آفتابنیوز : براساس آنچه پايگاه خبري آئرو گزارش داده، شرکت هواپیماسازی ایرباس انتظار دارد که تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران به قرارداد این شرکت با ایران پایان دهد، اما در عين حال، گوئلام فائوری، مدیر بخش غیرنظامی ایرباس، به روزنامه آلمانی هامبورگر آبند بلات گفته است: «درحالی که ما هنوز در انتظار جزئیات تحریمهای جدید هستیم، اما بعید است که بتوانیم 97 هواپیمای باقیمانده از سفارشهای ایران را تحویل دهیم». به نوشته این گزارش، ایرباس از تحریمهای آمریکا متأثر میشود، زیرا در تمامی جتهای این تولیدکننده اروپایی هواپیما، قطعات آمریکایی استفاده میشود. پیش از این نیز شرکت آمریکایی هواپیماسازی بویینگ، قرارداد خود با ایران برای فروش هواپیما را به بهانه تحریمهای جدید آمریکا لغو کرده بود. حالا مشاور وزیر راهوشهرسازی در امور حسابداری، حسابرسی و حاکمیت شرکتی در گفتوگو با «شرق»، از ادامه مذاكرات با ايرباس خبر ميدهد و ميگويد هنوز مديران ايرباس نظر قطعي خود را به ايران اعلام نكردهاند. با اين حال سناريوهايي براي نوسازي ناوگان هوايي در نظر گرفته شده است؛ اجاره هواپيما يا خريد هواپيماي دستدوم.
ايرباس صريحا نگفته ايران را ترك ميكند
غلامرضا سلامي در گفتوگو با «شرق»، ميگويد: هنوز هم ايرباس بهصورت صريح نگفته است كه ايران را ترك ميكند، اما گفته احتمال دارد كه ايران را ترك كند.او در ادامه با بيان اينكه مذاكرات كماكان ادامه دارد، ميافزايد: مذاكرات در سطح كلان بين اتحاديه اروپا و وزارت امور خارجه در جريان است و در كنار آن نيز مذاكرات در سطح تخصصي هم بين مديران ايرباس و ايراناير ادامه دارد، اما كسي نميتواند درباره نتيجه اين مذاكرات بهطور صد درصد پيشبيني داشته باشد. سلامي با بيان اينكه موعد اعلام نتيجه هم مشخص نيست، ميگويد: برنامه مذاكرات چيده شده و اگر در سطح كلان به نتيجه مشخص برسيم، قاعدتا همهچيز شفافتر پيش خواهد رفت. مشاور وزیر راهوشهرسازی در امور حسابداری، حسابرسی و حاکمیت شرکتی با اشاره به اينكه نتيجهگيري در سطح سياسي چندان اثري روي شركتهاي بزرگ همچون ايرباس ندارد، ميگويد: در هر حال بايد اجازه دهيم اين مذاكرات با درنظرگرفتن سناريوهاي مختلف ادامه يابد تا بررسيهاي لازم صورت بگيرد.
دو سناريو در صورت ترك ايرباس
اين مقام مسئول در پاسخ به اين پرسش كه با فرض عبور ايرباس از بازار ايران، چه اتفاقي براي برنامهريزي نوسازي ناوگان هوايي ايران رخ ميدهد، ميگويد: با توجه به اينكه براي خريد هواپيماهاي نو در ناوگان هوايي ايران به مشكل برخوردهايم، دو راهكار اجاره هواپيما بهصورت عملياتي و خريد هواپيماي دستدوم در پيشِروي ماست. ايران ميتواند با اجاره چندساله هواپيما با مالكيت كشور مقابل، از هواپيماهاي ايرباس و بويينگ استفاده كند. البته هرچند هنوز مشكلي روي اين موضوع ايجاد نشده است، اما بايد ديد اين روال ادامه مييابد يا خير، زيرا ممكن است آمريكا در ادامه تحريمها روي اجاره عملياتي هم جريمه در نظر بگيرد. سلامي با اشاره به اينكه آمريكاييها علاقهمند به همكاري شركتهاي بزرگ هواپيماساز با ايران نيستند، ميگويد: مذاكره نفسگير با درنظرگرفتن سناريوهاي حقوقي در جريان است تا به مشكل برنخوريم و اميدواريم به نتيجه مطلوب برسيم. مشاور وزير راه و شهرسازي در ادامه از احتمال اجاره و خريد دستدوم هواپيما با برندهاي مطرح جهاني خبر ميدهد و ميافزايد: اكنون براي اين اقدامات به نظر نميرسد مشكلي وجود داشته باشد، اما ممكن است شركتهايي كه هواپيما اجاره ميدهند، كمي با نگراني جريمه روبهرو باشند.
چشم اميد ايران به چين
او با بيان اينكه اكنون شركتهاي بزرگ ليزينگ هواپيما در چين حضور دارند، ميافزايد: با اين اوصاف، احتمال گرهگشاييهايي وجود دارد، البته بستگي به اين دارد كه آنها در آينده چه روالي را در مقابل ايران در پيش بگيرند. همه اين شرايط در حالي است كه باز هم نگاه ايران به ايرباس و بويينگ بهعنوان دو هواپيماساز قدر جهاني است كه رقابتي با آنها در بين ديگر هواپيماسازان وجود ندارد. تا جاييكه حتي به اذعان اين مقام مسئول، مقامات ارشد روسي هم از هواپيماهاي ايرباس يا بويينگ استفاده ميكنند و نه هواپيماهاي روسي. سلامي در اين زمينه كه چقدر احتمال دارد ايران براي خريد هواپيماهاي نو به هواپيماسازهاي ديگر همچون سوخو، بمبارديه و... رجوع كند، ميگويد: ما براي خريد هواپيما جز از دو هواپيماساز بويينگ و ايرباس، حق انتخاب ديگري نداريم. نه فقط ايران، بلكه هيچ يك از كشورها حق انتخاب زيادي ندارند. حدود 97 درصد هواپيماهاي تمام خطهاي هوايي مطرح در سطح جهان، بويينگ يا ايرباس است. هواپيماهاي ديگري كه ديگر هواپيماسازان از ساير كشورها ميسازند، درصد كمي از ناوگان هوايي جهان را به خود اختصاص ميدهد كه برخي از قطعات آنها متعلق به آمريكاست كه آن هم مشمول تحريم است. از طرفي حتي هواپيمايي ملي روسيه و چين كه خود صاحب تكنولوژي ساخت هواپيما هستند هم چندان از هواپيماهاي ديگر استفاده نميكنند و در واقعيت امر اغلب از ايرباس و بويينگ استفاده ميكنند. به گفته او، در صنعت هواپيمايي مهمترين گزينه ايمني است كه اين دو شركت هواپيماساز قدر جهاني در آن گوي سبقت را از سايرين ربودهاند. بنابراين بايد به ادامه روند مذاكرات براي حل موضوع متمركز شويم.
پيشتر برخي كارشناسان با در نظرگرفتن راههاي جايگزيني ايرباس در ناوگان هوايي ايران پيشنهاد داده بودند كه ايران ميتواند به هواپيما با برندهاي ديگر هم فكر كند. علیرضا منظری، معاون سابق سازمان هواپیمایی ایران، در گفتوگو با «شرق»، گفته بود: در این شرایط ما باید استراتژی خود را تغییر دهیم. شرکتهایی مانند امبایر و بمباردیه شرکتهایی هستند که ما میتوانیم با آنها وارد معامله هواپیمایی شویم. از طرف دیگر در کنار نتایج بلندمدت در صنعت هواپیمایی کشورمان به راهکارهای کوتاهمدت هم توجه کنیم. در این صورت میتوانیم هواپیماهای دستدوم، اما با سن کم خریداری و امکان خرید از شرکتهای دیگر را فراهم کنیم. ضمن اینکه به این نکته هم باید توجه کنیم بعد از بازگشت تحریمها در جابهجایی پول هم دچار مشکل خواهیم شد و خرید هواپیما حتی از شرکت ایرباس در صورت عدم خروج این شرکت از قرارداد، دشوار خواهد شد.