گفت و گوي خواندنی امانپور با ده نمكي
آفتاب‌‌نیوز : 
كريستين امانپور: آقاي ده نمكي من ترجيح مي دهم ابتدا درمورد فيلم "فقر و فحشا"گفتگو كنيم.
ده نمكي: البته براي اين گفتگو من شروطي دارم .
كريستين امانپور: چه شروطي ؟!
ده نمكي: بايد چارچوب بحث مشخص باشد، ميزان محدوديت زماني شما براي مصاحبه مشخص شود تا شما اصل وروح مطلب را با گزينش وسليقه خود دچار وارونگي و نارسايي نكنيد.
كريستين امانپور: البته مسلماً ازهمه آنچه كه بحث مي شود نمي توان درفيلم استفاده كرد.
ده نمكي:ولي روح مطلب بايد حفظ شود و جملات كليدي بايد لحاظ شود.
كريستين امانپور: قبول دارم و قول مي دهم رعايت امانت شود.
ده نمكي: نه تنهاCNN سايررسانه هاي غربي هم دراين زمينه سابقه خوبي ندارند. به خاطر اين حسن ظن وجود ندارد.
كريستين امانپور: من تمام تلاش خودم را مي كنم كه اين طور نباشد.
ده نمكي: پس مصاحبه هرچه كوتاهتر باشد بهتر است.
كريستين امانپور:من فكر مي كنم 9 سال پيش نيز ملاقاتي با شما داشتم. در اوايل پيروزي آقاي خاتمي در انتخابات بود. البته اينجا نبود!
ده نمكي: بله در دفتر هفتته نامه شلمچه بود.
كريستين امانپور: با همين داغي و صراحت!OK بگذريم. شما چرا اين فيلم " فقر و فحشا " را درست كرديد.
ده نمكي: دغدغه اصلي من در ساخت فيلم وهمچنان كه از مضمون آن بر مي آيد طرح موضوع "عدالت اجتماعي" است و مي خواستم "عدالت" را به عنوان يك مطالبه عمومي از زاويه هنر و سينما طرح كنم.
كريستين امانپور: آيا منظورتان فقر هم هست؟
ده نمكي: بله! يك بعد عدالت به فقر وتوزيع نا عادلانه ثروت بر مي گردد. گرچه خيلي ها فحشا را صرفًا يك پديده فرهنگي واخلاقي مي دانند ! فيلم مي خواست اين باور را در جامعه مسئولين كشورو مخاطب ايجاد كند كه بر اساس تعاليم ديني ما وجود و گسترش فقر باعث تباهي اخلاق وايمان مي شود. يعني مضمون فيلم برگرفته از تعاليم و باورهاي ديني ما بود.
كريستين امانپور: شما در فيلم چندين دختروزن را نشان داديد كه به فحشا روي آورده بودند آيا خود اين سوژه ها به شما گفته اند كه چرا به فحشا روي آوردند و آيا فقر دليل آن بود؟
ده نمكي: من در فيلم فاكتور اقتصادي وتأثير آن را بر اين مقوله مورد مطالعه قرار دادم. كما اينكه مسلم است فحشا مي تواند علت هاي ديگري مانند عوامل اجتماعي و فرهنگي وخانوادگي وحتي رواني داشته باشد. اما در اين فيلم فقروتأييد آن مورد بحث است. فقر مطلق و فقر نسبي. فقر مطلق كه ناشي از فاصله طبقاتي وبي عدالتي و توزيع نابرابر ثروت است وفقرنسبي كه به تغيير الگوي مصرف در جامعه برمي گردد. در اينجا عامل فرهنگي وفقر فرهنگي هم دخيل مي شود. در اين تغير الگوي مصرف براساس يك الگوي توسعه غلط وارداتي ازغرب به جوامع در حال توسعه يا توسعه نيافته، جامعه انقلابي قناعت محوربه يك جامعه ي مصرف محور تبديل ميشود ومردم براثر همين الگو با تبليغات وهجوم رسانه اي دعوت به مصرف بيشتر مي شوند واين در حالي است كه منابع درآمد براي طبقه پايين جامعه محدود است وعده اي ديگربا رانتخواي در اين شرايط با استفاده از فرصت هاي ويژه از طبقه متوسط به طبقه بالا مي پيوندند واين يعني تعميق شكاف طبقاتي .
با محدوديت درآمد براي طبقات پايين ومحدوديت، منابع درآمد روش هاي نا مشروع شيوع مي يابد كه يكي از آن فحشا است واين فحشا منحصر به ايران نيست. شما درآسياي جنوب شرقي وآسياي ميانه و حتي اروپاي شرقي وحتي نوع ديگري از اين شكاف طبقاتي را در اروپاي غربي وحتي خود آمريكا مي بينيد.
كريستين امانپور: در مورد يكي از اين سوژه ها مي شود بيشتر توضيح دهيد؟
ده نمكي : بله موردي بود كه به خاطر امرارمعاش ونان شب تن به فحشا داده بود ولي موردهاي ديگري هم در فيلم است كه مثلاً براي تأمين هزينه تحصيل در دانشگاه غير دولتي مجبور به اين كار بود.
كريستين امانپور: آيا شما وقتي اين سوژه ها را ديديد با توجه به نوع باورهاي خودتان شوكه شديد؟
ده نمكي: من با آسيب‌هاي اجتماعي وتبعات فقرسالهااست كه آشنا هستم.حرفه‌ي من روزنامه‌نگاري است واين مضمون فيلم را از سالها قبل در نشريات ومقالات متعدد نوشته بودم. البته ذائقه مخاطب ايراني امروز از روزنامه ها به رسانه‌هاي تصويري گرايش بيشتري دارد. به همين خاطرمن هم مديوم سينما را براي طرح موضوع "عدالت اجتماعي" انتخاب كردم. والحق تصوير در القاي مفاهيم مؤثرتر از نوشتار است.
من سعي كردم براي قابل باور وپذيرش بودن وعلمي بودن اين ادعا تحقيق ميداني وسيعي انجام دهم وفيلم يك مستند واقعي باشد. فيلم ثابت كرد كه فحشا صرفاً يك پديده فرهنگي واخلاقي نيست. فيلم تأثيرعامل فقر را ثابت كرد.
كريستين امانپور: شما مشهور به اين هستيد كه ازاحمدي نژاد حمايت كرديد، و الان هم در نشريات شما اينگونه است احمدي نژاد به مردم قول داده است كه به فقرا كمك خواهد كرد و وضع آنها بهتر مي شود. به نظر شما آيا مي‌تواند به اين قول خود عمل مي كند؟!
ده نمكي: اگر شماها بگذاريد مي تواند!
كريستين امانپور: ما؟!
ده نمكي: بله!آمريكا وغرب وكساني در ايران كه تفكر و انديشه آمريكايي وليبراليستي وكاپيتاليستي دارند. آمريكا وغرب نمي خواهند در ايران يك الگوي حكومتي ومديريتي موفق و توانمند شكل بگيرد حالا اين فرد چه احمدي نژاد باشد وچه كسي ديگر واين به روحيه استكباري آنها بر مي گردد.
من فيلم را يك سال قبل از انتخابات رياست جمهوري آماده نمايش كردم وقبل ازآن هم سالها مي نوشتيم ودرباره عدالت فرياد مي زديم. من اگر از ساخت فيلم قصد سياسي يعني تضعيف مثلاً جناح اصلاح طلب را داشتم، فيلم را خيلي پيشتر مي ساختم. البته آقاي خاتمي هم بعدها نوشت كه فيلم صادقانه بوده است. گرچه سياست‌زدگي در نخبگان جامعه ما اجازه نمي داد اين مطالب را باور كنند. اما وقتي فيلم با ميليونها مخاطب مواجه شد من فهميدم كه همه اين مخاطب ها از سليقه‌هاي مختلف باآن پيام اصلي فيلم يعني "عدالت" همنوايي پيدا كرده‌اند. وگرنه در مورد موضوع "فحشا" فيلم در ايران زياد ساخته شده است حتماً اين استقبال به تفاوت مضمون بر مي گردد نه به موضوع.
البته بايد قبول كرد اينكه يكي از نيروهاي انقلاب واز كساني كه به خاطر آن جنگيده وخون داده چنين فيلمي را مي‌سازد اين اطمينان را مي دهد كه موضوع فيلم سياسي وجناحي نيست ،فيلم دست روي فطرت مشترك همه مردم و مسئولين با گرايش هاي مخنتلف مي گذارد.
كريستين امانپور: آقاي ده نمكي ! شما طرفدار اين دولت هستيد وهمه اين را مي دانند با وجودي كه ميليونها ايراني وغيرايراني فيلم شما را ديده اند اما همين دولت فيلم شما را غيرقانوني اعلام كرده است چرا؟!
ده نمكي: هنوز بيش ازسه دهه از پيروزي انقلاب ما نمي گذرد. ما در اين سه دهه آزادي را با فراز و نشيب هاي آن تجربه مي كنيم و در اين تجربه ياد مي گيريم كه قدرت تحمل نقد داشته باشد ومردم ونخبگان آنها هم ياد مي گيرند كه قدرت را نقد كنند وامربه معروف ونهي ازمنكر را فقط درسطح و بين مردم نخواهند . باورهاي ديني و انقلابي ما مي گويد كه بايد بررفتار قدرتمندان نظارت كرد. رهبري اين را از همه جوانان خواسته است. تعريف امام خميني هم از هنر متعهد، هنري است كه منادي شعار "جنگ فقر وغنا" باشد. وگرنه هنرخنثي وسرگرمي سازويا متملق قدرتمندان كه تهديد منظور نمي شود.
البته اين تجربه هم يكسري هزينه ها دارد كه مي توان بايد براي رسيدن به آن پرداخت كرد. من فكر مي كنم نشريات من كه توقيف شده اند وفيلم وحتي كتاب من كه توسط دستگاهها وجناحهاي موجود در دوران قدرتشان توقيف شده هزينه اين ترويج روحيه "عدالت طلبي" شده است. اصلاً نسل جبهه و جنگ ياد گرفته كه هميشه قرباني باشد روي مين برود تا ديگران عبور كنند. من براي ترويج شعار پرسشگري مدنظر مسئولين نظام خودم، نشريات وفيلم وحتي خودم را قرباني مي بينم واين شيرين است !
كريستين امانپور: اما چرا بايد اينگونه باشد؟ وبا شما هم مثل ديگران اين طور برخورد شود؟
ده نمكي: البته بايد بپذيريد كه اين هزينه دوران گذار درايران به مراتب كمتر ازغرب است،تاريخ هنوز گيوتين‌هاي غرب را در تفتيش عقايد فراموش نكرده است.البته خيلي ها در ايجاد اين فضا مقصر هستند مثل كساني كه براي خوشايند دشمنان انقلاب فيلم ساخته اند وبا ارسال آن براي فستيوال‌هاي خارجي با سياه نمايي از جامعه ايراني دنبال مطرح كردن خود به عنوان اپوزيسيون بودند وكساني كه در داخل از ابزار نقد صرفاً بهره برداري سياسي وجناحي كرده اند و براي سركوب جناح مقابل خود به ميدان آمدند واز نقد استفاده ابزاري كرده اند. اين دو طيف باعث شده‌اند كه مقداري جو بدبيني نسبت به اين گونه فيلم ها بوجود بيايد. بله قبول دارم اگر يكي از افراد منصوب به جناههاي سياسي موجود اين فيلم را ساخته بود شايد اين برخورد نمي شد وحاشيه امن بيشتري داشت ولي من خواستم با ساخت اين فيلم اثبات كنم كه مي شود وبايد نيروهاي معتقد به انقلاب خود به نقد وآسيب شناسي جامعه ونظام خود دست بزنند تا اين گزك از دست بد خواهان گرفته شود.
فيلم درتمام اين ابعاد موفق بوده است. يعني هم تأثير اجتماعي خود را گذاشت وروحيه عدالت طلبي را درجامعه دراين مدت قبل ازانتخابات تهيج كرد و هم عصبانيت كساني كه هميشه دنبال مخالف خواني هستند نشان داد كه فيلم كار خود را كرده است. من عصبانيت اصلاح طلبان و برخي نشريات منتسب به آنها از فيلم را در همين موفقيت ريشه يابي مي كنم. مسئولين وجناح مقابل اصلاح طلبان هم حق دارند ناراحت شوند چون آنها هم بايد در خصوص اين پرسشها وعدالت خواهي ها پاسخگو باشند تفكر انقلابي وحزب اللهي بله قربان گوي جناح خاصي نيست وهر دوجريان مي دانند كه اين آغاز يك روند است وبا يك فيلم ماجرا تمام نمي شود. امروز همه مردم مطالبه عدالت را دارند و از تبعيض بيزارند.
احمدي نژاد با رفتار خود دربرخورد با تجمل گرايي كابينه و دولتمردان برخورد با تبعيض را شروع كرده است. مردم شايد تحمل فقر را داشته باشند اما تبعيض وبي عدالتي را نمي پذيرند. اوحتي اگر در فاز اول مبارزه با تجمل گرايي مسئولين موفق شود برنده است البته اگر بگذاريد و بگذارند!
كريستين امانپور: اما من متوجه شدم كه كتاب شما هم كه در مورد همين فيلم است دردولت احمدي نژاد توقيف شد.
ده نمكي: گرچه من هم توقع نداشتم ولي من هنوز در موضع نقد هستم من جزو دولت نيستم، قدرت فساد آور واين موضع نقد بايد هميشه پابرجا باشد خود اوهم از رسانه ها همين را خواسته است. احمدي نژاد اين فرهنگ را در دولتش نيز بايد نهادينه كند او تازه شروع كرده است. اتفاقاً من چون احمدي نژاد را دوست دارم بيشتر او و دولتش را بيشتر نقد خواهم كرد.
كريستين امانپور: به خاطرهمين در نيويورك تايمز شما را مايكل مور ايران خوانده بودند.
ده نمكي: من هنوز خودم را فيلم ساز نمي دانم. من در حال يادگيري وآغاز اين راه هستم، اين ادعا را هم قبول ندارم. اصلاً مقايسه اي من با مايكل مور اشتباه است. مگر فيلم آقاي مايكل مور اكران نشد؟!
اين نشان مي دهد كه آقاي مايكل مور هم از رانت دموكرات‌ها استفاده مي كند. به نظرم اگر مايكل مور وابسته به جريان دموكرات ها نبود نمي توانست اين فيلم را بر عليه بوش ويا جمهوري خواهان بسازد.
درايران هم فيلم هاي زيادي درزمينه فحشا به صورت مستند وحتي سينمايي ساخته شده وبرخي درجشنواره فجر نيز نمايش داده شد وجايزه هم گرفته اند من حالا نمي خواهم ازآنها نام ببرم اما اين مضمون و ربط فقر و فحشا و عدالت طلبي آن خوشايند دوستان نبود.
كريستين امانپور: البته ساخت و اكران فيلم آقاي مايكل مور درآمريكا هيچ ربطي به انتساب وحمايت دمكرات ها از او ندارد .ما در آمريكا اين آزادي بيان را داريم.
ده نمكي: گرچه اين مصاحبه است ومناظره نيست اما براستي اگر آزادي بيان در آمريكا ودرغرب بود اينطور كه شما مي گوييد "فرقه ي داووديه" درآمريكا آن طور قتل عام مي شد؟ اصلاً تمدن آمريكا با نابودي سرخ پوست‌ها شكل گرفت. سياهان آمريكا چقدراز اين آزادي بيان بهره مي برند؟ درفرانسه "روژه گارودي" با زير سؤال بردن هولوكاست چقدر مزه اين آزادي بيان را چشيد؟!
كريستين امانپور: با اينكه فيلم شما اكران نشد وكتاب شما هم توقيف شد چقدر درترويج وتأثير پيام فيلم خيلي خود آن را موفق مي دانيد؟!
ده نمكي: من ساخت فيلم را آغاز يك سرفصل مي دانم. گرچه به فيلم وساختار آن به عنوان اولين ساخته ي من اشكالاتي وارد است اما من معتقدم امروز اثبات اينكه "فحشا" معلول "فقر" و"فقر" معلول "بي عدالتي" وفاصله طبقاتي است در بين مسئولين و مردم موفق بوده واين براي هرفيلمي يك امتياز است كه تأثير اجتماعي بگذارد.امروز آمارهاي ارايه شده توسط مسئولين مدعاي فيلم را تأييد مي كند.
شما در انتخابات ديديد كه شعارهاي احمدي نژاد و بازگشت به آرمانهاي اوليه انقلاب مورد استقبال مردم واقع شد. در حقيقت من معتقدم اگر ديگران هم اين مطالبه مردم را مي شناختند والبته اگر به آن عمل مي كردند مردم به آنها رأي مي دادند. احمدي نژاد در شهرداري اين ساده زيستي والگوي مديريتي اول انقلاب را از خود نشان داد. خيلي ها سالها براي ترويج اين روحيه عدالت طلبي زحمت كشيده اند مطلب نوشته وفرياد زده اند. مردم هم يك پرسه تكاملي را در بيان اين خواسته طي كردند اين بلوغ سياسي ومصداق يابي در سه دوره انتخابات قبل شكل گرفت. درحقيقت عدالت خواهان بازي را بردند.
برخي گفتند اين سونامي فقر بود. اما من معتقدم سونامي عدالت زيبنده تر است چون فقط عدالت اقتصادي مطالبه مردم نيست مردم عدالت سياسي وفرهنگي هم مي خواهند.
امام خميني غلبه مستضعفين بر مستكبرين را دراين قرن سالها قبل پيش‌بيني كرده بود. امروز دنيا به سمت خيزش فقرا بر عليه جهان استكبار و سرمايه داري مي رود. يعني همان جنگ "فقر و غنا". شما در فرانسه ديديد حاشيه نشين‌ها و فقرا چگونه پاريس و فرانسه را فلج كردند. هنوز شما تأثيرات سياسي آن را نديده ايد. امروز در بيخ گوش آمريكا در بوليوي و ونزوئلا طبقات فقير الگو ومصداق سياسي مورد پسند آمريكا را رد مي كنند. روحيه استكبار ستيزي عليه سلطه سرمايه داري آمريكا برمنابع نفتي آنها شعله مي‌كشد اين يعني صدورانقلاب ما به جهان و حتي خود قاره ي آمريكا . همه مي بينند ادبيات هوگوچاوزاز نهج البلاغه ماست. حتي اگر ايدئولوژي ما را نداشته باشد.
كريستين امانپور: با اين همه شما از توقيف فيلم خود چه حسي داريد؟
ده نمكي: فيلم توقيف نشد به من گفتند مي تواني آن را شخصاً براي همه مسئولين كشور ارسال كني. من هم قبول كردم اما اينكه فيلم وآن هم فيلم مستند اينگونه وارد حوزه مخاطب عام شود يك پيام بسيار روشني داشت. البته اين ممانعت هم بي تأثير نبود. حتي سودجويان فقرو فحشاي2 و3 را هم ساختند وروانه بازار قاچاق كردند. گرچه ازفيلم به صورت غير قانوني در كشور ميلونها نسخه تكثير شد اما من برخورد بدي هنوز از مسئولين نديدم .
كريستين امانپور: من اين مسئله را نمي فهمم! چگونه كساني كه شما از آنها به اين شدت طرفداري مي كنيد فيلم وكتاب شما را توقيف مي كنند شما مي گوييد كاري با من ندارند؟
ده نمكي: من از افراد، طرفداري نمي كنم من از انقلاب ونظامي كه متعلق به من وامثال من است دفاع مي كنم وآن را آسيب شناسي مي كنم. مسؤلين و جناح ها امروز هستند وفردا مي روند حتي من هم ماندني نيستم. اما فيلم وتأثيرات اجتماعي آن در تاريخ مي ماند.
اين يعني هنر. و رهبرما جمله اي دارند كه مي گويند" هر انديشه اي كه درغالب هنر نگنجيد ماندني نيست" ما عدالت طلبي را از خيابان به مديوم سينما برديم. البته تأثير آن بيشتربود. من ديگر چيزي نمي خواهم. البته اگر فيلم اكران مي شد با اين استقبال حتماً چند ميليارد توماني فروش داشت وجيب ما هم پر مي شد!
كريستين امانپور:البته من وضع مالي را نمي گويم!
ده نمكي: براي من هم مهم نبود. ما درحال تمرين دموكراسي هستيم. شايد من هم الان اگر جاي مسئولين بوديم تحمل نقد را نداشتم وهمين برخورد را مي كردم نمي دانم! اما مهم اين است كه زندگي جريان دارد. مانقد مي كنيم و آنها هم مقاومت مي كنند واصلاً طبيعت قدرت مقاومت در برابر نقد است مگر در جامعه شما اين طور نيست؟!
كريستين امانپور: اين عكس شما درجبهه است.
ده نمكي: بله
كريستين امانپور: آن موقع چند سال داشتيد؟
ده نمكي: 16 سال
كريستين امانپور: آخر چطور شماها را با اين سن مي فرستادند جبهه؟!
ده نمكي: ما را نمي فرستادند امثال من داوطلب مي شدند و كوچكتر از من هم درجبهه بودند
كريستين امانپور: پس چرا اين قدر سرفه مي كنيد؟
ده نمكي: اين هم سوغات آن موقع است
كريستين امانپور: اوه شماهم شيميايي شديد ؟
ده نمكي: در جنگ كمتركسي بي نصيب از اين سوغات اهدايي شماها به صدام مانده!
كريستين امانپور: من متأسفم!
ده نمكي: قابلي ندارد
كريستين امانپور: حتماً خوشحال هستيد كه الان آمريكاييها
دشمن اصلي شما، صدام را از بين برده اند؟
ده نمكي: البته خوشحال تر بودم به جاي عراقي ها از همان اول آمريكايي ها درخاكريز مقابل ما بودند الان هم آمده اند تا كار نيمه تمام صدام را تمام كنند البته اگر بتوانند!
كريستين امانپور: من شنيده ام ولي باور نمي كنم آيا راست است كه بچه هاي بسيجي داوطلبانه روي مين مي رفتند چرا؟ !
ده نمكي: البته ما اين چرا وچگونه را هنوز به خوبي براي نسل بعد از خود هم نتوانستيم به خوبي بيان كنيم چه برسد به شما و كلاً دنيا. راستي شما مي دانيد. مدينه فاضله چيست؟
كريستين امانپور: بله. اتوپيا!
ده نمكي: بله همان او اتوپيا. ما درجبهه مدينه فاضله ي خودمان را پيدا كرده بوديم. آنها رفتند تا ديگران بمانند. آمريكايي ها اگر همين يك نكته را بفهمند اينطور با ايران برخورد نمي كنند.
كريستين امانپور: قبول دارم! راستي شنيده ام فيلم بعدي شما هم در مورد فقر است.
ده نمكي: فقر نه! عدالت!
كريستين امانپور: فوتبال چه ربطي به عدالت دارد؟!
ده نمكي: خوب درمقام استعاره است واين را در فيلم مي بينيد. غفلت، درحاشيه دعواهاي بي پايان سياسي وجناحي وحتي حاشيه فوتبال واين قطب بندي هاي مصنوعي قرمز و آبي درايران و مثلاً منچسترسيتي و منچستر يونايتد ويا نمي دانم...
كريستين امانپور: نمي ترسيد كه آن هم توقيف شود؟!
ده نمكي: نه! البته فيلم مجوز وپروانه ساخت دارد. تندي فيلم قبلي را هم ندارد و نگاهش متفاوت است. الان هم مراحل پاياني تدوين را مي‌گذراند. گرچه نگاه من هم به فوتبال با همه فيلم هاي فوتبالي متفاوت است مثل همان "فقر و فحشا" و فيلم هايي كه درباره فحشا ساخته شده است.
كريستين امانپور: من اميدوارم شاهد كشوري ازعدالت باشيم.
ده نمكي: ما اين عدالت را براي همه جهان مي خواهيم.
كريستين امانپور: يعني چه؟ اصلاً آيا اين شدني است؟
ده نمكي: به قول ما صاحب اش مي آيد درست مي شود.
كريسين امانپور: احمدي نژاد هم مي گويد امام زمان مي آيد درست مي كند شما هم مثل او فكر مي كنيد؟!
ده نمكي: مگرشما آمريكايي ها منتظر مسيحا نيستيد. مگراسرائيلي ها انتظار آرماگدون را نمي‌كشند. هاليود شما سالهااست كه درباره آن فيلم مي سازد. بله من هم به آن معتقدم.
كريستين امانپور: آقاي ده نمكي من ترجيح مي دهم ابتدا درمورد فيلم "فقر و فحشا"گفتگو كنيم. ده نمكي: البته براي اين گفتگو من شروطي دارم .
كريستين امانپور: چه شروطي ؟!
ده نمكي: بايد چارچوب بحث مشخص باشد، ميزان محدوديت زماني شما براي مصاحبه مشخص شود تا شما اصل وروح مطلب را با گزينش وسليقه خود دچار وارونگي و نارسايي نكنيد.
كريستين امانپور: البته مسلماً ازهمه آنچه كه بحث مي شود نمي توان درفيلم استفاده كرد.
ده نمكي:ولي روح مطلب بايد حفظ شود و جملات كليدي بايد لحاظ شود.
كريستين امانپور: قبول دارم و قول مي دهم رعايت امانت شود.
ده نمكي: نه تنهاCNN سايررسانه هاي غربي هم دراين زمينه سابقه خوبي ندارند. به خاطر اين حسن ظن وجود ندارد.
كريستين امانپور: من تمام تلاش خودم را مي كنم كه اين طور نباشد.
ده نمكي: پس مصاحبه هرچه كوتاهتر باشد بهتر است.
كريستين امانپور:من فكر مي كنم 9 سال پيش نيز ملاقاتي با شما داشتم. در اوايل پيروزي آقاي خاتمي در انتخابات بود. البته اينجا نبود!
ده نمكي: بله در دفتر هفتته نامه شلمچه بود.
كريستين امانپور: با همين داغي و صراحت!OK بگذريم. شما چرا اين فيلم " فقر و فحشا " را درست كرديد.
ده نمكي: دغدغه اصلي من در ساخت فيلم وهمچنان كه از مضمون آن بر مي آيد طرح موضوع "عدالت اجتماعي" است و مي خواستم "عدالت" را به عنوان يك مطالبه عمومي از زاويه هنر و سينما طرح كنم.
كريستين امانپور: آيا منظورتان فقر هم هست؟
ده نمكي: بله! يك بعد عدالت به فقر وتوزيع نا عادلانه ثروت بر مي گردد. گرچه خيلي ها فحشا را صرفًا يك پديده فرهنگي واخلاقي مي دانند ! فيلم مي خواست اين باور را در جامعه مسئولين كشورو مخاطب ايجاد كند كه بر اساس تعاليم ديني ما وجود و گسترش فقر باعث تباهي اخلاق وايمان مي شود. يعني مضمون فيلم برگرفته از تعاليم و باورهاي ديني ما بود.
كريستين امانپور: شما در فيلم چندين دختروزن را نشان داديد كه به فحشا روي آورده بودند آيا خود اين سوژه ها به شما گفته اند كه چرا به فحشا روي آوردند و آيا فقر دليل آن بود؟
ده نمكي: من در فيلم فاكتور اقتصادي وتأثير آن را بر اين مقوله مورد مطالعه قرار دادم. كما اينكه مسلم است فحشا مي تواند علت هاي ديگري مانند عوامل اجتماعي و فرهنگي وخانوادگي وحتي رواني داشته باشد. اما در اين فيلم فقروتأييد آن مورد بحث است. فقر مطلق و فقر نسبي. فقر مطلق كه ناشي از فاصله طبقاتي وبي عدالتي و توزيع نابرابر ثروت است وفقرنسبي كه به تغيير الگوي مصرف در جامعه برمي گردد. در اينجا عامل فرهنگي وفقر فرهنگي هم دخيل مي شود. در اين تغير الگوي مصرف براساس يك الگوي توسعه غلط وارداتي ازغرب به جوامع در حال توسعه يا توسعه نيافته، جامعه انقلابي قناعت محوربه يك جامعه ي مصرف محور تبديل ميشود ومردم براثر همين الگو با تبليغات وهجوم رسانه اي دعوت به مصرف بيشتر مي شوند واين در حالي است كه منابع درآمد براي طبقه پايين جامعه محدود است وعده اي ديگربا رانتخواي در اين شرايط با استفاده از فرصت هاي ويژه از طبقه متوسط به طبقه بالا مي پيوندند واين يعني تعميق شكاف طبقاتي .
با محدوديت درآمد براي طبقات پايين ومحدوديت، منابع درآمد روش هاي نا مشروع شيوع مي يابد كه يكي از آن فحشا است واين فحشا منحصر به ايران نيست. شما درآسياي جنوب شرقي وآسياي ميانه و حتي اروپاي شرقي وحتي نوع ديگري از اين شكاف طبقاتي را در اروپاي غربي وحتي خود آمريكا مي بينيد.
كريستين امانپور: در مورد يكي از اين سوژه ها مي شود بيشتر توضيح دهيد؟
ده نمكي : بله موردي بود كه به خاطر امرارمعاش ونان شب تن به فحشا داده بود ولي موردهاي ديگري هم در فيلم است كه مثلاً براي تأمين هزينه تحصيل در دانشگاه غير دولتي مجبور به اين كار بود.
كريستين امانپور: آيا شما وقتي اين سوژه ها را ديديد با توجه به نوع باورهاي خودتان شوكه شديد؟
ده نمكي: من با آسيب‌هاي اجتماعي وتبعات فقرسالهااست كه آشنا هستم.حرفه‌ي من روزنامه‌نگاري است واين مضمون فيلم را از سالها قبل در نشريات ومقالات متعدد نوشته بودم. البته ذائقه مخاطب ايراني امروز از روزنامه ها به رسانه‌هاي تصويري گرايش بيشتري دارد. به همين خاطرمن هم مديوم سينما را براي طرح موضوع "عدالت اجتماعي" انتخاب كردم. والحق تصوير در القاي مفاهيم مؤثرتر از نوشتار است.
من سعي كردم براي قابل باور وپذيرش بودن وعلمي بودن اين ادعا تحقيق ميداني وسيعي انجام دهم وفيلم يك مستند واقعي باشد. فيلم ثابت كرد كه فحشا صرفاً يك پديده فرهنگي واخلاقي نيست. فيلم تأثيرعامل فقر را ثابت كرد.
كريستين امانپور: شما مشهور به اين هستيد كه ازاحمدي نژاد حمايت كرديد، و الان هم در نشريات شما اينگونه است احمدي نژاد به مردم قول داده است كه به فقرا كمك خواهد كرد و وضع آنها بهتر مي شود. به نظر شما آيا مي‌تواند به اين قول خود عمل مي كند؟!
ده نمكي: اگر شماها بگذاريد مي تواند!
كريستين امانپور: ما؟!
ده نمكي: بله!آمريكا وغرب وكساني در ايران كه تفكر و انديشه آمريكايي وليبراليستي وكاپيتاليستي دارند. آمريكا وغرب نمي خواهند در ايران يك الگوي حكومتي ومديريتي موفق و توانمند شكل بگيرد حالا اين فرد چه احمدي نژاد باشد وچه كسي ديگر واين به روحيه استكباري آنها بر مي گردد.
من فيلم را يك سال قبل از انتخابات رياست جمهوري آماده نمايش كردم وقبل ازآن هم سالها مي نوشتيم ودرباره عدالت فرياد مي زديم. من اگر از ساخت فيلم قصد سياسي يعني تضعيف مثلاً جناح اصلاح طلب را داشتم، فيلم را خيلي پيشتر مي ساختم. البته آقاي خاتمي هم بعدها نوشت كه فيلم صادقانه بوده است. گرچه سياست‌زدگي در نخبگان جامعه ما اجازه نمي داد اين مطالب را باور كنند. اما وقتي فيلم با ميليونها مخاطب مواجه شد من فهميدم كه همه اين مخاطب ها از سليقه‌هاي مختلف باآن پيام اصلي فيلم يعني "عدالت" همنوايي پيدا كرده‌اند. وگرنه در مورد موضوع "فحشا" فيلم در ايران زياد ساخته شده است حتماً اين استقبال به تفاوت مضمون بر مي گردد نه به موضوع.
البته بايد قبول كرد اينكه يكي از نيروهاي انقلاب واز كساني كه به خاطر آن جنگيده وخون داده چنين فيلمي را مي‌سازد اين اطمينان را مي دهد كه موضوع فيلم سياسي وجناحي نيست ،فيلم دست روي فطرت مشترك همه مردم و مسئولين با گرايش هاي مخنتلف مي گذارد.
كريستين امانپور: آقاي ده نمكي ! شما طرفدار اين دولت هستيد وهمه اين را مي دانند با وجودي كه ميليونها ايراني وغيرايراني فيلم شما را ديده اند اما همين دولت فيلم شما را غيرقانوني اعلام كرده است چرا؟!
ده نمكي: هنوز بيش ازسه دهه از پيروزي انقلاب ما نمي گذرد. ما در اين سه دهه آزادي را با فراز و نشيب هاي آن تجربه مي كنيم و در اين تجربه ياد مي گيريم كه قدرت تحمل نقد داشته باشد ومردم ونخبگان آنها هم ياد مي گيرند كه قدرت را نقد كنند وامربه معروف ونهي ازمنكر را فقط درسطح و بين مردم نخواهند . باورهاي ديني و انقلابي ما مي گويد كه بايد بررفتار قدرتمندان نظارت كرد. رهبري اين را از همه جوانان خواسته است. تعريف امام خميني هم از هنر متعهد، هنري است كه منادي شعار "جنگ فقر وغنا" باشد. وگرنه هنرخنثي وسرگرمي سازويا متملق قدرتمندان كه تهديد منظور نمي شود.
البته اين تجربه هم يكسري هزينه ها دارد كه مي توان بايد براي رسيدن به آن پرداخت كرد. من فكر مي كنم نشريات من كه توقيف شده اند وفيلم وحتي كتاب من كه توسط دستگاهها وجناحهاي موجود در دوران قدرتشان توقيف شده هزينه اين ترويج روحيه "عدالت طلبي" شده است. اصلاً نسل جبهه و جنگ ياد گرفته كه هميشه قرباني باشد روي مين برود تا ديگران عبور كنند. من براي ترويج شعار پرسشگري مدنظر مسئولين نظام خودم، نشريات وفيلم وحتي خودم را قرباني مي بينم واين شيرين است !
كريستين امانپور: اما چرا بايد اينگونه باشد؟ وبا شما هم مثل ديگران اين طور برخورد شود؟
ده نمكي: البته بايد بپذيريد كه اين هزينه دوران گذار درايران به مراتب كمتر ازغرب است،تاريخ هنوز گيوتين‌هاي غرب را در تفتيش عقايد فراموش نكرده است.البته خيلي ها در ايجاد اين فضا مقصر هستند مثل كساني كه براي خوشايند دشمنان انقلاب فيلم ساخته اند وبا ارسال آن براي فستيوال‌هاي خارجي با سياه نمايي از جامعه ايراني دنبال مطرح كردن خود به عنوان اپوزيسيون بودند وكساني كه در داخل از ابزار نقد صرفاً بهره برداري سياسي وجناحي كرده اند و براي سركوب جناح مقابل خود به ميدان آمدند واز نقد استفاده ابزاري كرده اند. اين دو طيف باعث شده‌اند كه مقداري جو بدبيني نسبت به اين گونه فيلم ها بوجود بيايد. بله قبول دارم اگر يكي از افراد منصوب به جناههاي سياسي موجود اين فيلم را ساخته بود شايد اين برخورد نمي شد وحاشيه امن بيشتري داشت ولي من خواستم با ساخت اين فيلم اثبات كنم كه مي شود وبايد نيروهاي معتقد به انقلاب خود به نقد وآسيب شناسي جامعه ونظام خود دست بزنند تا اين گزك از دست بد خواهان گرفته شود.
فيلم درتمام اين ابعاد موفق بوده است. يعني هم تأثير اجتماعي خود را گذاشت وروحيه عدالت طلبي را درجامعه دراين مدت قبل ازانتخابات تهيج كرد و هم عصبانيت كساني كه هميشه دنبال مخالف خواني هستند نشان داد كه فيلم كار خود را كرده است. من عصبانيت اصلاح طلبان و برخي نشريات منتسب به آنها از فيلم را در همين موفقيت ريشه يابي مي كنم. مسئولين وجناح مقابل اصلاح طلبان هم حق دارند ناراحت شوند چون آنها هم بايد در خصوص اين پرسشها وعدالت خواهي ها پاسخگو باشند تفكر انقلابي وحزب اللهي بله قربان گوي جناح خاصي نيست وهر دوجريان مي دانند كه اين آغاز يك روند است وبا يك فيلم ماجرا تمام نمي شود. امروز همه مردم مطالبه عدالت را دارند و از تبعيض بيزارند.
احمدي نژاد با رفتار خود دربرخورد با تجمل گرايي كابينه و دولتمردان برخورد با تبعيض را شروع كرده است. مردم شايد تحمل فقر را داشته باشند اما تبعيض وبي عدالتي را نمي پذيرند. اوحتي اگر در فاز اول مبارزه با تجمل گرايي مسئولين موفق شود برنده است البته اگر بگذاريد و بگذارند!
كريستين امانپور: اما من متوجه شدم كه كتاب شما هم كه در مورد همين فيلم است دردولت احمدي نژاد توقيف شد.
ده نمكي: گرچه من هم توقع نداشتم ولي من هنوز در موضع نقد هستم من جزو دولت نيستم، قدرت فساد آور واين موضع نقد بايد هميشه پابرجا باشد خود اوهم از رسانه ها همين را خواسته است. احمدي نژاد اين فرهنگ را در دولتش نيز بايد نهادينه كند او تازه شروع كرده است. اتفاقاً من چون احمدي نژاد را دوست دارم بيشتر او و دولتش را بيشتر نقد خواهم كرد.
كريستين امانپور: به خاطرهمين در نيويورك تايمز شما را مايكل مور ايران خوانده بودند.
ده نمكي: من هنوز خودم را فيلم ساز نمي دانم. من در حال يادگيري وآغاز اين راه هستم، اين ادعا را هم قبول ندارم. اصلاً مقايسه اي من با مايكل مور اشتباه است. مگر فيلم آقاي مايكل مور اكران نشد؟!
اين نشان مي دهد كه آقاي مايكل مور هم از رانت دموكرات‌ها استفاده مي كند. به نظرم اگر مايكل مور وابسته به جريان دموكرات ها نبود نمي توانست اين فيلم را بر عليه بوش ويا جمهوري خواهان بسازد.
درايران هم فيلم هاي زيادي درزمينه فحشا به صورت مستند وحتي سينمايي ساخته شده وبرخي درجشنواره فجر نيز نمايش داده شد وجايزه هم گرفته اند من حالا نمي خواهم ازآنها نام ببرم اما اين مضمون و ربط فقر و فحشا و عدالت طلبي آن خوشايند دوستان نبود.
كريستين امانپور: البته ساخت و اكران فيلم آقاي مايكل مور درآمريكا هيچ ربطي به انتساب وحمايت دمكرات ها از او ندارد .ما در آمريكا اين آزادي بيان را داريم.
ده نمكي: گرچه اين مصاحبه است ومناظره نيست اما براستي اگر آزادي بيان در آمريكا ودرغرب بود اينطور كه شما مي گوييد "فرقه ي داووديه" درآمريكا آن طور قتل عام مي شد؟ اصلاً تمدن آمريكا با نابودي سرخ پوست‌ها شكل گرفت. سياهان آمريكا چقدراز اين آزادي بيان بهره مي برند؟ درفرانسه "روژه گارودي" با زير سؤال بردن هولوكاست چقدر مزه اين آزادي بيان را چشيد؟!
كريستين امانپور: با اينكه فيلم شما اكران نشد وكتاب شما هم توقيف شد چقدر درترويج وتأثير پيام فيلم خيلي خود آن را موفق مي دانيد؟!
ده نمكي: من ساخت فيلم را آغاز يك سرفصل مي دانم. گرچه به فيلم وساختار آن به عنوان اولين ساخته ي من اشكالاتي وارد است اما من معتقدم امروز اثبات اينكه "فحشا" معلول "فقر" و"فقر" معلول "بي عدالتي" وفاصله طبقاتي است در بين مسئولين و مردم موفق بوده واين براي هرفيلمي يك امتياز است كه تأثير اجتماعي بگذارد.امروز آمارهاي ارايه شده توسط مسئولين مدعاي فيلم را تأييد مي كند.
شما در انتخابات ديديد كه شعارهاي احمدي نژاد و بازگشت به آرمانهاي اوليه انقلاب مورد استقبال مردم واقع شد. در حقيقت من معتقدم اگر ديگران هم اين مطالبه مردم را مي شناختند والبته اگر به آن عمل مي كردند مردم به آنها رأي مي دادند. احمدي نژاد در شهرداري اين ساده زيستي والگوي مديريتي اول انقلاب را از خود نشان داد. خيلي ها سالها براي ترويج اين روحيه عدالت طلبي زحمت كشيده اند مطلب نوشته وفرياد زده اند. مردم هم يك پرسه تكاملي را در بيان اين خواسته طي كردند اين بلوغ سياسي ومصداق يابي در سه دوره انتخابات قبل شكل گرفت. درحقيقت عدالت خواهان بازي را بردند.
برخي گفتند اين سونامي فقر بود. اما من معتقدم سونامي عدالت زيبنده تر است چون فقط عدالت اقتصادي مطالبه مردم نيست مردم عدالت سياسي وفرهنگي هم مي خواهند.
امام خميني غلبه مستضعفين بر مستكبرين را دراين قرن سالها قبل پيش‌بيني كرده بود. امروز دنيا به سمت خيزش فقرا بر عليه جهان استكبار و سرمايه داري مي رود. يعني همان جنگ "فقر و غنا". شما در فرانسه ديديد حاشيه نشين‌ها و فقرا چگونه پاريس و فرانسه را فلج كردند. هنوز شما تأثيرات سياسي آن را نديده ايد. امروز در بيخ گوش آمريكا در بوليوي و ونزوئلا طبقات فقير الگو ومصداق سياسي مورد پسند آمريكا را رد مي كنند. روحيه استكبار ستيزي عليه سلطه سرمايه داري آمريكا برمنابع نفتي آنها شعله مي‌كشد اين يعني صدورانقلاب ما به جهان و حتي خود قاره ي آمريكا . همه مي بينند ادبيات هوگوچاوزاز نهج البلاغه ماست. حتي اگر ايدئولوژي ما را نداشته باشد.
كريستين امانپور: با اين همه شما از توقيف فيلم خود چه حسي داريد؟
ده نمكي: فيلم توقيف نشد به من گفتند مي تواني آن را شخصاً براي همه مسئولين كشور ارسال كني. من هم قبول كردم اما اينكه فيلم وآن هم فيلم مستند اينگونه وارد حوزه مخاطب عام شود يك پيام بسيار روشني داشت. البته اين ممانعت هم بي تأثير نبود. حتي سودجويان فقرو فحشاي2 و3 را هم ساختند وروانه بازار قاچاق كردند. گرچه ازفيلم به صورت غير قانوني در كشور ميلونها نسخه تكثير شد اما من برخورد بدي هنوز از مسئولين نديدم .
كريستين امانپور: من اين مسئله را نمي فهمم! چگونه كساني كه شما از آنها به اين شدت طرفداري مي كنيد فيلم وكتاب شما را توقيف مي كنند شما مي گوييد كاري با من ندارند؟
ده نمكي: من از افراد، طرفداري نمي كنم من از انقلاب ونظامي كه متعلق به من وامثال من است دفاع مي كنم وآن را آسيب شناسي مي كنم. مسؤلين و جناح ها امروز هستند وفردا مي روند حتي من هم ماندني نيستم. اما فيلم وتأثيرات اجتماعي آن در تاريخ مي ماند.
اين يعني هنر. و رهبرما جمله اي دارند كه مي گويند" هر انديشه اي كه درغالب هنر نگنجيد ماندني نيست" ما عدالت طلبي را از خيابان به مديوم سينما برديم. البته تأثير آن بيشتربود. من ديگر چيزي نمي خواهم. البته اگر فيلم اكران مي شد با اين استقبال حتماً چند ميليارد توماني فروش داشت وجيب ما هم پر مي شد!
كريستين امانپور:البته من وضع مالي را نمي گويم!
ده نمكي: براي من هم مهم نبود. ما درحال تمرين دموكراسي هستيم. شايد من هم الان اگر جاي مسئولين بوديم تحمل نقد را نداشتم وهمين برخورد را مي كردم نمي دانم! اما مهم اين است كه زندگي جريان دارد. مانقد مي كنيم و آنها هم مقاومت مي كنند واصلاً طبيعت قدرت مقاومت در برابر نقد است مگر در جامعه شما اين طور نيست؟!
كريستين امانپور: اين عكس شما درجبهه است.
ده نمكي: بله
كريستين امانپور: آن موقع چند سال داشتيد؟
ده نمكي: 16 سال
كريستين امانپور: آخر چطور شماها را با اين سن مي فرستادند جبهه؟!
ده نمكي: ما را نمي فرستادند امثال من داوطلب مي شدند و كوچكتر از من هم درجبهه بودند
كريستين امانپور: پس چرا اين قدر سرفه مي كنيد؟
ده نمكي: اين هم سوغات آن موقع است
كريستين امانپور: اوه شماهم شيميايي شديد ؟
ده نمكي: در جنگ كمتركسي بي نصيب از اين سوغات اهدايي شماها به صدام مانده!
كريستين امانپور: من متأسفم!
ده نمكي: قابلي ندارد
كريستين امانپور: حتماً خوشحال هستيد كه الان آمريكاييها
دشمن اصلي شما، صدام را از بين برده اند؟
ده نمكي: البته خوشحال تر بودم به جاي عراقي ها از همان اول آمريكايي ها درخاكريز مقابل ما بودند الان هم آمده اند تا كار نيمه تمام صدام را تمام كنند البته اگر بتوانند!
كريستين امانپور: من شنيده ام ولي باور نمي كنم آيا راست است كه بچه هاي بسيجي داوطلبانه روي مين مي رفتند چرا؟ !
ده نمكي: البته ما اين چرا وچگونه را هنوز به خوبي براي نسل بعد از خود هم نتوانستيم به خوبي بيان كنيم چه برسد به شما و كلاً دنيا. راستي شما مي دانيد. مدينه فاضله چيست؟
كريستين امانپور: بله. اتوپيا!
ده نمكي: بله همان او اتوپيا. ما درجبهه مدينه فاضله ي خودمان را پيدا كرده بوديم. آنها رفتند تا ديگران بمانند. آمريكايي ها اگر همين يك نكته را بفهمند اينطور با ايران برخورد نمي كنند.
كريستين امانپور: قبول دارم! راستي شنيده ام فيلم بعدي شما هم در مورد فقر است.
ده نمكي: فقر نه! عدالت!
كريستين امانپور: فوتبال چه ربطي به عدالت دارد؟!
ده نمكي: خوب درمقام استعاره است واين را در فيلم مي بينيد. غفلت، درحاشيه دعواهاي بي پايان سياسي وجناحي وحتي حاشيه فوتبال واين قطب بندي هاي مصنوعي قرمز و آبي درايران و مثلاً منچسترسيتي و منچستر يونايتد ويا نمي دانم...
كريستين امانپور: نمي ترسيد كه آن هم توقيف شود؟!
ده نمكي: نه! البته فيلم مجوز وپروانه ساخت دارد. تندي فيلم قبلي را هم ندارد و نگاهش متفاوت است. الان هم مراحل پاياني تدوين را مي‌گذراند. گرچه نگاه من هم به فوتبال با همه فيلم هاي فوتبالي متفاوت است مثل همان "فقر و فحشا" و فيلم هايي كه درباره فحشا ساخته شده است.
كريستين امانپور: من اميدوارم شاهد كشوري ازعدالت باشيم.
ده نمكي: ما اين عدالت را براي همه جهان مي خواهيم.
كريستين امانپور: يعني چه؟ اصلاً آيا اين شدني است؟
ده نمكي: به قول ما صاحب اش مي آيد درست مي شود.
كريسين امانپور: احمدي نژاد هم مي گويد امام زمان مي آيد درست مي كند شما هم مثل او فكر مي كنيد؟!
ده نمكي: مگرشما آمريكايي ها منتظر مسيحا نيستيد. مگراسرائيلي ها انتظار آرماگدون را نمي‌كشند. هاليود شما سالهااست كه درباره آن فيلم مي سازد. بله من هم به آن معتقدم.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
انتشار یافته: ۰
ناشناس
| 
۰۸:۳۷ - ۱۳۸۹/۱۱/۱۳
پاسخ
ایول به آقا مسعود!!! 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید