چگونه خانههای دوم روستایی مشکل‌ساز می‌شوند؟
نتایج برخی پژوهش‌های دانشگاهی حاکی از آن است که درصورتی‌که گسترش روزافزون خانههای دوم در نواحی روستایی، بدون هیچ‌گونه نظارت و برنامه‌ریزی انجام گیرد، می‌تواند موجب بروز مشکلات جدی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی در روستاهای کشور شود.
آفتاب‌‌نیوز :
روستاها به‌عنوان نقاطی شناخته می‌شوند که اغلب، کمترین میزان توسعه در هر کشوری را دارند. محققین ایرانی با تأکید بر اهمیت توسعه این مناطق، استفاده از پدیده موسوم به «گردشگری خانههای دوم» را مدنظر قرار داده‌اند.
یکی از دلایل عمده این موضوع و ضعف ساختاری روستاها، مشکلات اقتصادی است و تبلور این مشکلات را می‌توان در کمبود شغل، عدم تنوع اشتغال، پایین بودن دستمزدها، کمبود امکانات، نامساعد بودن شرایط کار (بیمه و بازنشستگی) مشاهده کرد. بنابراین، به‌ویژه در کشور ما، مجموعه شرایط حاکم در نواحی روستایی در تعارض با توسعه پایدار اقتصادی روستایی و اهداف آن در سطح کلان کشور است و رکود تولید، پایین بودن درآمد، نبود فرصتهای اشتغال در بخش کشاورزی، تخریب منابع آب‌وخاک، منجر به مهاجرت فزاینده روستائیان و تخلیه سکونت‌گاه‌های روستایی شده است.
آن‌طور که محققان می‌گویند، فعالیت‌های اقتصادی در روستاها و تنوع بخشیدن به آن‌ها می‌تواند ضمن تقویت درآمدها، روند توسعه روستایی را تسهیل کرده و بر پایداری اقتصادی مؤثر واقع شود. ازآنجاکه راهبردهای پیشین درزمینه توسعه روستایی موفقیت‌آمیز نبوده و نتوانسته مسائل روستاها را در حوزه معیشت پایدار و بهبود زندگی آنان تأمین کنند، موضوع "گردشگری روستایی" به‌عنوان یکی از راههای برون‌رفت از این مسئله مطرح شده است، زیرا اعتقاد بر این است که گردشگری روستایی و فعالیت‌های مرتبط با آن، قابلیت فراوانی در پویایی بخشیدن به توسعه و پایداری اقتصادی از طریق کاهش بیکاری، ایجاد درآمد و ارتقای سطح رفاه جامعه محلی و به‌تبع آن کاستن از چالش‌های توسعه روستایی را دارد.
پژوهشگرانی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و دانشگاه علامه طباطبایی تهران در همین خصوص، مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن سعی شده به این سؤالات پاسخ داده شود: آیا بین گردشگری خانههای دوم و اقتصاد روستاهای منطقه موردمطالعه رابطه‌ای وجود دارد؟ این تأثیرگذاری بر کدام‌یک از شاخص‌های اقتصادی بیشتر است؟
اقامت در خانههای دوم، رایج‌ترین شکل فعالیت گردشگری روستایی است. به همین دلیل شکل‌گیری و گسترش خانههای دوم به‌عنوان جزئی از گردشگری روستایی خصوصاً در ارتباط با روستاهای کوهستانی و به‌عنوان تفرجگاهی برای گذران اوقات فراغت شهروندان و پاسخگویی به تقاضای گردشگران در بازار گردشگری تعطیلات، به‌سرعت رواج یافته و بسیاری از روستاهای کشورمان شاهد ساخت‌وساز ویلا و خانههای دوم شده‌اند.
در این پژوهش کاربردی که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، گردآوری اطلاعات موردنیاز به دو صورت، اسنادی شامل ادبیات پیشین و مبانی نظری با روش مطالعه کتابخانه‌ای و داده‌های اولیه با استفاده از روش پیمایش میدانی و ابزار پرسشنامه انجام شده است.
قلمرو مکانی و سطح تحلیل این پژوهش شامل ۱۰ روستا از ۲۰ روستای دارای سکنه منطقه (۵۰ درصد) بوده که با توجه به جمعیت و فاصله از کلان‌شهر تهران و تعداد زیاد خانههای دوم به‌عنوان روستاهای نمونه انتخاب شده‌اند.
نتایج این پژوهش حاکی از آن است که گردشگری خانههای دوم به‌عنوان عامل مؤثر و محرک برای اشتغالزایی، افزایش درآمد ساکنین، افزایش رفاه عمومی روستائیان و در راستای اصول توسعه پایدار گردشگری روستایی بوده و به‌عنوان شاهدی بر روند پایداری توسعه پایدار در منطقه مورد مطالعه مطرح است.
دکتر عفت خوشنود، دانش‌آموخته دکتری رشته جغرافیا دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و همکارانش در این پژوهش اعتقاد دارند: «برای رشد گردشگری خانههای دوم در منطقه موردمطالعه و حفظ تعادل زیست‌محیطی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-برنامه‌ریزی مناسب برای ساخت دهکده‌های توریستی با الگوهای معماری سنتی، بومی و تجهیز آنان به وسایل مدرن و پیشرفته امروزی.
-توجه به مسئله بوم گردی با مبنا قرار دادن فضای روستاهای فعلی و مشارکت خود روستائیان (مثلاً اجاره دادن خانههای روستایی با قیمت متعادل برای اقامت گردشگران).
-توانمند کردن روستاها در زمینه فعالیت‌های مرتبط با کشاورزی، صنعت (صنایع دستی و صنایع تبدیلی) در کنار مسئله گردشگری، جهت جلوگیری از فروش بیشتر زمین‌های کشاورزی و تخریب آن‌ها.
-پرداخت وام و تسهیلات کم‌بهره به روستائیان برای احداث، تجهیز فضاهای پذیرایی در مجاورت مزارع و باغات روستاهای خود برای بوم گردی.
-مشارکت و استفاده از افراد غیربومی در مسائل و مشکلات روستا برای به‌وجود آمدن روحیه همکاری و دوستی.
-توجه به تکمیل زیرساخت‌های زیربنایی و روبنایی در روستاهایی که از مرکز شهرستان دورتر است».
به گزارش ایسنا،استفاده از یافته‌های این پژوهش که در فصل‌نامه «اقتصاد فضا و توسعه روستایی» وابسته به دانشگاه خوارزمی منتشر شده است، می‌تواند از طریق بهبود برنامه‌ریزی برای ساخت دهکده‌های توریستی و مبنا قرار دادن فضای روستاهای فعلی با مشارکت خود روستائیان، باعث توانمندکردن آن‌ها از جنبه‌های مختلف شود.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید