نیست؟!

- خیر. خیلی واقع‌‌بینانه است.

*در چهار سال یا هشت سال؟

- برای چهار سال.

*فکر می‌کنید با چقدر سرمایه‌گذاری بتوانید اهداف استراتژی‌تان را محقق کنید؟

- بیش از 100 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری لازم است.

*آقای زنگنه، اجازه بدهید صد روز به عقب برگردیم و بپرسم که چطور شد آقای روحانی شما را به‌عنوان وزیر نفت به مجلس معرفی کرد؟

- این سوال را باید از آقای دکتر روحانی بپرسید. من افراد دیگری را برای تصدی وزارت نفت به ایشان معرفی کرده بودم. آقای رئیس جمهور هم در مجلس به این نکته اشاره کردند. در ذهنم این بود که وارد دولت نشوم. ضمن اینکه قصد داشتم با تمام قدرت به این دولت کمک کنم چون چنین اعتقادی داشته و دارم. اما کمک کردن به دولت را فقط در این نمی‌دیدم که عضو کابینه باشم.

*پس چطور شد که وزارت نفت را پذیرفتید؟

- اول اینکه تحت فشار دکتر روحانی بودم. دوم آنکه از طرف افکار عمومی نخبگان فشار زیادی به من وارد شد. عده‌ای می‌گفتند به خاطر راحت‌‌طلبی و خودخواهی وزارت نفت را نمی‌پذیرم. بنابراین پیش خودم گفتم می‌آیم، اگر مجلس رأی نداد بار از دوشم برداشته می‌شود. می‌گویم آمدم و مجلس رأی نداد.

*در روز رأی اعتماد شاهد فشار سنگین برخی از نمایندگان بودیم تا شما رأی نیاورید. می‌دانم که مایل نیستید این مساله را باز کنید اما اگر از شما بخواهم یک جمله درباره آن روز بگویید چه خواهید گفت؟

- آن روز خیلی راحت بودم.

*ولی به نظر نمی‌رسید راحت باشید.

- اتفاقا اینطور نیست. خیلی راحت حرف‌هایم را زدم. بی‌آنکه عصبانی شوم دفاع کردم. البته برخی افراد کارهای خیلی بدی کردند.

*یعنی انتظار نداشتید در مجلس اینطور با شما رفتار کنند؟

- از برخی افراد انتظار داشتم. غیر از این هم انتظار نداشته و ندارم. اما شدت آن رفتارها برایم تعجب‌‌آور بود.

*از اصلی‌ترین محور کاری وزارت نفت، یعنی تولید نفت شروع می‌کنم. وقتی وزارت نفت را تحویل گرفتید تولید نفت دقیقا چقدر بود؟

- این آماری که می‌گویم صرفا مربوط به مدیریت وزارت نفت نبوده اما بالاخره محصول کار دولت قبل است. تولید نفت ایران در حال حاضر باید حدود 5 میلیون بشکه در روز باشد. اما من وزارت نفتی را تحویل گرفتم که صادراتش به زحمت به یک میلیون بشکه می‌رسید. ایران زمانی در ردیف دومین تولیدکننده اوپک بود. اما الان به سمت آخر صف رفته‌ایم. این خیلی دردناک است. وقتی هم دیدم که درآمد کشور یک‌سوم درآمد کویت، امارات و عراق است با خودم گفتم این چه جور کشور اداره‌کردنی است. ساختار مدیریت و درآمد و هزینه در نفت به هم ریخته است.

*پس می‌پذیرید که با افول تولید نفت ایران، قدرت کشور در اوپک کاهش یافته است؟

- طبیعی است که وقتی تولید نفت کشور پایین می‌آید قدرتش در اوپک هم کاهش می‌یابد. قدرتش در دنیا هم پایین می‌‌آید و در این شرایط نمی‌توان با دنیا کار کرد و پروژه‌ها را توسعه داد.

*لطفا صریح بگویید زمانی که وزارت نفت را تحویل گرفتید تولید و صادرات نفت چقدر بود؟

- نمی‌خواهم عدد بگویم. اما صادرات‌مان کمتر از یک میلیون بشکه در روز بود. تولید نفت هم روزی 2 میلیون و 600 تا 700 هزار بشکه بود.

*با این اوصاف وزارت نفت را با چقدر ظرفیت تولید نفت تحویل گرفتید؟

- ظرفیت تولید نفت با آنچه می‌گفتند خیلی فاصله داشت. من از تمام مدیران نفتی که در دولت قبل منصوب شده بودند نامه رسمی با امضا گرفتم. از آنها خواستم تا رسما بگویندکه ظرفیت تولید نفت چقدر است و ظرف سه ماه آینده و تا عید نوروز چه میزان می‌توانند تولید نفت را افزایش دهند.

*ظرفیت تولید نفتی که مدیران دوره احمدی‌نژاد به شما اعلام کردند چه نسبتی با ظرفیت تولید نفت دوره قبل از اعمال تحریم‌ها داشت؟

- آنچه اعلام کردند با ظرفیت تولید نفت دوره قبل از تحریم خیلی فاصله داشت. در دوره قبلی وزارتم در نفت، تولید نفت به 4 میلیون و 100 هزار بشکه در روز رسید. بعد تا زمان آقای نوذری تولید نفت به روزانه 4 میلیون و 170 هزار بشکه هم رسیده بود. اما فاصله ظرفیت تولید نفت امروز با آن رقم تولید زیاد است.

*نگفتید مدیران دوره احمدی‌نژاد، ظرفیت تولید نفت را چقدر به شما گزارش کرده بودند؟

- گفتند ظرفیت تولید نفت حدود 3 میلیون و 200 هزار بشکه در روز است. برای سه ماه بعد، یعنی الان، ظرفیت تولید نفت را 3 میلیون و 500 هزار بشکه برآورد کرده بودند.

*یعنی الان ظرفیت تولید نفت کشور 3 میلیون و 500 هزار بشکه است؟

- نمی‌دانم این ظرفیت تولید نفت را داریم یا خیر. مدیران می‌گویند اینطور است. اما باید امتحان کرد. امتحانش هم این است که تولید نفت را بالا ببریم. فعلا به دلیل مسائل تحریم، نمی‌توانیم تولید نفت را بالا ببریم.

* همین عدد 3 میلیون و 500 هزار بشکه ظرفیت تولید با آنچه امروز تولید می‌کنیم (آنطور که گفتید بالغ بر 2 میلیون و 500 تا 600 هزار بشکه است) خیلی فاصله دارد!

- همینطور است. در بخش تولید نفت این مساله برای وزارت نفت خیلی فاجعه است.

*به دلیل محدودیت زمانی، ناچار باید سوالاتم را در بخش‌های مختلف سریع‌تر بپرسم. مثل روز روشن بود که وقتی وزیر شدید وضعیت تولید گاز کشور اصلا خوب نبود. مایلم در این بخش خیلی شفاف نظرتان را بدانم.

- همان ابتدا بررسی کردم دیدم حتی در تابستان مقادیر عظیمی گازوئیل و مازوت در نیروگاه‌ها مصرف می‌کنیم.

*این مقادیر عظیم یعنی چقدر آقای زنگنه؟

- در شش‌ماهه اول امسال، 12 میلیارد لیتر گازوئیل و مازوت در نیروگاه‌ها مصرف شده بود و برآوردمان این است که در شش ماهه دوم سال این رقم به 17 میلیارد لیتر برسد. به عبارت دیگر در سال جاری جمعا حدود 29 میلیارد لیتر گازوئیل و مازوت در نیروگاه‌‌ها مصرف می‌شود. ارزش این مقدار گازوئیل و مازوت بیشتر از 18 میلیارد دلار است.

*این ارقام حیرت‌آور است. با این میزان مصرف گازوییل و مازوت ارزیابی کرده اید که کمبود گاز کشور دقیقا چقدر است؟

- امسال نزدیک 40 میلیارد متر مکعب کمبود گاز در شبکه گازی کشور داریم. کشوری که کل مصرف سوخت مایع نیروگاه‌هایش به 19 درصد رسیده بود در سال جاری مصرف سوخت مایع نیروگاه‌هایش به 48 درصد می‌رسد. از نظر اداره شبکه گاز این یک فاجعه است.

*چرا به این روز افتادیم. آیا دلیل را جز در تأخیر در بهره‌‌برداری از فازهای پارس جنوبی باید جستجو کنیم؟!

- دلیل اصلی‌اش همین بود که نتوانستیم فازهای پارس جنوبی را به موقع به بهره‌برداری برسانیم. نه‌تنها فازهای 35 ماهه در موعد تعریف‌شده‌اش به بهره‌برداری نرسید بلکه فازهای قبلی هم به بهره‌برداری نرسید. از فازهای 15 و 16 گرفته تا فازهای 17 و 18 و همینطور فاز 12 که در آخرین روزهای وزارتم در سال 84 قراردادش امضا شد. اما هنوز به بهره‌برداری نرسیده است!

*فاز 12، بالاخره چه وقت به بهره‌برداری می‌رسد؟!

- چنانچه با تمام انرژی و توان کار کنیم اگر تا پایان سال دیگر هم فاز 12 به بهره‌برداری برسد خیلی هنر کرده‌ایم.

*برخی کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که افتتاح کامل یک فاز جدید پارس جنوبی، با تمام مشخصاتش، حداقل تا پایان دولت یازدهم زمان می‌خواهد. شما این پیش‌بینی‌ها را قبول دارید؟

- به نظرم با وقت و انرژی و مدیریتی که اعمال می‌کنیم ان‌شاءالله زودتر از آنچه گفتید فازهای تازه به بهره‌برداری می‌رسد. اما اگر فازهای پارس جنوبی را رها کنیم معلوم نیست تا پایان دولت یازدهم هم به طور کامل در مدار قرار گیرند. چون مشکل اجرای فازهای پارس جنوبی مشکل مدیریتی است. البته تاثیر منفی تحریم‌ها را نفی نمی‌کنم. اما مشکل مدیریت مهم‌تر از معضل تحریم است. اگر منابع باشد و مدیریت نباشد کار پیش نمی‌رود اما اگر مدیریت باشد و منابع نباشد یک مدیر می‌تواند منابع و تجهیزات را تامین کند.

*اخیرا خبری منتشر شد مبنی بر اینکه شرکت ملی گاز، شرکتی ورشکسته است. بعد هم آن را تکذیب کردند. شرکت ملی گاز ایران حقیقتا چقدر بدهی دارد؟

- به دلیل سیاست‌‌هایی که دولت در زمینه هدفمندی یارانه‌ها داشت اساسا نمی‌گذاشتند پولی در شرکت ملی گاز بماند. هنوز هم اینطور است. هرچه شرکت ملی گاز درمی‌آورد برای تامین یارانه‌های نقدی هزینه می‌کنند. شرکت ملی گاز ایران پولی ندارد.

*از منابع شرکت گاز هر ماه چقدر صرف یارانه‌ها می‌شود؟

- همه درآمدهای شرکت ملی گاز صرف یارانه‌ها می‌شود.

*یعنی دقیقا چقدر؟

- الان عدد دقیق‌اش در ذهنم نیست اما شرکت گاز هر چه درآمد دارد یکراست به خزانه می‌رود و به تأمین یارانه‌ها اختصاص می‌یابد. چیزی هم به شرکت گاز برنمی‌گردانند. در حالی که باید درصدی از این پول را برای هزینه‌های جاری برگردانند. اما پولی به شرکت گاز نمی‌دهند. به همین دلیل مدیرانش هم ناراحت می‌شوند. چون نمی‌توانند جواب مردم را بدهند. این یک فاجعه است.

* این درست است که جنابعالی در جلسه هیات دولت یک بار تهدید کرده بودید که اگر بخواهند همچنان از منابع وزارت نفت برای تامین یارانه‌ها برداشت کنند استعفا می‌دهید؟ منظورم همان نقل‌قولی است که وزیر کار، تعاون و رفاه رسانه‌ای کردند.

- خیر. من هرگز چنین حرفی نزده‌ام. آقای ربیعی هم با فاصله و با واسطه مطلبی را نقل کرده بود که درست نبود. بعضی از سایت‌‌ها هم که مواضع‌‌‌شان معلوم است مرتب می‌گویند فلانی استعفا داده است. چند وقت پیش دیدم که سایتی نوشته فلانی برای سومین بار استعفا داده است. به دوستان گفتم دومین بارش کی بوده که به سومین بار رسیده باشیم؟! من هرگز استعفا نمی‌دهم. برنامه‌ای هم برای استعفادادن ندارم. آنها هم که این مسائل را مطرح می‌کنند دلشان را به این مطالب خوش نکنند.

*با این حساب پشت پرده طرح مساله استعفای شما در رسانه‌ها چه می‌تواند باشد؟

- به نظرم می‌خواهند به برخی نیروهایشان که ساختار ذهنی‌شان از هم پاشیده شده است روحیه بدهند تا سامان یابند. می‌خواهند درون صنعت نفت را متزلزل کنند و بگویند که فلانی در حال رفتن است. می‌خواهند آن تزلزلی را که درون خودشان هست به صنعت نفت منتقل کنند. در حالی که اینطور نخواهد شد. برخی افراد از اعمالی که قبلا داشتند به شدت نگرانند. می‌ترسند که اعمال خودشان علیه‌شان استفاده شود.

*در بخش پالایش و پخش بزرگ‌ترین معضل 100 روزه وزارت شما چه بود؟ قاعدتا باید برداشت منابع برای هدفمندی یارانه‌ها بر این بخش هم تاثیر گذاشته باشد.

- بله. معضل برداشت منابع در این بخش هم وجود دارد. در سه، چهار سال گذشته هیچ طرح جدیدی در بخش پالایشی صنعت نفت شروع نشده است. کار بسیار نسنجیده و خطرناکی هم در خصوصی‌سازی پالایشگاه‌‌ها انجام شده است.

*چرا می‌گویید بسیار خطرناک و نسنجیده؟!

- به این دلیل که روابط فنی و مسائل مربوط به HSE و نکات ایمنی برای شرکت‌های خصوصی‌شده تعریف نشده است. جایگاه حاکمیتی تعریف نشده است. در پالایشگاه‌های خصوصی‌شده هر زمان که بخواهند تعمیرات انجام می‌دهند! شاید هم تعمیرات نکنند. معلوم نیست مقررات HSE را رعایت می‌کنند یا خیر. اصلا معلوم نیست چه خبر است. فقط گفته‌‌اند که پالایشگاه‌‌ها خصوصی شوند، بی‌آنکه به جایگاه حاکمیتی وزارت نفت توجه شود. فقط با عجله واحدهای پالایشی را خصوصی کرده‌اند. روابط درستی در این زمینه حاکم نکرده‌اند. حالا شما فرض کنید همین پالایشگاه خصوصی‌شده، پول خوراکش را ندهد. ما چه ابزاری برای گرفتن پول داریم. نمی‌توانیم خوراک پالایشگاه را قطع کنیم. چون تولید فرآورده را دچار مشکل می‌کند. راه درستی هم نیست. معلوم نیست چه بر سر این واحدها می‌آید. آقای مهندس کاظمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، می‌گفت که برخی از این واحدهای پالایشگاهی، چند سالی است تعمیرات اساسی‌شان را به تاخیر انداخته‌‌اند و این بسیار خطرناک است. اگر جایی سوراخ شد، آتش گرفت و اتفاقی افتاد مسوولش کیست؟

*پس این آتش‌سوزی‌هایی که در پالایشگاه‌ها و سوانحی که در سال‌های اخیر در صنعت نفت رخ داده که تعدادش هم زیاد است به دلیل همین اهمال‌ها بوده است!

- نمی‌دانم. در چند سال اخیر نهاد عقلانیت و مدیریت تضعیف شده است. دولت باید در این مواردی که گفتم تصمیم بگیرد. تازه فرصت پیدا کرده‌ایم به این مباحث فکر کنیم. یک دلیل اینکه حاشیه‌هایی برایمان به وجود می‌آورند، همین است که باعث می‌شود فرصت فکرکردن و کارکردن نداشته باشیم. از طرف دیگر مهم‌ترین عامل موفقیت دولت این است که فکر کنیم. اگر خوب فکر نکنیم نمی‌توانیم درست کار کنیم. فقط میزان زیاد ساعات کار یک دولت عامل موفقیت آن نیست. میزان ساعات موثرفکرکردن دولت، نقش اساسی در موفقیت دارد.

*وقتی شما گفتید در بحث خصوصی‌سازی پالایشگاه‌ها کار بسیار نسنجیده و خطرناکی انجام شده است، فکرم این بود که به نحوه خصوصی‌سازی‌‌ها هم اشاره خواهید کرد. در این سال‌ها، به نظر می‌رسد در مواردی خصوصی‌سازی‌ها به صورت سازماندهی‌شده و با اهداف خاص انجام شده است. مثلا هلدینگ خلیج فارس، که یک هلدینگ پرسود بود چرا به این سرعت و به آن شکل سهامش واگذار شد...

- این نکته‌ای که می‌گویید بحث دیگری است. از یک منظر دیگر قابل بررسی است که انحصار ایجاد می‌کند. این بخش مربوط به حوزه اقتصاد است. آنچه من گفتم خطری است که جان و مال مردم و امنیت عرضه انرژی را تهدید می‌کند. بدون توجه به نکات ایمنی و با عجله خصوصی‌سازی کردند.

*چقدر از پول شرکت پالایش و پخش را برای هدفمندی یارانه‌ها اختصاص داده بودند؟

- هر چقدر این شرکت پول داشته را برای تامین منابع مربوط به هدفمندی یارانه‌‌ها گرفته‌اند. به نظرم برای دولت قبل، اصلا مهم نبود که شرکت گاز و شرکت پالایش و پخش، شرکت توانیر و... نابود شوند. فقط می‌خواستند از اینها پول بگیرند تا منابع مالی هدفمندی یارانه‌ها را تامین کنند.

* با این توصیفی که شما از وزارت نفت داشتید آیا می‌توانیم بگوییم یک وزارتخانه ویران را تحویل گرفته‌‌اید؟

- نمی‌خواهم این اصطلاح را به کار ببرم. اما برای اینکه بدانم چه خبر است برخی ستون‌هایی را که می‌شناختم نشانه ‌گرفتم تا اطرافش را بشناسم. چون همه‌چیز به‌هم‌ریخته بود. به خصوص در زمینه نیروی انسانی. بدون آنکه نیاز باشد نیروی انسانی را خیلی زیاد کردند.

*بالاخره در دولت قبل تلاش کردند که تا می‌توانند نیرو وارد دولت کنند. دلیلش هم روشن است. حالا اینکه شما می‌گویید نیروی انسانی خیلی زیاد شده است یعنی از چه تعداد به چه تعدادی رسیده است؟

- چند روز پیش آقای مهندس جوادی، مدیرعامل شرکت ملی نفت، می‌گفت تعداد نیروهای شرکت نفت و گاز پارس در این چند سال از 600 نفر به 5 هزار و 600 نفر رسیده است. خب ما با این همه نیرو چه کار باید بکنیم.

*این آمار واقعا تاسف‌برانگیز است. با این همه نیرو، هیچ فازی هم که در این چهارساله در پارس جنوبی به بهره‌برداری نرسیده است!

- بله درست است. در چهار سال گذشته هیچ فازی به بهره‌برداری نرسیده است. آن فازهایی هم که در دولت نهم به بهره‌برداری رسید طرح‌هایی بود که در دولت هشتم با پیشرفت بالا تحویل داده بودیم. همه ساختار اجرا، سیستم مدیریتی و تامین مالی‌‌اش هم طراحی‌شده و جاافتاده بود. در این چند ساله یک تصمیم نگرفته‌اند تا طرحی را از یک نقطه شروع کنند و به انتها برسانند.

*واحد اول فاز 15 را که آقای احمدی‌نژاد افتتاح کردند؟!

- شما می‌توانید بروید و ببینید. باید روی همان طرح که آقای احمدی‌نژاد در خرداد 92 افتتاح کرده است کار کنیم. بعد از شش ماه این طرح هنوز قابل افتتاح نیست. پیمانکارش هم قرارگاه خاتم‌الانبیاء است. می‌توانید به‌راحتی از قرارگاه بپرسید که آیا این طرح هنوز هم قابل افتتاح است؟! هنوز هم این طرح قابل افتتاح نیست. پس آن افتتاح به چه معنا بود؟! همینطور آمدند و به‌صورت نمایشی افتتاح کردند.

*آقای وزیر، اگر از شما بخواهم مهم‌ترین نقدتان را به وضعیت فعلی صنعت پتروشیمی بگویید چه خواهید گفت؟

- در پتروشیمی همه خصوصی‌سازی‌ها شتاب‌زده انجام شده است. به همین دلیل باعث بروز انحصارهایی شده است. چه در واگذاری شرکت بازرگانی پتروشیمی، چه در واگذاری سهام هلدینگ خلیج فارس. اشتباهات مهمی در نحوه خصوصی‌سازی وجود دارد. ضمن آنکه طرح‌های توسعه‌ای پتروشیمی مهمی در این دوران به انجام نرسیده است. حالا یا فاینانس طرح‌‌ها محقق نشده یا عوامل دیگری نقش داشته است. آنچه از طرح‌های پتروشیمی به اتمام رسیده، بیشتر طرح‌ هایی بوده که با پیشرفت‌‌های بالا تحویل دولت قبل شده است. بنابراین جهش بعدی پتروشیمی محقق نشده است.

*در حال حاضر چقدر محصولات پتروشیمی صادر می‌کنید و برآوردتان این است که بعد از توافق ژنو و رفع تحریم فروش محصولات پتروشمی این میزان چقدر رشد کند؟

- الان نمی‌توانم به شما عدد بدهم. اما می‌توانم بگویم که ارزش تولیدات پتروشیمی ایران حدود 21 میلیارد دلار است.