گذر از بافت قدیم با لودر و کلنگ

آیین ویژه ای برپا شد، فلان اثر را در فهرست آثار ملی گنجاندند، گفته شد خیال این اثر و مردم راحت باشد که هرگونه دخل و تصرف و تغییرکاربری آن ممنوع است و بیل و کلنگ و لودر نمی توانند حتی از حوالی آن بگذرند.

آفتاب‌‌نیوز :

آفتاب: اما رخدادهای بعدی که اوج آن ها در اواخر تابستان و اواخر نخستین ماه پاییز 1393 در شیراز بود، مشخص کرد نه تنها بیل و کلنگ و لودر از حوالی آثار تاریخی بلکه گاه از روی آثار هم می گذرند.

قصه بی توجهی به آثار تاریخی ثبت شده در شیراز و استان فارس که پیشتر به صورت نوشتن یادگاری بر این آثار تداوم داشت،با غرش لودرها و برخورد بیل ها و کلنگ ها به دیواره این آثار تاریخی در بافت قدیمی شیراز، وارد مرحله جدیدی شد.

دوم آبان 1393 مدیر کل میراث فرهنگی فارس اعلام کرد که خانه تاریخی موسوم به «حلی ساز» که به شماره 8974 در دهم خردادماه سال 82 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده بامداد پنجشنبه اول آبان ماه راس ساعت دو و 30 دقیقه بامداد تخریب شده است.

همچنین بیست و هفتم شهریور93 معاون رییس جمهوری و رییس سازمان میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی کشور پنج نامه جداگانه به دفتر رهبر معظم انقلاب ، وزیر کشور، دادستان کل کشور، استاندار فارس و تولیت آستان حرم احمد بن موسی(ع) نوشت و از تخریب شبانه بافت تاریخی شیراز سخن گفت.

مسعود سلطانی فر در این نامه ها نوشت: حسب اطلاعات واصله و بازدید کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس از بافت تاریخی اطراف مجموعه شاهچراغ، متأسفانه بخشی از بافت ارزشمند تاریخی جهت الحاق به طرح بینالحرمین تخریب شده است. این سازمان حسب وظایف قانونی خود موضوع را از طریق مرجع قانونی در دست پیگیری دارد.

وی در این نامه ها اجرای هرگونه طرح توسعه و عمرانی در بافت تاریخی را منوط به اخذ مجوز از مراجع قانونی نظیر سازمان میراث فرهنگی، شورای عالی معماری و شهرسازی و داشتن طرح مصوب دانست و افزود:سپاسگزار خواهد بود دستور فرمایید به منظور جلوگیری از تخریب عناصر ارزشمند موجود در بافت تاریخی، دستور توقف آنی عملیات مذکور صادر شود.

روز جمعه بیست و هشتم شهریور 93 هیاتی از سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی وارد شیراز شد و بررسی هایی انجام داد و اعضای هیات اعلام کردند شکایت خواهیم کرد اما نگفتند از چه شخص حقیقی یا حقوقی شکایت دارند.

براساس گزارش های انتشار یافته در آن زمان اعلام شد که این خانه های تاریخی که قدمت برخی به دوره ایلخانی بازمی گردد، در محله اسکندری شهر شیراز، پشت شاه چراغ قرار دارد.

پس از گذشت بیش از یک ماه از تخریب اول (خانه های محله اسکندری) و تخریب اخیر (خانه حلی ساز) براساس آنچه مسوولان اداره کل میراث فرهنگی فارس اعلام کرده اند، هنوز عامل یا عاملان این تخریب ها مشخص نشده اند اما پیگیری قضایی را این اداره کل در برنامه خود دارد.

** ضمانت اجرایی و خوراک

عبارات هرگونه دخل و تصرف و تغییر و تخریب ممنوع است، بسیار پسندیده است اما اینکه با چه امکاناتی و چه تمهیداتی باید از این نوع دخل و تصرف ها جلوگیری کرد، نامشخص و مبهم و متضمن تامین امکانات است.

البته برخی عملکردها که خود متولیان میراث فرهنگی در زمان های گذشته داشته اند، ضمانت اجرایی این قانون را خدشه دار کرده است.

در مقطعی از زمان و در دهه هفتاد، برخی آثار ملی در شیراز از جمله حمام وکیل به آشپزخانه سنتی، غذاخوری، بوفه، چایخانه، بستنی و فالوده فروشی و دیگر جایگاه های تامین مواد خوراکی تبدیل شدند.

چندی بعد آیین دیگری برای گشایش رستوران سنتی دریکی از آثار ملی ثبت شده برپا کردند وبا دیزی،آبگوشت وکلم پلو شیرازی از مهمانان پذیرایی کردند.

برخی پرسیدند آیا رستوران سنتی، تناقض نما نیست یعنی مگر ما در سنت خود رستوران داشته ایم؟ همچنین این پرسش بیان شد که آیا این اثر ملی نباید از گرمای بخارهای خوراک ها و بوهای اشتها آور در امان باشد؟

کسی درآن آیین خوشگوار به این سخنان گوش نداد تا اینکه رخسار دیوارها به زردی و سیاهی گرایید و شکاف هایی بر سقف اثر تاریخی نمایان شد و همین نشانه ها به فریاد اثر تاریخی رسید و اثر تاریخی عجالتا نجات یافت.

به نظر می رسد همانند برخی از موارد که قانون تصویب می شود ولی راهکار اجرایی و اصطلاحا ضمانت اجرایی آن نامشخص است، قانون ثبت آثار ملی نیز چنین سرنوشتی دارد.

** دیدار بافت تاریخی باعمران شهری

موضوع صیانت از این آثار تاریخی همچنین لزوم اجرای طرح های عمرانی شهری مقولاتی هستند که گاه با هم تلاقی می کنند ولی به نظر نمی رسد برخورد قهرآمیز یکی بادیگری یا مقاومت جزم گرایانه دربرابرعملیات عمرانی، منجر به راه حل شود و چه بسا بحران تخریب و مقابله را تشدید کند.

رهاشدگی آثار تاریخی به دلایل گوناگون وتاکید برتوجه به این آثار در زمانی که مورد هجوم قرار می گیرند از مواردی است که در آینده نیز باعث بحث خواهد شد.

تداوم عملیات عمرانی که گاهی به آثار تاریخی می رسد چه بسا موجب جدل شود ولی باید با برگزاری نشست های مشترک میان میراث فرهنگی و متولیان طرح های عمرانی، این جدل ها خاتمه یابد و منجر به راه حل اساسی شود.

به گزارش ایرنا، هم به میراث فرهنگی نیاز داریم و هم نیازمند طرح های عمرانی در بافت قدیم هستیم و انتخاب راه حلی تعاملی که منجر به مقصود شود، نیاز دیگری است که گویا به آن توجه نشده است.

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/0017pb