حکومت ناقض حقوق شهروندی اسلامی نیست

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب:‌ رییس قوه قضاییه گفت: اگر حكومتی تحت عنوان حفظ امنیت مسوولان یا امنیت‌‏های اجتماعی وهمی، حقوق شهروندی را پایمال كند، دیگر یك حكومت اسلامی نیست. 

آیت‌الله هاشمی شاهرودی كه روز سه شنبه در همایش «قوه قضاییه و حقوق شهروندی» سخن می‌‏گفت با تاكید بر اینكه مرز امنیت و عدالت باید مشخص شود، گفت: حاكمیت نمی‌‏تواند تحت عنوان امنیت همه كاری انجام دهد. عدالت نباید قربانی امنیت شود. این مساله ظریفی است كه باید به آن توجه شود. اینكه در اسلام اجازه داده نشده است كه حاكمیت تحت عنوان حفظ جان خلیفه، افراد را زندانی كند، به خاطر اهمیت حفظ حقوق شهروندی است. از راه‌‏های غیرمشروع و معصیت نمی‌‏توان حقی را احیا كرد. 

وی افزود: بیشترین لطمه‌‏ای كه به نظام جمهوری اسلامی ایران می‌‏تواند وارد شود این است كه حاكمان، مسوولان، مدیران اجتماعی در بخش‌‏های مختلف قضایی اجرایی و قانون‌‏گذاری حساسیت حفظ حقوق شهروندی از دست دهند و تشریفات اداری و قضایی را طوری شكل دهند كه به حقوق حاكمیت توجه شود و اهمیتی به حقوق دیگران داده نشود.

وی به عناوین حقوق شهروندی اشاره كرد و حق دادرسی عادلانه, حق دفاع و حق استفاده از وكیل در دفاع, ممنوعیت شكنجه، هتك حیثیت افراد، كاهش استفاده از بازداشت‌‏های موقت، بحث اصلاح مجرمان، ممنوعیت هرگونه محرومیت و سلب آزادی‌‏ها و مصونیت جان و حیثیت افراد از هرگونه تعرض مگر با حكم قانونی را از جمله این عناوین برشمرد. 

رییس قوه قضاییه ضمن انتقاد از اطلاع‌‏رسانی در بحث خدماتی كه در زمینه حقوق شهروندی در كشور انجام شده است، این اطلاع‌‏رسانی را ضعیف عنوان كرد. 

هاشمی شاهرودی در ادامه ضمن بیان ویژگی‌‏های قانون اساسی كشورمان به حقوق اقتصادی افراد اشاره كرد و گفت: كسب درآمد مشروع نباید قبیح شمرده شود بلكه باید یك حق تلقی شود.

هاشمی شاهرودی با بیان اینكه قاضی باید از شنیدن حرف مردم و رسیدگی به تظلمات آنها لذت ببرد، گفت: اگر مسوولان خود را از انتقاد مصون بدانند و حاكمیت‌‏ها برای خود امتیاز قائل شوند، حقوق شهروندی قربانی می‌‏شود. 

سیدمحمود هاشمی شاهرودی كه با بیان اینكه واژه «حقوق شهروندی» یك واژه جدید در ادبیات حقوقی است، گفت: این واژه تعاریف مختلفی را می‌‏تواند داشته باشد كه یك معنای آن حقوق عامه و حقوق اجتماعی, فرهنگی و اقتصادی و آزادی‌‏های مشروع است با این تعاریف، تحقق حقوق شهروندی مختص قوه قضاییه نیست بلكه تمام سازمان‌‏ها در اجرای این حقوق نقش دارند. 

وی افزود: تعریف محدود حقوق شهروندی نیز به معنای آن دسته حقوقی است كه شهروندان در ارتباط با حاكمیت از آن برخوردار هستند. 

رییس قوه قضاییه با بیان اینكه مدیریت اجتماعی جامعه باید طوری تنظیم شود كه حقوق شهروندان را سلب نكند، گفت: نظام اجتماعی و قوانین اجتماعی باید به بهترین نحو حقوق افراد را حفظ كند. نظام‌‏های حقوقی كه ضمن حقوق اجتماعی كه مربوط به حاكمیت و دولت است, حقوق شهروندی را نیز رعایت می‌‏كنند، نظام‌‏های موفقی محسوب می‌‏شوند. 

وی افزود: حقوق شهروندی زمانی اطلاق می‌‏شود كه حقوق افراد در برابر بخش مدیریتی جامعه و حاكمیت حفظ شود. تعادل میان حقوق حاكمیت و افراد باید حفظ شود. اینجاست كه حقوق شهروندی مورد توجه قرار می‌‏گیرد لذا نقش دستگاه قضایی در این بخش بیشتر روشن می‌‏شود. 

هاشمی شاهرودی تصریح كرد: انسان وقتی به قانون اساسی, فرمان هشت ماده‌‏ای امام (ره) و دستورات مقام معظم رهبری نگاه می‌‏كند، می‌‏بیند كه چقدر بر حقوق انسان‌‏ها تاكید شده است. در قانون اساسی ما بیش از 140 اصل وجود دارد كه در آن بحث حقوق شهروندی و حقوق عامه مطرح شده است. در فرمان هشت ماده‌‏ای امام در سال 61 نیز ایشان مسائل اساسی را تحت عنوان حقوق انسان‌‏ها مطرح كردند.
رییس قوه قضاییه خاطرنشان كرد: قانون حفظ حقوق شهروندی و آزادی‌‏های مشروع نیز برگرفته از فرمان مبارك هشت ماده‌‏ای امام (ره) بود. 

وی با تاكید بر اینكه خوشبختانه نظام جمهوری اسلامی ایران از حیث رعایت حقوق شهروندان یك نظام افتخارآمیز است، گفت: نظام ما به این خاطر افتخارآمیز است كه متكی به یك نظام مكتبی منطبق بر اصول اسلامی است. 

هاشمی شاهرودی با اشاره به اینكه ما به درستی نتوانسته‌‏ایم قانون اساسی را تبیین كنیم، گفت: آنچه مساله امروز همه نظام‌‏ها است، اصل این عدالت و حقوق نیست، گرچه در مقدار و كیفیت آن اختلاف‌‏ها زیاد است اما بیشترین چالش در اجرای این حقوق است، به این معنا كه این حقوق در مقام اجرا و احیا تضییع می‌‏شود. 

رییس قوه قضاییه گفت: تخلف حاكمیت یكی از انواع تضییع حقوق افراد است اما مساله مهمتر این است در مقام اجرا به مقررات و ایجاد ساختارهای لازم توجهی نمی‌‏شود و اولویتی به آن داده نمی‌‏شود. 

وی افزود: برخی از موارد عدم اجرای حقوق شهروندی مربوط به پایمال شدن این حقوق در تشریفات اداری و قانونی است. به طور مثال افزایش تشریفات قضایی موجب اطاله دادرسی می‌‏شود كه این امر نیز حقوق شهروندی را پایمال می‌‏كند. 

هاشمی شاهرودی با تاكید بر اینكه خیلی اوقات مسائل امنیتی و انتظامی حقوق شهروندی را از بین می‌‏برد، گفت: اگر تحت این مسائل برخوردهایی صورت گیرد كه پیش از اقتضای آن تخلف یا جرم باشد، حقوق شهروندی نقض می‌‏شود. امروز دنیا به بهانه حفظ امنیت جهانی و مبارزه با تروریسم، حقوق بشر را نقض می‌كند. 

وی گفت: آیین‌‏نامه‌‏ها و بخش‌‏نامه‌‏ها باید طوری تنظیم شود كه حقوق شهروندی به خاطر تشریفات اداری پایمال نشود. 

هاشمی شاهرودی با بیان اینكه تاسیس حكومت به جهت احیای حقوق افراد است، گفت: اولین بحث در حكومت اسلامی ما بحث كرامت انسانی است. اصل كرامت انسان‌‏ها است. 

رییس قوه قضاییه خاطرنشان كرد: حاكم خادم مردم است و شانی بالاتر از مردم ندارد، بنابراین باید از تشریفات خودداری كند.