کشتی‌های سه‌طبقه هخامنشیان، قدرت بازدارندگی ایران در برابر دشمنان
در این نشست که «آوی باخنهایمر»، محقق زبان‌شناسی خاورنزدیک موسسه مطالعات تاریخ و جامعه ایران باستانِ استرالیا سخنرانی کرد، از اهمیت مطالعه رابطه ایرانیان و منابع آبی در دوران هخامنشی گفت و بعد به سراغ دریانوردی هخامنشیان رفت.
او با ذکر این نکته که آریایی‌ها تا پیش از مهاجرت به فلات ایران در جنوب سیبری زیست می‌کردند که منطقه استپی اوراسیا بود، گفت نگاه ایرانی‌ها با نگاه بومیان این منطقه تفاوت داشت. آنان کوچ‌نشین بودند و نیازی به منابع آبی صرف نداشتند ولی به آب اهمیت می‌دادند و این جز اهمیتی است که ایرانیان باستان برای آب به عنوان یکی از عناصر اربعه، قائل به تقدس بودند. آنان نگاهی متمایز به آب داشتند و مدیریت آب برایشان مهم بود تا جایی که حتی در بیابان‌های مصر و مشخصا صحرای سینا - که تحت تسلط آنان بود - هم، قنات حفر کردند.
او به جایگاه استراتژیک آب برای داریوش هخامنشی پرداخت و اظهار کرد: او آب را تکنیکی برای اعمال نفوذ بر مخالفان خود می‌دانست. از این رو، نخستین نیروی دریاییِ ثابت - که در ایام صلح هم آماده‌باش بود - را ایجاد کرد. او آموختن شنا را در کنار سوارکاری، تیراندازی و راستگویی، یکی از اصول لازم برای تدریس در مدارس قرار داد.
این باستان‌شناس استرالیایی ادامه داد: داریوش بود که نخستین‌بار کشتی‌های سه‌طبقه را وارد دریانوردی کرد که «تری رِم» نام دارد و پاروزن‌های آن به سه صف در سه طبقه جا می‌گرفتند. این کشتی‌ها قدرت بازدارندگی فوق‌العاده‌ای داشتند و مثلا به دستور کمبوجیه، برای حمله به مصر، چهل کشتیِ سه‌طبقه که حدود ۱۸۰ نفر در هریک قرار می‌گرفتند و در پارو می‌زدند تدارک دیده شد. همچنین او از راه دریا نیروهایی را برای شناسایی به مقر دشمنان خود می‌فرستاد تا کسب اطلاع کنند. هرودت نوشته است که از این راه اطلاعات خوبی درباره دریای سند داشتند و حتی پس از تصرف آنجا، فانوس‌های دریایی ساختند. او حتی کسانی را تا رود دانوب می‌فرستد و می‌دانیم که هخامنشیان تا قلب اروپا و تا رومانی پیش رفتند. جالب است بدانید در آنجا گل‌نبشته‌های هخامنشی هم به‌دست آمده است.
آوی باخنهایمر در موزه ملی ایران
باخنهایمر پس از یادکرد از کانال سوئز که در سی ماه و به طول ۱۷۷ کیلومتر احداث شده و در آن پنج کتیبه هخامنشی قرار داده شده است، افزود: هخامنشیان در شرایطی بر پهنه آبی مدیترانه مسلط شدند که مصری‌ها، یونانی‌ها و فنیقی‌ها در تلاش برای محافظت از آن بودند اما با استقرار هخامنشیان، مدیترانه ۳۰۰ سال در اختیار آنان بود؛ مصر را در اختیار داشتند و در آتن و در قلب یونان با یونانی‌ها می‌جنگیدند.
او درباره ستپس (Satapes) در دوران جانشین داریوش یعنی خشایارشا که پسرعموی او هم بود گفت: او دریانوردی چیره‌دست بود که از بندر اسکندریه تا تنگه جبل‌الطارق و در خلیج گینه رفت و آفریقا را دور زد. کاری که پرتغالی‌ها دوهزار سال بعد موفق به انجامش شدند. جالب آنکه او طی گزارشی به خشایارشا می‌گوید که در آفریقا مردم، لاغر و کوتاه‌قد بودند و پوشش متفاوتی از برگ خرما داشتند اما آنان را هیچ آزار و اذیت نکردیم. این یکی از اسناد افتخار ایرانیانِ هخامنشی است که نشان از نوع نگاه‌شان به جهان تحت سلطه و شیوه کشورداری‌شان دارد.
این محقق زبان‌شناسی خاورنزدیک موسسه مطالعات تاریخ و جامعه ایران باستانِ استرالیا از راه ابریشم دریایی گفت که به لطف هخامنشیان ایجاد شد و هنوز هم وجود دارد و معنا دارد: این اتفاق نشان از قدرت هخامنشیان داشت و اینکه دریانوردان ایرانی تا سده‌ها در اقیانوس‌ها از چین و هند تا زنگبار حضور بی قید و شرط داشتد اما اینکه چگونه شد که این قدرت رو به افول نهاد موضوعی است که باید مورد بررسی قرار گیرد.
