درباره کودتای اطلاعاتی قرن بیشتر بدانیم
بیش از نیم قرن، دولت‌ها در سراسر جهان به یک شرکت واحد اعتماد کردند تا ارتباطات ماموران امنیتی، سربازان و دیپلمات‌های خود را مخفی نگه دارند. شرکت سوئیسی کریپتو ای جی نخستین قرارداد خود را در طول جنگ جهانی دوم برای سربازان آمریکایی منعقد کرد و در طول چند دهه به سازنده اصلی دستگاه‌های رمزنگاری تبدیل شد.
این شرکت سوئیسی در قرن بیست و یکم میلیون‌ها دلار تجهیزات به بیش از ۱۲۰ کشور جهان را به فروش رساند. در میان این کشورها که متحدان وقت ایالات متحده آمریکا و آلمان را نیز شامل می‌شوند، نام ایران، عربستان سعودی، مصر، الجزیره، نیجریه، آفریقای جنوبی، یوگوسلاوی، ایرلند، اسپانیا، پرتقال، هند، پاکستان، ایتالیا و همچنین ترکیه و حتی واتیکان به چشم می‌خورد.
بوریس هاگلین یک سوئدی متولد روسیه که متخصص رمزگذاری شرکت کریپتو ای‌جی را در سال ۱۹۵۲ در شهر تسوگ سوئیس تاسیس کرد. بازار فروش این شرکت در طول دهه‌ها به بیش از صد کشور از جمله ایران، عراق و لیبی گسترش یافت. سوئیس یک کشور بی‌طرف محسوب می‌شد و برای کشورهایی که نگران خرید چنین تجهیزاتی از بلوک غرب بودند کریپتو ای جی گزینه مناسبی به شمار می‌آمد.
شرکت کریپتو، تجهیزات رمزگذاری پیام‌ها را به کشورهای دیگر فروخته بود و این تکنولوژی در واقع به سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا و آلمان امکان می‌داد، کدها را شکسته و از محتوای پیام‌های محرمانه در ۱۲۰ کشور آگاه شوند.
بر اساس اطلاعاتی که اخیرا به دست رسانه‌ها رسیده ماموران اطلاعاتی سیا بر اقدامات شرکت کریپتو ای‌جی نظارت می‌کردند. در واقع ماموران اطلاعاتی آمریکا و آلمان غربی از سال ۱۹۷۰ مسئولیت همه عملیات‌های شرکت کریپتو، از استخدام و اخراج کارمندان تا تاکتیک‌های فروش را بر عهده داشتند. مدیران شرکت با همکاری با سازمان سیا میلیون‌ها دلار به سوی شرکت سرازیر کردند. تجهیزات رمزگذاری طوری دستکاری می‌شدند که به دستگاه‌های اطلاعاتی امکان رمزشکنی می‌داد. از این تجهیزات برای شنود ارتباطات دیپلماتیک و دیگر تماس ها بین دولت ها استفاده می‌شد.
بر اساس گزارش واشنگتن پست دست کم چهار کشور شامل اسرائیل، بریتانیا، سوئد و سوئیس در جریان فعالیت‌های این شرکت که به «عملیات روبیکون» مشهور بود قرار داشتند یا به آن دسترسی داشته‌اند.
یک سند طبقه بندی شده سیا که به دست روزنامه‌نگاران رسیده، این عملیات را کودتای اطلاعاتی قرن نام نهاده است.
دولت آمریکا در دوران رونالد ریگان با استفاده از همین دستگاه‌ها دست داشتن دولت معمر قذافی، رهبر لیبی را در بمب‌گذاری در یک باشگاه شبانه تفریحی در آلمان غربی در سال ۱۹۸۶ را کشف کرد. ایران بعد از این حادثه به امنیت استفاده از دستگاه‌های رمزنگاری شرکت سوئیسی شک کرد، آمریکایی‌ها حدود ۱۹ هزار پیام محرمانه ایران در دوره جنگ با عراق را با همین روش بازخوانی کردند.
این اطلاعات تحقیق مشترکی است که توسط روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» و تلویزیون «زد دی اف» آلمان انجام شده است. البته شروع این تحقیقات را مجله آلمانی «فوکوس» آغاز کرد. این نشریه به استناد جزئیات یک کتاب، به سرنخ‌هایی دست پیدا کرد که نشان می‌داد سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا و آلمان غربی با استفاده از فن‌آوری رمزگذاری که توسط یک شرکت سوئیسی تولید می‌شد، موفق می‌شدند پیام‌های رمزگذاری شده دیگر کشورها را بخوانند.
بر اساس اطلاعات به دست آمده از سال ۱۹۷۰ به بعد، سازمان سیا با کمک رمزگذاران و با همکاری همکاران آلمانی تقریبا همه جنبه‌های عملیات کریپتو را کنترل می‌کردند.
آنها تماس‌های مقامات ایرانی را در جریان بحران گروگانگیری در سال ۱۹۷۹ و مذاکرات الجزایر و همچنین جنگ ایران و عراق را رصد می‌کردند، اطلاعاتی در مورد ارتش آرژانتین به انگلیس در طول جنگ فالکلند می‌دادند و اقدامات ترور دیکتاتورهای آمریکای جنوبی را دنبال می‌کردند.
اما دشمنان اصلی آمریکا، در آن زمان یعنی اتحاد جماهیر شوروی و چین، هرگز مشتری کریپتو نبودند. آنها نسبت به این شرکت به دلیل روابط این کشور با غرب سوء ظن‌های بنیادین داشتند و از خود در برابر این سیستم محافظت کردند. چند سال بعد سر و صداها درباره امنیت محصولات این شرکت بالا گرفت، بسیاری از کشورها از جمله عربستان سعودی، ایتالیا و آرژانتین قرارداد خود با این شرکت را لغو کردند.
با وجود اینکه سال ها از این عملیات جاسوسی می گذرد، اما همچنان عملیات کریپتو در رده جاسوسی‌های مدرن دسته بندی می‌شود و میزان و مدت زمان طولانی آن نشان می‌دهد که چگونه ایالات متحده اشتهای سیری ناپذیر برای نظارت جهانی ایجاد کرد موضوعی که در سال ۲۰۱۳ توسط ادوارد اسنودن در معرض دید همگان قرار گرفت. محصولات کریپتو هنوز هم در بیش از ده‌ها کشور در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بر اساس گزارش‌ها آلمان در اوایل دهه ۹۰ میلادی و پایان جنگ سرد از این شرکت خارج شد و سازمان اطلاعات آمریکا این شرکت را به ارزش ۱۷ میلیون دلار خریداری کرد. شرکت کریپتو در سال ۲۰۱۸ منحل و به دو شرکت کرایپتو اینترنشنال و کرای‌وان سکیوریتی تبدیل شد که به گزارش واشنگتن‌پست پوششی برای خروج سی‌آی‌ای از این شرکت بوده است. مدیران دو شرکت جدید می‌گویند که مستقل هستند و هرگونه ارتباط با سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا یا آلمان را تکذیب کرده‌اند.
در مصاحبه هایی که اخیرا، با کارمندان بی اطلاع شرکت کریپتو انجام شده بسیاری از آنها حس فریب خوردن داشتند و گفته‌اند که افشاگری های موجود در اسناد باعث آنها حس خیانت نسبت به خود و مشتریان داشته باشند.
