تصویب قانون اجرای برجام تصویری ماندگار از مجلس نهم

آفتاب‌‌نیوز : به گزارش خبرنگار پارلمانی ایرنا، تلاش دولت یازدهم از روزهای آغاز به کار بر این بود که در سیاست خارجی به یک بحران غیر ضرور یا همان مناقشه ساختگی هسته ای غرب علیه ایران پایان دهد.

گام هایی را که دولت در مسیر حل موضوع هسته ای و پایان دادن به تحریم های ظالمانه برداشت از نظر تمام صاحب نظران ستودنی است و حتی بسیاری از منتقدان دولت هم عملکرد تیم مذاکره کننده در این رابطه را قابل قبول دانسته اند.

همانگونه که رئیس جمهوری و تیم مذاکره کننده بارها و بارها به آن اشاره داشته اند، حمایت های بی بدیل رهبر معظم انقلاب و توصیه ایشان مبنی بر این که مجلس در بررسی برجام کنار گذاشته نشود نیز فراموش ناشدنی است.

رهبر معظم انقلاب 12 شهریورماه در دیدار رئیس و نمایندگان مجلس خبرگان رهبری درباره نقش مجلس شورای اسلامی در بررسی برجام گفتند: در خصوص ابعاد حقوقی و قانونی این موضوع و اقتضائات آن، باید صاحبنظران و کارشناسان حقوقی نظر دهند اما از نگاه کلی، من معتقدم و به آقای رئیس جمهور هم گفته ام که مصلحت نیست، مجلس شورای اسلامی از موضوع بررسی برجام کنار گذاشته شود.
ایشان با تأکید بر لزوم ورود مجلس به موضوع بررسی برجام، در عین حال خاطرنشان کردند: من در مورد نحوه بررسی و اینکه آن را رد کنند و یا تصویب کنند هیچ توصیه ای به مجلس ندارم و این، نمایندگان ملت هستند که باید تصمیم بگیرند.

پس از بیانات رهبر معظم انقلاب، بهارستان نشین ها نیز تلاش کردند سهمی را در عملکرد غیرتمندانه دستگاه دیپلماسی کشور ایفا کنند، نمایندگان مجلس هم در اقدامی مناسب و به موقع نظر موکلان خود در حوزه های انتخابیه را در حمایت از تیم مذاکره کننده محقق کردند.
به رغم وجود برخی فشارها از سوی اقلیتی انگشت شمار چه در مجلس و چه در خارج مجلس، نمایندگان با جدیت و همتی ستودنی مهر تایید بر برجام زدند.
همراهی مجلس با دولت در روند بررسی برجام قطعا یکی از نکات قابل توجه در سال همدلی و همزبانی دولت و ملت محسوب می شود و نمایندگان مجلس در طول این مسیر نشان دادند که دغدغه ای جز عمل به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در جهت تعامل هر چه بیشتر با دولت ندارند.
البته در طول بررسی برجام هم مانند بسیاری از اتفاقات مهم دیگر در کشور،افراد معدودی وجود داشتند که تلاش کردند تا برجام به فرجام نرسد اما اراده اکثریت مجلس بر اقلیت غلبه یافت و در نهایت خواست ملت در این موضوع مهم محقق شد.

اقدامات مجلس با تشکیل کمیسیون ویژه برجام مجلس به طور رسمی آغاز شد، البته پیش از این به دلیل اهمیت موضوع برجام، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خود راسا این موضوع را در دستور کار قرار داده بود و پیگیری های لازم را انجام می داد.
در نهایت کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس اواخر مردادماه برای ارایه گزارش از برنامه جامع اقدام مشترک هسته ای ایران و1+5 با عضویت 15 نفر از نمایندگان و پنج کمیته سیاسی، دفاعی و امنیتی، حقوقی، فنی و اقتصادی تشکیل شد.
این کمیسیون جلساتی با حضور محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و رئیس تیم مذاکره کننده هسته ای، سعید جلیلی رئیس تیم سابق مذاکره کننده هسته ای، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، عباس عراقچی و مجید تخت روانچی از اعضای ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای، سید محمود علوی وزیر اطلاعات، علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی، ولی الله سیف رئیس بانک مرکزی، فریدون عباسی و علی باقری از اعضای تیم مذاکره کننده سابق برگزار کردند.
همچنین یوکیا آمانو دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز با حضور در کمیسیون برجام به ارائه نظرات خود پرداخت، نهایتا پس از یک ماه در ۱۲ شهریور ۱۳۹۴، گزارش کمیسیون برجام در صحن مجلس قرائت شد.

پس از بررسی های انجام شده در این کمیسیون، برخی از اعضا نسبت به یک سویه بودن گزارش آن به نفع منتقدان برجام تاکید داشتند که در نهایت گزارش کمیسیون ویژه بررسی برجام در جلسه علنی روز یکشنبه - 12 مهر ماه- مجلس قرائت شد.
این گزارش با انتقاد و مخالفت پنج عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام روبرو شد. این پنج عضو مخالف گزارش نهایی در بیانیه ای متن گزارش برجام را یک سونگر خواندند و تاکید کردند: بیانیه قرائت شده منطبق بر منافع ملت نبوده و آثار بسیار مثبت برجام که می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات جاری کشور باشد را نادیده گرفته است.
این بیانیه با امضای علاء الدین بروجردی نماینده مردم بروجرد، غلامرضا تاجگردون نماینده مردم گچساران، مسعود پزشکیان نماینده مردم تبریز، عباسعلی منصوری آرانی نماینده مردم کاشان و منصور حقیقت پور نماینده مردم اردبیل منتشر شد.
در نهایت نمایندگان مجلس در 21 مهرماه سال جاری با با 161 رأی موافق و 59 رأی مخالف به این نتیجه رسیدند که طرح اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام را به تصویب برسانند.

این طرح سپس در شورای نگهبان به تایید رسید و به عنوان 'قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام' وظایفی بر عهده کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز گذاشته شد.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در تاریخ 23 مهر 94 در نامه ای قانون «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» را که به تایید شورای نگهبان رسیده است، برای اجرا به رئیس جمهوری ابلاغ کرد.

**قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران
در قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام آمده است: دولت در چارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی در صورتی می تواند به شکل داوطلبانه برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را اجرا کند که احکام و تکالیف زیر را در فرآیند اجرا رعایت کنند:

1- براساس فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی هیچ دولتی در ایران حق تولید و به کارگیری سلاح هسته ای را ندارد و دولت موظف است سیاست خلع سلاح هسته ای جهانی را به طور فعال دنبال کند و در کلیه تلاش های بین المللی، حقوقی و دیپلماتیک برای نجات بشریت از خطر سلاح های هسته ای و اشاعه آنها، از جمله از طریق ایجاد مناطق عاری از سلاح های کشتار جمعی به ویژه در ایجاد ائتلاف منطقه ای خاورمیانه عاری از سلاح هسته ای به خصوص در زمینه خلع سلاح هسته ای رژیم صهیونیستی، فعالانه مشارکت نماید.

2- پایه برنامه جامع اقدام مشترک بر همکاری و احترام متقابل قرار دارد و هرگونه اقدام مبتنی بر فشار و تهدید به هر بهانه ای به خاطر اجرای برجام و یا غیر آن با تشخیص شورای عالی امنیت ملی موجب تجدیدنظر در این همکاری می شود و لازم است در آن صورت مطابق مصوبات این شورا اقدامات متقابل در نظر گرفته شود.

3- دولت موظف است هرگونه عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم ها یا بازگرداندن تحریم های لغوشده و یا وضع تحریم تحت هرعنوان دیگر را به دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به طوری که ظرف مدت دوسال ظرفیت غنی سازی کشور به یکصد و نودهزار سو افزایش یابد. شورای عالی امنیت ملی مرجع رسیدگی به این موضوع می باشد.دولت باید ظرف مدت 4 ماه برنامه خود را برای این منظور جهت تصویب به شورا ارائه نماید.

4- دولت موظف است برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران را با چشم انداز تجاری- صنعتی، از جمله در حوزه غنی سازی و تحقیق و توسعه منطبق با طرح درازمدت سازمان انرژی اتمی کشور دنبال کند. سازمان انرژی اتمی کشور باید طرح درازمدت پانزده ساله کشور در حوزه غنی سازی و تحقیق و توسعه را حداکثر ظرف مدت دوماه پس از ابلاغ این قانون به تصویب شورای عالی امنیت ملی برساند و به آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه نماید به نحوی که پاسخگوی نیاز کشور برای سوخت راکتورهای قدرت و تحقیقاتی باشد.

5- بازطراحی راکتور آب سنگین اراک و همچنین در صورت ضرورت تبادل ذخایر غنی شده، منوط به انعقاد قراردادهای قطعی و مطمئن جایگزین و حصول اطمینان نسبت به اجرای آنها باشد.

6- نظارت های آژانس بین المللی انرژی اتمی در چهارچوب مقررات بین المللی و با رعایت مصالح امنیت ملی کشور که شورای عالی امنیت ملی مشخص می کند، انجام پذیرد و دولت باید مراقبت نماید که در مسیر اجرای برجام و پس از آن، حفاظت کامل از اسرار و اطلاعات طبقه بندی شده به ویژه در حوزه نظامی و امنیتی صورت گیرد. میزان همکاری با آژانس منوط به اقدامات احتیاطی لازم برای تضمین این امر، توسط آژانس است. همچنین هیچ گونه دسترسی نظارتی آژانس به مراکز نظامی و اشخاص حقیقی به بهانه برجام مجاز نمی باشد مگر آنکه موارد به صورت جداگانه و با جزئیات به تصویب شورای عالی امنیت ملی برسد.

7- دولت و قوای مسلح کشور موظفند به منظور حراست از امنیت و منافع ملی کشور و حمایت از متحدین در مقابله با تروریسم، تدابیر لازم را نسبت به تقویت توانمندی های دفاعی جمهوری اسلامی ایران در همه زمینه های آفندی و پدافندی از جمله هوایی، دریایی، زمینی، موشکی و ایجاد پدافند در مقابل حملات هسته ای و ساخت پیش ران ها، باطری های هسته ای، تصویربرداری نوترونی و پزشکی هسته ای با قوت و جدیت برنامه ریزی و اقدام کنند.

8- دولت و سایر دستگاههای حاکمیتی و عمومی موظفند در چهارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی تدابیر لازم را در نظر بگیرند تا در اثر اجرائی شدن برجام به هیچ وجه اجازه فرصت طلبی و سوءاستفاده در داخل کشور به آمریکا یا دیگر دولتهای خارجی داده نشود و فرصتی برای نفوذ یا سوءاستفاده سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی در اختیار استکبار جهانی قرار نگیرد.

9- دولت موظف است منابع مالی آزادشده را در چارچوب قانون در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی و رونق تولید، سرمایه گذاری های ضروری و با اولویت نیازهای بخش خصوصی و تقویت صندوق توسعه ملی، صرف کند.
تبصره 1- وزیر امور خارجه موظف است روند اجرای توافقنامه را هر سه ماه یک بار به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گزارش دهد.کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی موظف است هر 6 ماه یک بار گزارش اجرای برجام را به جلسه علنی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
تبصره 2- با اجرای این قانون، «قانون الزام دولت به تعلیق اقدامات داوطلبانه در صورت ارجاع و یا گزارش روند هسته ای به شورای امنیت» مصوب 1/9/1384، «قانون الزام دولت به تجدیدنظر در همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی» مصوب 6/10/1385، «قانون صیانت از دستاوردهای صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران» مصوب 29/4/1389 و «قانون الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته ای ملت ایران» مصوب 2/4/1394 لغو می شود.

**تاکید بر اهمیت بررسی برجام توسط مجلس
علاءالدین بروجردی رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر این که اقدام مجلس در بررسی برجام اقدام بسیار مهمی بود، اظهار داشت: بعد از این که رهبر معظم انقلاب تصریح کردند که مجلس به موضوع برجام ورود کند مجلس شورای اسلامی به خوبی در این قضیه ورود پیداکرد.
وی افزود: در این راستا کمیسیون برجام کار مطالعاتی انجام داد و با مدت 40 روز گزارشی را به صحن ارائه کرد، همچنین طرحی که در مجلس در مورد اجرای برجام در مجلس تصویب و تبدیل به قانون شد بسیار اهمیت داشت تا جایی که رهبر معظم انقلاب در نامه ای که به رئیس جمهور مرهون کردند در یکی دو قسمت به مصوبات مجلس استناد کردند.

**اقدام مجلس در موضوع برجام، مستدل و منطقی بود
حجت الاسلام والمسلمین حسین سبحانی نیا نماینده نیشابور و نایب رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارحی مجلس شورای اسلامی یکی از اقدامات خوب، مستدل و منطقی مجلس نهم را بررسی برجام دانست و گفت: در موضوع برجام اقدامات کارشناسی خوبی در مجلس خصوصا کمیسیون امنیت ملی و شورای عالی امنیت ملی انجام شد و نهایتا طرحی ارائه شد که دغدغه های همگان را رفع می کرد.
وی افزود: این اقدام بسیار مثبت از سوی مجلس بود که پرونده پیچیده ای را که سال ها مشکلات ایجاد کرده بود تعیین تکلیف کرده و به سرانجام رساندند.
وی ادامه داد: امروز ما باید مراقب های لازم را برای اجرایی کردن برجام در کشور داشته باشیم و در این راستا دولت، مجلس و شورای عالی امنیت ملی دغدغه های لازم را دارند.
سبحانی نیا اضافه کرد: در این راستا در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی سه کمیته دفاعی، امنیت و سیاست خارجی موضوع برجام را پیگیری می کنند و نتایج این کمیته ها در هیات رئیسه مجلس بررسی می شود.

**مجلس در موضوع برجام سربلند شد
منصور حقیقت پور نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس و همچنین نایب رئیس کمیسیون ویژه برجام با تاکید بر این که همراهی مجلس در موضوع برجام همراهی با نظام بود، گفت: مجلس در موضوع برجام همراهی بالایی با نظام کرد و به عنوان جزیی از کل نظام هماهنگی های لازم را داشت.
نماینده مردم اردبیل در مجلس با تصریح بر این که موضوع برجام امتحان خوبی برای نمایندگان مجلس بود اظهار داشت: تصویب برجام و رفع نواقص آن کمک کرد تا نظام جمهوری اسلامی ایران از یک گردنه ای تند، تیز و خطر ناک به سلامت عبور کند.
وی با یادآوری این که مجلس در موضوع برجام سربلند شد، اضافه کرد: مجلس علیرغم فشاری که از سمت گروه های تند اعمال می شد، عملکرد بسیار خوبی داشت و رئیس مجلس نیز آبرو و سابقه خود را فدا کرد که این برجام با هزینه بسیار کمی از مجلس عبور کند و به مرحله اجرایی برسد.
حقیقت پور اظهار داشت: البته ما گله هایی به دولت مبنی بر این که در موضوع برجام باید زودتر به مجلس اعتماد می کرد، داریم، ما قبلا هم به دولت گفته بودیم که به مجلس اعتماد کند و نتیجه اعتماد زودتر دولت به مجلس می توانست هزینه نظام را کم تر کند.

**تصویب برجام پیام تعامل و وحدت مجلس و دولت است
حامد قادرمرزی نماینده قروه و عضو کمیسیون عمران مجلس با تاکید بر این که مجلس با دقت و حساسیت خاصی وارد قضیه برجام شد، اظهار داشت: با توجه به جایگاه نظارتی که مجلس دارد و با توجه به جایگاهی که به عنوان ریل گذار در کشور دارد، به خوبی توانست حساسیت های فعلی کشور را درک کند و در موضوع برام سرافراز شود.
وی افزود: مجلس با جلسات متعدد علنی و غیرعلنی با کمیسیون های مرتبط با حضور مسئولان دولتی همچون وزیر امور خارجه، رییس سازمان انرژی اتمی، اعضای تیم مذاکره کننده و سایر مسوولان ذی ربط موضوع برجام را با دقت نظر خاصی بررسی کرد.
وی تاکید کرد: هدف و آرمان مجلس همواره حمایت از حقوق، منافع و مصالح کشورمان در عرصه بین المللی بوده است و در موضوع برجام نیز به این موضوع توجه شده است.
وی خاطر نشان کرد: البته تعدادی از نماینگان نظر مخالف در موضوع برجام داشتند که نهایتا صدایی واحد از مجلس آمد و ما با تصویب برجام پیام وحدت و تعامل میان مجلس و دولت را به جهانیان اعلام کردیم.

**مجلس باعث بیان ناگفته های برجام شد
سید هادی حسینی نماینده قائم شهر و عضو کمیسیون صنایع مجلس با تاکید بر این که مجلس در موضوع برجام با دولت به خوبی همراهی کرد اظهار داشت: نمایندگان پیش از بررسی برجام در مجلس نیز دغدغه های زیادی نسبت به این موضوع داشتند و همواره در نطق ها و مذاکرات آن را بیان می کردند.
وی افزود: مجلس شورای اسلامی با تشکیل کمیسیون ویژه برجام، بررسی برجام در مجلس را ادامه داد و در این راستا از مسوولان دولت کنونی و دولت های گذشته دعوت کرد که تا ناگفته های خود را بیان کنند و نهایتا گزارش برجام در صحن مجلس قرائت شد.
وی اضافه کرد: طرح دو فوریتی برجام که در مجلس تهیه شد یکی دیگر از اقدامات خوب و مثبت مجلس بود که با تصویب قاطع آن در مجلس نمایندگان به دولت اجازه دادند که فعالیت هایشان را در چارچوب توافقات انجام شده ادامه دهند.
حسینی تاکید کرد: مجلس نسبت به این موضوع مهم سیاسی در این گلوگاه مهم سیاسی حساس به خوبی وارد شد و توانست رویه نظارتی خود را به خوبی به انجام رساند.

**نمایندگان مجلس با تصویب برجام به رسالت بزرگ خود عمل کردند
امیر خجسته رییس کمیسیون شوراها و امور داخلی نیز معتقد است: مجلس بر اساس تشخیص مصلحت نظام، منویات رهبری و شرایط ملی و بین المللی در موضوع برجام تصمیم گیری کرد.
وی با تاکید بر این که مجلس در موضوع برجام حق مطلب را ادا کرد اظهار داشت: نمایندگان مجلس رسالت سنگینی در این موضوع داشتند و توانستند این رسالت سنگین را انجام دهند.
خجسته با تاکید بر این که مجلس در کنار دولت توانست نقش مهمش در موضوع برجام را ایفا کند، گفت: مجلس و دولت با هماهنگی و تعامل و وحدتی که با یکدیگر داشتند توانستند موضوع برجام را به سرانجام برسانند.
رییس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس اضافه کرد:نمایندگان مجلس با تصویب برجام توانستند به وظیفه بزرگ خود عمل کنند.

**تصویب برجام، نقطه مثبت مجلس نهم
علیرضا محجوب نماینده مردم تهران نیز در این راستا معتقد است که نقش افرادی همچون علی لاریجانی رییس مجلس را در تصویب برجام نباید نادیده گرفت.
وی با تاکید بر این که لایجانی در تصویب برجام در مجلس نقش بزرگی ایفا کرد اظهار داشت: نمایندگان مجلس همپای رییس مجلس برای شتاب گرفتن اجرایی شدن برجام تلاش کردند و در این راستا به رسالت بزرگ خود عمل کردند.
وی با تاکید بر این که نمایندگان مجلس شورای اسلامی از این وظیفه بزرگی که بر دوششان بود سربلند بیرون آمدند ادامه داد: مجلس نهم توانست با تصویب برجام کارنامه زرینی برای خود به جا گذارد.

**مجلس با تصویب قانون اجرای برجام همراهی خوبی با خواسته مردم داشت
موید حسینی صدر نماینده خوی و عضو کمیسیون صنایع مجلس با تاکید بر این که مجلس در موضوع برجام کاملا سنجیده عمل کرد، گفت: مجلس در بررسی برجام هم مصالح مردم و هم مصالح نظام را در نظر گرفت.
وی افزود: مجلس در چارچوب منافع ملی، نگرانی هایی که ممکن بود در جامعه ایجاد کند را برطرف و برجام را کاملا نقد کرد و آن نگرانی هایی که از طرف جبهه پایداری ایجاد شده بود با ورود مجلس از بین رفت.
نماینده مردم خوی با تاکید بر این که مجلس رای قاطع به برجام داد اظهار داشت: تایید شورای نگهبان، تایید رهبر معظم انقلاب و پشتیبانی مردم نشان داد که مجلس در مسیر درستی حرکت کرده است.
وی افزود: هر چند که نمایندگانی هم بودند که منتقد بودند، انتقادات گاها به جا بود، ولی برخی انتقادات بیش از حد افراطی بود، در کل مجلس تصمیم خوبی گرفت و همراهی خوبی با خواسته مردم داشت.

**مجلس نهم با تصویب برجام تصویر ماندگاری از خود به جای گذاشت
عابد فتاحی نماینده مردم ارومیه و رییس فراکسیون اهل سنت مجلس با تاکید بر این که مهم ترین موضوع مجلس بعد از سند بودجه که مهم ترین سند کشور است، بررسی و تصویب قانون اجرای برجام بود، گفت: بررسی دقیق و آگاهانه برجام در مجلس از نکات مثبت مجلس نهم بود.
وی با تاکید بر این که مردم موافق اجرایی شدن برجام در کشور بودند، اظهار داشت: نمایندگان در این راستا به نظر مردم احترام گذاشتند، تصویب برجام به نفع مردم بود و ما با تصویب برجام وظیفه خود را انجام دادیم.
این عضو کمیسیون بهداشت مجلس یادآور شد: مجلس نهم با تصویب قانون اجرای برجام تصویر ماندگاری از خود به جای گذاشت.
برجام با تمام فرازو نشیب هایی که داشت روند قانونی خود را طی کرد و به سرانجام رسید اما درس بزرگی که همه از این موضوع گرفتند این بود که با استقامت، وحدت، یکپارچگی و حفظ منافع ملی می توان کشور را به اهداف مورد نظر رساند و در برابر قدرت های بزرگ هم با مواضع منطقی ایستادگی کرد.