«تعطیلات آخر هفته، برای صدها میلیون کارگر و کارمند در سراسر دنیا، فرصتی دوروزه برای استراحت و بازیابی است اما چند کشور خاص در دنیا، یک روز تعطیلی آخر هفته دارند که ایران هم یکی از آنهاست.
آخر هفته، در کنار چیزی که در دنیا با روز کاری شناخته میشود و ۵ یا ۶ روز است، معنا دارد و همه اینها بخشی از قانون کار است. دههها مبارزات کارگری در نهایت به اینجا رسیده است که کارمندان و کارگران در برابر ساعات مشخصی که در هفته باید کار کنند، آخر هفته در اختیار خود باشند تا کارفرمایان.
دین و مذهب نقشی کلیدی در انتخاب روزهای آخر هفته دارند. برای مسلمانان جمعه روز مناسک مذهبی است و نماز جمعه یکی از نشانههای دینداری جوامع مذهبی است. یکشنبهها در مسیحیت روز دعا و استراحت است و یهودیان شنبه را از نظر مذهبی عزیز میدانند. به همینخاطر است که تعطیلات آخر هفته، در سراسر دنیا یکی از این سه روز، یا ترکیبی از دو روز آن است. در حالی که بسیاری از کشورهای اسلامی ترکیب جمعه و شنبه را تعطیلات آخر هفته میخوانند، در عمده کشورهای دنیا، تعطیلات آخر هفته، شنبه و یکشنبه است. شناختهشدهترین تعطیلات آخر هفته دنیا، شنبه و یکشنبه است. افزایش ارتباطات تجاری در دنیا، در سالهای اخیر، کشورهای بیشتری را به تعطیل کردن این دو روز بهعنوان تعطیلات آخر هفته واداشته و کشورها برای هماهنگی بیشتر با جریان تجارت در دنیا، این دو روز را انتخاب کردهاند.
مسئله مهم دیگر در قانون کشورها، ساعات کاری کارمندان و کارگران است. همانطور که گفته شد در بیشتر کشورها، روزهای کاری هفته ۵ روز، از دوشنبه تا جمعه است. میانگین ساعات کاری در هفته ۴۰ ساعت یعنی ۸ ساعت در روز است. با این حال این رقم متغیر است. در حالی که ساعات کاری در دانمارک ۳۷ ساعت در هفته اما در بروندی ۵۰ ساعت در هفته است، تعطیلات آخر هفته در هر دو کشور ۲ روز است.
در کشورهای مسلمان، ساعت کاری در ماه مبارک رمضان بهشدت کاهش مییابد. برای نمونه در مصر و عمان ساعات کاری ۴۰ساعت در هفته است که در ماه رمضان به ۳۰ساعت میرسد.
ایران، متفاوت با دنیا
در سراسر دنیا تعداد کشورهایی که تعطیلات آخر هفتهای یکروزه دارند، به ۲۰ کشور هم نمیرسد که ایران یکی از آنهاست. تعطیلات در این کشورها یا فقط جمعه است یا فقط یکشنبه یا فقط شنبه. تنها کشور دنیا که شنبه را تعطیلی آخر هفته اعلام کرده، نپال است.
همچون ایران، در جیبوتی، فلسطین و سومالی هم تنها روز تعطیل هفته، جمعه است. بنگلادش هم ترکیبی از تعطیلی جمعه و شنبه را دارد. بانکها و سازمانهای دولتی در این کشور ۵ روز هفته فعالیت میکنند اما بیشتر شرکتهای خصوصی ۶ روز کاری دارند.
در هند، کلمبیا، مکزیک، گینه استوایی، اوگاندا، فیلیپین و هنگکنگ تعطیلی آخر هفته هم تنها یکشنبه است.
تفاوت در تعطیلات عمومی
در کنار تعطیلات آخر هفته، کشورها تعطیلات عمومی متنوعی دارند که ایران در این میان هم جایگاه متفاوتی دارد. کشورهای جنوب شرق آسیا بهخاطر داشتن تعطیلات عمومی زیاد معروف هستند. بر اساس دادههای ورلد اطلس کامبوج ۲۸ تعطیلی عمومی دارد و بعد از این کشور، سریلانکا با ۲۵ و هند با ۲۱ روز تعطیلی قرار دارند. در ژاپن و آرژانتین تعطیلات عمومی ۱۵ روز است و آمریکا، هلند، رومانی و نیوزیلند ۱۰ روز تعطیلی دارند.
ایران با ۲۶ روز تعطیلی رسمی، یکی از بیشترین میزان تعطیلات رسمی را در دنیا دارد. ترکیب این تعطیلات با یک ماه مرخصی با حقوق، شرایطی استثنایی را در این زمینه رقم میزند. در مبحث قانون کار، تعداد روزهای مرخصی با حقوق یکی از مزایایی است که برای کارمندان و کارگران در نظر گرفته میشود. این روزها در کشورهای مختلف متفاوت است. در حالی که کارگران در کشورهای آذربایجان، بلغارستان و مالزی ۱۹ روز مرخصی با حقوق دارند، در آمریکا شرایط کاملا به نفع کارفرمایان است و در قانون، مرخصی با حقوق برای کارگران در نظر گرفته نشده است. در بیشتر کشورهای اروپایی، کارگران و کارمندان میتوانند از ۱۰ تا ۱۴ روز مرخصی با حقوق در سال استفاده کنند.