در عصر کنونی فناوری، دسترسی به اخبار و داستانهای ناگوار و خشونتآمیز، بسیار آسان است. هر فردی میتواند با استفاده از تلفن و سایر وسایل ارتباطی به راحتی فیلمهایی از تیراندازی، سقوط هواپیما، حملات تروریستی یا تصاویر مخرب بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله مشاهده کند.
حوادث ناگوار، حتی اگر افراد آنها را به طور شخصی تجربه نکرده باشند بر مغز آسیب میرساند. به این مفهوم صدمه روحی نیابتی میگویند. در این نوع صدمه، افراد تنها با دیدن وقایع آسیبزا و یا حتی دانستن آنها، پیامدهای منفی بر سلامت روان را تجربه میکنند.
نتایج تحقیقات نشان میدهد که اخبار آسیبزا در رسانهها میتواند ناظران را به سمت مشکلاتی مانند اضطراب، ترس و احساس ناامیدی و اختلال استرسی بعد از آسیب روانی(PTSD) سوق دهد.
محققان اظهار کردند: هیچ کس از تجربه این تأثیرات منفی مصون نیست، اما برخی از افراد مانند افراد با اختلال استرس، افراد با سابقه آسیب و کودکان بیش از دیگران در معرض خطر قرار دارند.
مهمترین نگرانی در این مورد، زمانی است که کودکان در معرض داستان، تصاویر و یا فیلمهای مخرب قرار گیرند، زیرا پردازش و کنارآمدن آنان با این محرکها دشوار است. این موارد میتواند منجر به ترس، اضطراب، پرخاشگری، مشکلات خواب و مشکلات رفتاری در کودکان شود.
تماشای تنها 5دقیقه اخبار پریشانکننده در روز میتواند منجر به بروز علائم استرسزا و آسیبزا در کودکان پیشدبستانی شود.
نگرانی دیگر در این موضوع، عواقب ماندگاری است که خبر آسیبزا برای کودکان دارد. مغز کودکان در حال رشد است و هنوز مشخص نیست که چگونه مشاهده اخبار میتواند در طولانیمدت بر کودکان تأثیر داشته باشد.
البته راهکارهایی برای کاهش اثرات منفی قرارگرفتن در معرض رسانهها و اخبار برای کودکان وجود دارد و مهمترین این راهکارها عبارتند از:
تماشای رسانههایی که اخبار ناگوار را پوشش میدهند، باید در حد اعتدال باشد.
مشاهده رسانههای خبری برای کودکان باید محدود باشد.
گفت و گو با کودکان درباره وقایع آسیبپذیری که از رسانهها پخش میشود باید محدود باشد.
از مهمترین علائم قرارگرفتن کودکان در معرض این اخبار؛ افزایش اضطراب، مشکلات خواب، کابوس، احساس درماندگی، عدم تمرکز، افسردگی و پریشانی است.
اگر متوجه علائم استرس و پریشانی ناشی از مشاهده اخبار در کودکان شدید سعی کنید برخی موارد از جمله راهکارهای ذیل را رعایت کنید:
میزان تماشای اخبار را کاهش دهید.
فعالیتهای مثبت در زندگی مانند تماشای فیلم، مطالعه کتاب و تماشای نمایشهای شاد را افزایش دهید.
در فعالیتهایی شرکت کنید که به شما کمک میکند احساس امنیت و شادی داشته باشید مانند گذراندن وقت با عزیزان، گذراندن وقت در طبیعت، انجام کارهای هنری، ورزش، مراقبه و یا شرکت در فعالیتهای معنوی.