آفتابنیوز : بولتون و پمپئو از کسانی هستند که در روزهای اخیر تهدیدات و لفاظیهای سیاسی خود علیه ایران را افزایش دادهاند مخصوصا بولتون که یکی از سرسختترین مخالفان «برجام» یا همان توافق هستهای با ایران بوده و هست حتی زمانی که توسط جرج بوش به عنوان نماینده آمریکا در سازمان ملل گماشته شد.
او طرفدار بمباران تاسیسات هستهای ایران بود. دیروز هم مرد مناقشهبرانگیز در سیاست خارجی آمریکا اعلام کرد ایالات متحده ناو هواپیمابر و بمبافکن به خاورمیانه اعزام میکند تا پیامی «روشن و عاری از سوءتفاهم» به ایران داده باشد. به گفته بولتون این اقدام «در واکنش به شماری از هشدارها، نشانههای مشکلساز و تشدیدکننده تنشها» از سوی ایران صورت میگیرد. بولتون میگوید افزایش قابلتوجه توان نظامی آمریکا در منطقه دربرگیرنده «پیامی روشن و عاری از سوءتفاهم برای حکومت ایران است که هرگونه حمله به منافع ایالات متحده یا متحدانش با نیرویی کوبنده روبهرو خواهد شد.»
مشاور دونالد ترامپ افزوده است «ایالات متحده بهدنبال جنگ با حکومت ایران نیست اما در آمادگی کامل به سر میبریم تا به هر حملهای، چه از سوی گروههای نیابتی، سپاه پاسداران، یا ارتش منظم ایران، واکنش نشان دهیم.» اظهارات بولتون درحالی مطرح است که او اشارهای نکرده که به کدام اقدامات تحریکآمیز ایران اشاره دارد، با این حال تنش میان دو کشور در چند هفته اخیر بار دیگر اوج گرفته است.
در این میان مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا در مورد استقرار ناوهای جنگی در خاورمیانه گفت: این موضوع، اتفاق تازهای نیست. ما مدتهاست برای استقرار ناوهای جنگی خود در خاورمیانه در حال برنامهریزی هستیم. پمپئو در ادامه مدعی شد: ما بارها و بارها دیدهایم که اقدامات تحریککنندهای از سوی ایران علیه ما انجام شده است و ما ایرانیها را مسوول حمله به مواضع آمریکا و متحدانمان میدانیم. بنابراین ایران مسوول هرگونه حمله به منافع ما در منطقه به حساب میآید.
البته محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان پیش از این در پیامی توئیتری درباره رویکردهای جنگطلبانه جان بولتون نوشته بود: امروز جهان در حال آگاهی یافتن از بیماری مزمن جان بولتون برای جنگافروزی است ولی ایرانیها به خواندن پرونده 10هزار کلمهای وی در نیویورکر نیاز ندارند تا در این باره متقاعد شوند. ما پیش از این شاهد همدستی وی با یک فرقه تروریستی و همدستی وی با تیم ب در هجمه به مردم ایران با تروریسم اقتصادی بودهایم.
وی همچنین در گفتوگو با شبکه آمریکایی سیبیاس درباره احتمال جنگ با وجود تنشهای موجود میان آمریکا و ایران تصریح کرد: ما خواهان درگیری و تقابل نیستیم اما هفت هزار سال را با فرار کردن سپری نکردهایم. ما مقاومت میکنیم اما به دنبال جنگ نیستیم. باورمان این است که رییسجمهور ترامپ خواهان جنگ نیست اما کسانی وجود دارند که برای جنگ فشار میآورند. من فکر نمیکنم که این اتفاق بیفتد.
اما در این زمینه «وندی شرمن» نماینده ارشد آمریکا در دوران مذاکرات هستهای به بیانیه مشاور امنیت ملی آمریکا مبنی بر این که این کشور در پاسخ به آنچه «برخی نشانهها و هشدارهای مشکلساز و جنگافروزانه» از سوی ایران خوانده، ناو هواپیمابر و هواپیماهای بمبافکن به خاورمیانه میفرستد، واکنش نشان داده و گفت که بولتون واقعا به دنبال آن است که ما را به جنگ با ونزوئلا و ایران وارد کند.
«گلدن برگ» کارشناس آمریکایی نیز اعلام کرد که اعزام ناوگروه به سنتکام، اقدام غیرمعمولی نیست و احتمالا اقدامی عادی بوده که از مدتها قبل برنامه آن چیده شده است. ادبیات آتشافروزانه بولتون، غیرمعمولی و تحریکآمیز است. حدس من آن است این موضوع فرصتی برای تلاش به منظور ارعاب ایرانیهاست نه چیز بیشتر.
گاردین نیز درباره اظهارات جدید بولتون درباره ارسال ناو هواپیمابر و نیروهای بمبافکن به خاورمیانه نوشت که تغییرات در صفآرایی نظامی آمریکا روالی عادی دارد و برخی مقامات آمریکایی نیز به رغم اینکه تنها لحن بیانیه بولتون و اعلان چنین برنامهای از سوی او را عجیب میدانند ارسال این واحدهای نظامی به منطقه را امری عادی میدانند.
اما ورای موضوع ایران و نحوه رویکرد مقامهای آمریکا، موضوع کرهشمالی را میتوان نمونهای از رویکرد جنگطلبانه و افراطی بولتون- پمپئو در سیاست خارجی آمریکا دانست. پس از برگزاری نشست سران آمریکا- کرهشمالی در هانوی ویتنام، کیم جونگ اون رهبر کرهشمالی در اقدامی بیسابقه خواستار خروج مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا از مذاکرات شد.
مضاف بر تهدیدات اطرافیان آمریکا، دو مقام ارشد این دولت که خواستند نامشان فاش نشود در گفتوگو با پایگاه خبری اکسیوس از تلاش دونالد ترامپ، رییسجمهور آمریکا برای وضع تحریمهای جدید علیه ایران در روزهای آینده خبر دادند. این دو مقام بهطور دقیق مشخص نکردند که کدام بخشها هدف تحریم قرار میگیرد اما تحریمها مربوط به حوزه انرژی نخواهد بود.
مقامات دولت ترامپ هدف از این اقدامات را سه چیز عنوان میکنند: ایران مجبور به بازگشت به میز مذاکره شود و به آمریکا پیشنهاد یک توافق هستهای مطلوبتر (برای آمریکا) را مطرح کند، سران ایران مجبور به تصمیمگیری درباره چگونگی صرف درآمدهای کاهش یافتهشان شوند یا تغییر نظام در ایران روی دهد. این منابع آگاه همچنین گفتند که «جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا مدتهاست برای تغییر نظام ایران تلاش میکند، هرچند که دولت ترامپ ادعا میکند هدف از سیاستهایش تغییر نظام نیست». این مقامات در ادامه تصریح کردند که «واکنش ایران به تحریمهای جدید آمریکا کاملا غیرقابل پیشبینی است و به همین دلیل دولت به شدت در حال ارزیابی آن و نسبت به امنیت کشور در حال تفکر است.»
طبق گفته خود مقامات آمریکا، کاخ سفید بر این باور است که با تهدیدها و اعمال تحریمها علیه ایران، میتواند ایران را به ستوه آورد و تسلیم بخش عمدهای از خواستهایش کند تا نهایتا مقامات تهران را به مذاکره برگرداند. از این رو روز شنبه دولت آمریکا برخلاف مفاد توافق هستهای، اعلام کرد که اجازه نخواهیم داد ایران فراتر از محدودیتهای کنونی اقدام به تولید و ذخیرهسازی آب سنگین کند.
این تحریمهای جدید در حالی اعمال میشود که به تازگی کاخ سفید معافیت هفت کشور برای خرید نفت ایران را نیز تمدید نکرد. درواقع آمریکا میخواهد فشار بر تهران را به بالاترین میزان از زمان خروج از برجام برساند. اما سیاستهای اخیر آمریکا در قبال ایران بهویژه با تحریمهای جدید هستهای میتواند به پایان چند سال تلاش برای ایجاد توافق هستهای منجر شود. واشنگتن میداند اورانیوم غنیشده در ایران صادر نشود میزان ذخایر اورانیوم هم افزایش مییابد؛ موضوعی که دشواریهایی برای ایران در پی خواهد داشت. در حقیقت این اقدام آمریکا باعث تشدید فشارهای این کشور برای توقف غنیسازی اورانیوم خواهد شد.
با این وجود بعید است که ایران از مواضعش کوتاه بیاید و باید تاکید داشت که برگشت به توافق تازه غیرممکن خواهد بود. اکنون با درگیریهای لفظیای که بولتون به راهانداخته میتوان مرحله جدیدی از تنش را بین واشنگتن و تهران پیشبینی کرد. در این میان اگر اروپا، چین و روسیه نتوانند برجام را نجات دهند و ایران فعالتهای غنیسازی خود را از سر بگیرد بعید نیست ادعاهای بولتون و پمپئو بعد عملیاتی به خود بگیرد. بهخصوص آنکه ایران و مقامات نظامیاش بارها آمریکا را به بستن تنگه هرمز تهدید کردند؛ موضوعی که تنش میان دو کشور را بیش از قبل میکند.
در هر حال اگر تهدیدهای دو طرف صرفا در ظاهر و برای ارعاب یکدیگر نباشد میتوان گفت که آتش جنگ بزرگی در خاورمیانه شعلهور خواهد شد.
منبع: روزنامه جهان صنعت