هانس بليكس، ديپلماتي آرام

آفتاب‌‌نیوز :  اين چنين بود كه با مخالفت آمريكا، بليكس از آژانس رفت تا البرادعي مصري بر صندلي او تكيه زند، اما اكنون آمريكا خواهان بركناري البرادعي است، بدون اين كه جايگزيني براي اين پست در ذهن داشته باشد.به واقع اوج مقابله هانس بليكس با دولتمردان آمريكا با انتصاب او به عنوان رئيس كميسيون بازرسان تسليحاتي سازمان ملل شكل گرفت. همزمان كه دستگاه هاي جاسوسي آمريكا مدارك جديدي را به پرونده تسليحاتي عراق مي افزودند و آغاز جنگ بر عليه اين رژيم را عيني تر مي ساختند، هانس بليكس و همكارانش اعلام مي كردند كه در بازرسي از انبارها و سايت هاي تسليحاتي عراق چيزي نيافتند. اما شروع جنگ عراق و تهاجم نظامي آمريكا و انگلستان به اين كشور به دامنه رويارويي بليكس و همكارانش با دولتمردان آمريكا و انگلستان موج جديدي بخشيد. سردي روابط حاكم ميان تيم بازرسي تسليحاتي سازمان ملل با واشنگتن به حدي رسيد كه بليكس 75 ساله، بوش و بلر را به مردم قرون وسطي تشبيه كرد كه با اعتقاد به وجود جادوگر تمام تلاش خود را براي پيدا كردن جادوگر به كار مي بردند و در نهايت چيزي نمي يافتند. اما گذشت زمان و اعلام غيررسمي دولت بوش مبني بر يافت نشدن سلاح هاي كشتار جمعي در عراق، بليكس سوئدي را بر آن داشت كه دوره جديدي از انتقاد عليه بوش و بلر را آغاز كند. او در گفت و گويي با شبكه خبري سي.ان.ان با تأكيد بر اين مسأله كه سازمان هاي اطلاعاتي آمريكا و انگلستان به عمد گزارش بازرسي هاي سازمان ملل را ناديده گرفتند، گزارش دستگاه هاي جاسوسي دو كشور را اين چنين تفسير كرد: «اين گزارش اظهاراتي با تعابير دلخواه و غيرقابل قبول بود. آنها هر جا كه به علامت سوال نياز است علامت تعجب گذاشتند و همين به نظر من نوعي هوچي گري و تعبير دلخواه است كه افكار عمومي را به نتيجه گيري غلط مي كشاند.» بليكس كه ديپلماسي آرام او در پي گيري موضوعات شهرت دارد در بازرسي از سايت ها و انبارهاي عراق هرگز از فرهنگ اقتدارگرايي حاكم در اين كشور اثر نپذيرفت و در نهايت شيوه معتدل او اين امكان را به تيم بازرسي داد تا از همكاري مقام هاي عراقي با اين تيم استفاده كنند. بليكس سوئدي كه هيچ گاه در زمان بازرسي از عراق موفق به ديدن صدام نشد او را شيطاني توصيف مي كند كه كشور خود را به نابودي كشاند و در مقابل، پس از اولين و آخرين ديدار خود با جورج بوش، رئيس جمهور آمريكا را به پسربچه اي تشبيه كرد كه در صندلي خود بيش از حد جنب و جوش مي كند! اما اوج انتقاد او از بوش و بلر زماني بود كه با نوشتن كتاب «خلع سلاح عراق» به بازگويي تمام مراحل بازرسي تسليحاتي عراق پرداخت. بليكس كه در گفت و گو و محاوره به فردي شوخ طبع شهرت دارد براي نگارش كتاب خود از ادبياتي بي نهايت خشك و جدي استفاده كرده است. او در كتابش بوش و بلر را فروشندگاني دوره گرد مي نامد كه براي فروش كالاي خود بي اندازه آن را بزرگ و مهم جلوه دادند و بدين ترتيب افكار عمومي را گمراه كردند. بليكس ترجيع بندي دارد كه در پاسخ به نتيجه بازرسي ها و تفاوت دو گزارش تيم بازرسي سازمان ملل و دستگاه هاي جاسوسي آمريكا همواره تكرار مي كند: «آنها يك تصوير سياه و سفيد مي خواستند اما ما يك تصوير خاكستري ارائه داديم.» او در كتابش با انتقاد از دستگاه هاي جاسوسي آمريكا و انگلستان آورده است: «ماهواره ها سقف را مي بينند. اما نمي توانند آنچه را در زير سقف ها در جريان است مشاهده كنند و اينجاست كه بايد از همكاري ميان سازمان هاي اطلاعات و بازرسان سخن گفت. سرويس هاي اطلاعاتي تمامي وسايل الكترونيكي لازم و حتي جاسوسي را دارند. ميلياردها دلار هزينه صرف مي كنند. نگاه كنيد! آمريكايي ها نتوانستند چيزي پيدا كنند، ما هم چيزي نيافتيم، اما با هزينه اي كمتر.» اگرچه امروز محمد البرادعي دبيركل آژانس بين المللي انرژي اتمي با مسأله شنود مكالمات تلفني اش مواجه شده است، اما هانس بليكس سوئدي نيز در دوران مأموريتش همواره با اين مشكل مواجه بوده است، تا جايي كه علاوه بر شنود تلفني مكالمات، بليكس با مفقود شدن مدارك و عكس هاي مربوط به بازرسي ها نيز مواجه بوده است. او در توصيف اين جاسوسي ها مي گويد: «اين بدان معني است كه شما با كساني همكاري كرديد كه روزي همراهتان دور يك ميز نشسته اند و روز ديگر به سخنان شما پنهاني گوش مي داده اند. اين احساس ناخوشايندي است.» هانس بليكس در ژانويه 2003 از سمت خود در رياست كميسيون بازرسي تسليحاتي سازمان ملل استعفا داد و در توصيف چرايي اين تصميم به خبرنگار آسوشيتدپرس گفت: «متعجبم چه اتفاقي در حال رخ دادن است. آنها شما را متعجب نكرده اند؟! اگر در ترني باشيد كه مسير اشتباه مي رود بهتر است در ايستگاه بعدي پياده شويد.» و اينجاست كه بايد گفت اگر آمريكا و انگلستان با صرف تلاش و هزينه بسيار خيلي دير به هيچ دست يافتند در عوض هانس بليكس لذت مي برد كه با خنده اي بلند آنها را بدرقه كند! 
نماي نزديك از هانس بليكس
 هانس بليكس، در سوئد متولد شد و د كتراي حقوق بين الملل و درجه پروفسوري حقوق بين الملل را از دانشگاه هاي استكهلم و كمبريج اخذ كرد. از سال 1963 تا 1976 در وزارت خارجه سوئد خدمت كرد و در سال 1978 به عنوان وزير خارجه سوئد فعاليت هاي ديپلماتيك خود را در عرصه جهاني آغاز كرد. بليكس بعد از پايان دوران وزارتش از 1981 تا 1997 رياست آژانس بين المللي انرژي اتمي را برعهده داشت و در نهايت در سال 2000 سازمان ملل او را به رياست كميسيون تازه تأسيس بازرسي تسليحاتي خود گماشت كه اين مأموريت در سال 2003 پايان يافت. بليكس چندين كتاب در موضوعات حقوق بين الملل نگاشته است اما مهمترين كتاب او كتابي است كه با عنوان «خلع سلاح عراق» به بازگويي دوران مأموريتش در بررسي پرونده تسليحاتي عراق پرداخت. او دو دكتراي افتخاري در سال هاي 1987 و 1988 دريافت كرد و در 1997 مدال طلايي مؤسسه اورانيوم را نيز كسب كرد. بليكس در سال 2004 نامزد دريافت جايزه صلح نوبل شد و در همين سال جايزه سالانه لايبنيز هانوفر آلمان را به خود اختصاص داد. بليكس كه پدر دو فرزند است. با كسب عنوان شهروند جهاني در سال 2004 به عنوان يكي از سفيران حسن نیت سازمان ملل انتخاب شد. او اكنون بعد از پايان مأموريت هاي سخت و طولاني در استكهلم و در كنار خانواده اش زندگي مي كند.