آفتابنیوز : سرویس بین الملل- ارتش ونزوئلا هم چنان از "نیکلاس مادورو" رییس جمهوری ونزوئلا حمایت می کند. این در حالی است که "خوان گوایدو" رهبر اپوزیسیون ونزوئلا خواستار پشت کردن نظامیان به مادورو شده و خود را رییسجمهور قانونی و مورد حمایت بینالمللی ونزوئلا معرفی میکند. اما چرا نظامیان کماکان پشت سر مادورو ایستادهاند؟ ارتش ونزوئلا چه نسبت و رابطهای با سیاست آن کشور دارد و چرا موضعگیری نهایی ارتش برای آینده ونزوئلا سرنوشتساز و کلیدی است؟
به گزارش آفتابنیوز؛ شبکه خبری "الجزیره" به پرسشهایی پاسخ داده که احتمالا در زمینه نوع ارتباط ارتش ونزوئلا با سیاست مطرح میشود.
نیروهای نظامی ونزوئلا چه ویژگیای دارند؟
"رونال رودریگوئز" استاد دانشگاه کلمبیا میگوید ارتش ونزوئلا همواره رکنی اساسی در سیستم سیاسی آن کشور بوده است. در نیمه دوم قرن بیستم، ارتش مسئولیت حفاظت از امنیت عمومی و قلمروی ملی ونزوئلا را برعهده گرفت. اعضای نیروهای مسلح حق رای دادن نداشتند و از مشارکت در حوزه مدنی محروم شده بودند. با این حال، تحت ریاستجمهوری "هوگو چاوز" در فاصله سالهای 1999 تا 2013 میلادی او که خود دارای سابقه و پسزمینه نظامی بود، نقش ارتش را تغییر داد و نظامیان را مسئول توسعه کشور دانست. ارتش بخشی اساسی از برنامه چاوز برای تغییر ساختارهای اجتماعی و اقتصادی کشور بود و با رویکرد سیاسی دولت همراستا بود. چاوز با هدف ایجاد اعتماد و همکاری نزدیک به مردم غیرنظامی و ارتش، رتبههای بالاردهای تحت عنوان اتحاد مدنی – نظامی را ایجاد کرد. برای بسیاری ارتش به نمادی از غرور و وطنپرستی تبدیل شد. مادورو جانشین چاوز علیرغم آنکه خود دارای پس زمینه نظامی نبود، راه چاوز را ادامه داد. اکنون بسیاری از افسران دارای رتبههای مهمی در دولت ونزوئلا هستند. دکترین نظامی ارتش مبتنی بر سه اصل میهنپرستی، مردمیبودن و ضد امپریالیستبودن است؛ همان اصولی که چاوز به آن باور داشت.
"ریکاردو لئون" سردبیر آژانس اطلاعاتی و خبری "ال سیلبون" به "الجزیره" میگوید: "ارتش ما دارای سنت ضدامپریالیستی، امریکای لاتینی و بولیواری است".
او میگوید:"در هیچ کجای تاریخ شما نمیبینید که ارتش ونزوئلا قصد حمله علیه کشور دیگری را داشته است. ارتش ونزوئلا ارتشی مهاجم نیست".
به گزارش موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک، در ارتش ونزوئلا 365 هزار سرباز حضور دارند. در سال 2006 میلادی، پس از آنکه ایالات متحده فروش و انتقال تسلیحات و فناوری نظامی را به ونزوئلا ممنوع کرد روسیه تبدیل به بزرگترین تامینکننده سلاح ونزوئلا شد و تسلیحات و جنگندههایی را با ارزش بیش از 10 میلیارد دلار به ونزوئلا فروخت. در سالهای اخیر چین نیز یکی از بزرگترین تامینکنندگان نظامی ونزوئلا بوده و تجهیزات حمل و نقل، لباس، رادار، وسایل نقلیه زرهی، هواپیما و بالگرد به آن کشور فروخته است.
چرا نقش ارتش مهم است؟
رهبران مخالف دولت مادورو انتقاد میکنند و میگویند ارتش سیاسی شده و سیاسیکاری میکند. "هنری راموس آلوپ" رییس سابق مجلس و از اعضای اپوزیسیون ونزوئلا میگوید: "بدترین اشتباه چاوز آن بود که ارتش را از سربازخانهها خارج کرد و به خیابانها اورد". اما برخی نیز با این نظر مخالف هستند. "مارکو تروگی" تحلیلگر سیاسی ونزوئلایی میگوید: "ارتش از زمان چاوز ماهیتی غیرنظامی و نظامی پیدا کرد و باعث پیوند میان این دو بخش شد؛ دو بخشی که همواره در طول تاریخ از هم جدا بودند".
این شبکه خبری در ادامه مینویسد: "افسران ارشد ارتش در بخشهای کلیدی از جمله توزیع مواد غذایی و شرکت دولتی نفت ونزوئلا حضور دارند. به گزارش خبرگزاری فرانسه از 32 پست کابینه ونزوئلا در سال 2017 میلادی 10 پست در اختیار نیروهای نظامی فعال و دو پست برعهده کارکنان نظامی بازنشسته بودهاند".
رودریگز میگوید نظامیان به مرکز سیاست ونزوئلا تبدیل شدهاند و هر تغییری باید از طریق خود آنان صورت گیرد. آنان کانالهای اصلی توزیع کمکهای بشردوستانه را کنترل میکنند. نقش آنان اساسی است. سایر تحلیلگران نیز میگویند که مخالفان بدون جلب حمایت نظامیان قادر به ساقط کردن دولت مادورو نخواهند شد. در نتیجه، مخالفان دائما میگویند که در صورت قدرتگیری دستور عفو عمومی را صادر میکنند تا به نظامیان دلگرمی دهند که مجازات نخواهند شد.
اعضای ارتش همچنین یک شبکه تلویزیونی، یک بانک و گروه ساختمانی و همچنین شرکت استخراج گاز و نفت معروف به Camimpeg را اداره میکنند. این شرکت از شرکت تابعه مشابه PDVSA یا شرکت دولتی و ملی نفتی ونزوئلا است که وظیفه تعمیرات و نگهداری از ذخایر نفتی و توزیع محصولات پتروشیمی را برعهده دارند. منتقدان میگویند شرکت ملی نفت ونزوئلا تحت رهبری ارتش میزان تولیدش کاهش یافته و با کاهش درآمد ناشی از صادرات مواجه بوده و از کمبود کارکنان متخصص رنج میبرد. رودریگز میگوید اکنون زمان جهشی بزرگ است و نظامیان تخصص و تجربه مدیریت امور نفت و انرژی را ندارند. با این حال، مادورو کماکان از نظامیان حمایت میکند.
ارتش ونزوئلا با چه چالشهایی مواجه است؟
طبق گزارشهای محلی، در صفوف پایین رده و میانی ارتش کمبود تجهیزات ارتباطی به چشم میخورد. آنان دائما تحت نظارت سرویسهای اطلاعاتی قرار دارند. حقوق آنان نیز کاهش یافته است. خبرگزاری "رویترز" گزارش داده که بیش از 5 هزار نفر از افراد پایین رتبه در سال گذشته پست خود را رها کردهاند. اعضای صفوف میانرده ارتش در ماه حدود 3 تا 4 دلار حقوق دریافت میکنند و با مشکلت معیشتی بسیاری مواجه هستند. ارتش برای حفظ تجهیزات خود تلاش میکند چرا که از کمبود قطعات یدکی رنج میبرد. برخی تحلیلگران میگویند عوامل اطلاعاتی در میان نیروهای نظامی قرار داده شدهاند تا از هرگونه فعالیت ضد مادورو در ارتش جلوگیری کنند. دیدهبان حقوق بشر از بازداشت دهها تن از سربازان ونزوئلایی به اتهام خیانت خبر داده است. در اغلب موارد اداره اطلاعات نظامی (DGCIM) یا سرویس اطلاعات ملی بولیواری (SEBIN) مسئول بازداشتها بودهاند. گروههای حقوق بشری از بازداشت 170 سرباز به اتهام شورش و خیانت در اوایل سال 208 میلادی خبر داده است. تعداد بازداشتیها در سال 2017 میلادی مجموعا 196 نفر بودهاند.
"سباستینا بارائز" روزنامه نگار و کارشناس مسائل نظامی ونزوئلا میگوید: "وضعیت در نیروهای مسلح ما بسیار آسیبپذیر است. در سربازخانههای ونزوئلا غذا و دارو وجود ندارد. آنان با بحرانهای مشابهی روبرو هستند که مردم غیرنظامی تجربه میکنند. این وضعیت آنان را پریشان کرده است".
چرا ارتش از مادورو حمایت میکند؟
تاکنون سطوح بالارده ارتش وفاداری خود را به مادورو ابراز داشتهاند و وعده دادهاند تا از میراث چاوز حفاظت کنند. اپوزیسیون علاقمند جلب نظر مثبت ارتش است و پیشنهاد عفو عمومی را صادر کرده است. با این حال، مخالفان هیچ اهرم و راهی برای اجرای قانون ندارند چرا که دادگاهها و دستگاه قضایی ونزوئلا وفادار به دولت مادورو هستند. برخی تحلیلگران طرفدار دولت مادورو میگویند اپوزیسیون در داخل کشور مشروعیت ندارد و ایالات متحده یک دولت موازی را ایجاد کرده تا بتواند به طور قانونی دستور کار خود را اجرا کند اما فاقد پشتیبانی مردمی است و سازوکار مناسبی نیز برای اجرای اهدافاش ندارد.
به نظر میرسد سطوح بالارده ارتش به هیچوجه حاضر به دستکشیدن از مزایای اقتصادی و امتیازاتی که در دروه جاوز و مادورو کسب کردهاند نیستند و به همین خاطر به مادرو وفادار ماندهاند. از سوی دیگر نظارت اطلاعاتی بر نظامیان شدید است و اکثر کارکنان نظامی با یکدیگر بحث نمیکنند چرا که میدانند تحت نظارت قرار دارند.