چگونگی نام‌گذاری ویروسها/ از ایدز تا کرونا
پس از شیوع ویروس کرونا در دسامبر سال 2019 در شهر ووهان چین، این ویروس اینک با نام علمی جدید خود یا Covid19 شناخته می‌شود.
به گزارش "اکسپرس"، Covid19 نام چندان شکیلی نیست و از مخفف کلمات لاتین "کرونا ویروس"، "بیماری" و "2019" گرفته شده است.
چرا به آن "کرونا" می‌گویند؟ کرونا به چه معنی است؟
به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) در آمریکا ویروس‌های کرونا مجموعه‌ای از ویروسها هستند که باعث ایجاد علائمی مانند آنفلوآنزا در بدن انسان می‌شوند.
آب‌ریزش بینی، سرفه، گلو درد، تب و التهاب ریه از علائم این ویروسها در بدن انسان است.
ویروس کرونا نام خود را از کلمه "کرون" به معنای تاج در لاتین گرفته است.
این ویروس به دلیل داشتن زائده‌های برجسته و تاج شکل در سطح خود به این نام معروف شد.
ویروس کرونا دارای زائده‌های تاج شکل در سطح خود است/ عکس: getty images
"تدروس آدانوم گابریاسوس" مدیرکل سازمان بهداشت جهانی در باره انتخاب نام Covid19 گفت: مجبور به انتخاب نامی بودیم که به مناطق جغرافیایی، حیوانات، مسایل منحصر به فرد و گروه‌هایی از مردم مرتبط نباشد.
این ویروس اندکی بعد جهش یافت و با نام "کرونای جدید" یا اسامی علمی 2019-nCoV یا SARS-CoV-2 شناخته شد.
سخنگوی سازمان بهداشت جهانی در مصاحبه با نشریه "ساینس" گفت: ویروس کرونا خواهر و هم‌خانواده ویروس "سارس" محسوب می‌شود اما استفاده از نام سارس برای بیماری جدید باعث ایجاد ترس و نگرانی بیشتر می‌شود. این نام می‌تواند روی جمعیت آسیایی که در سال 2003 با این بیماری مواجه شدند تاثیر منفی بگذارد. به همین دلیل در روابط معمول WHO از نام رسمی COVID19 برای این بیماری استفاده خواهیم کرد.
با این وجود همین نام‌گذاری علمی نیز برای گروهی مشکل آفرین شده است.
به گزارش وبسایت خبری- تحلیلی "ویرد"،شرکت ساخت تجهیزات "کووید AV" در هفته‌های قبل به دلیل شباهت نام تجاری شرکتش با ویروس مرگبار جدید به مشکل خورد. این شرکت از زمان تغییر نام کرونا به COVID19 با بمباران تماس‌های عجیب مواجه شد.
تصویر میکروسکوپی از ویروس HIV/ عکس:stocktrek
"نورم کارسون" مدیر این شرکت در این باره گفت: بخش "کووید" در نام این بیماری با بخشی از نام شرکت ما تشابه دارد و احتمالا شیوع هر بیماری ویروسی در آینده برای ما نگران کننده خواهد بود.
این شرکت به ساخت صفحات دیواری و کابل‌های ویژه برای شرکت‌های تجاری می‌پردازد و هیچ ارتباطی به مسائل آزمایشگاهی و ویروسی ندارد.
نام بد برای یک بیماری می‌تواند خطرناک باشد و داشتن اسامی واضح برای بیماری‌های مختلف حیاتی است. با یک نام‌گذاری درست، اشکال مختلف عوامل بیماری‌زا مشخص می‌شوند و نوع قارچ، باکتری، ویروس یا انواع جهش یافته آن برای کارشناسان و مبتلایان ملموس خواهد شد.
همچنین اسامی می‌توانند در نحوه تحقیقات، آسیب‌های ناشی از بیماری و روند مقابله با آن تاثیرگذار باشند. نام‌های تاثیرگذار به دانشمندان، مقامات بهداشتی و مردم برای پیگیری بهتر بیماری و شناخت عوامل آن کمک می‌کند.
در سال 2015 سازمان بهداشت جهانی مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها را برای نام‌گذاری بیماری‌ها منتشر کرد.
"کیجی‌فودا" دستیار مدیر کل امنیت و سلامت وقت این سازمان در بیانیه‌ای اعلام کرد: شاید این مسئله برای عده‌ای بی‌اهمیت باشد اما نام یک بیماری برای مبتلایان یا جامعه تحت تاثیر بسیار مهم و حیاتی است.
تصویر دیجیتالی از ویروس سارس با بکراند رنگی/ عکس:123rf
وی در ادامه بیانیه افزود: براساس مشاهدات نام نامناسب یک بیماری می‌تواند باعث برانگیختگی جوامع مذهبی، قومی، ایجاد موانع غیرقابل توجیه در بسیاری از سفرها، مشکلات در تجارت و اقتصاد یا کشتار غیرضروری حیوانات و نابودی منابع غذایی آنها شود. تمامی این اقدامات می‌تواند عواقب جدی در زندگی و معیشت مردم ایجاد کند.
HIV در سال 1981 برای اولین بار در آمریکا شیوع یافت. این ویروس نام خود را از مخفف کلمات (Human immunodeficiency virus) به معنای "نقص ایمنی انسانی" گرفت.
در سال 1982 نیز نشریه نیویورک تایمز برای اولین بار بیماری ناشی از این ویروس را "ایدز" نامید. پیش از آن بیماری با نام "اید" (AID) یا (acquired immunodeficiency disease) به معنای "بیماری نقص ایمنی" معروف بود. ایدز از مخفف کلمات انگلیسی (Acquired immune deficiency syndrome) به معنای "سندروم اکتسابی کمبود ایمنی" تشکیل شده و نیویورک تایمز برای اولین بار کلمه سندرم را به این مجموعه افزود.
در ابتدا ابتلا به HIV شرم آور محسوب می‌شد. ننگ از ابتلا به این بیماری مشکلات زیادی را در درمان بیماری شکل داد. بسیاری از مبتلایان در آن دوران از درمان خود سرباز زدند و مشکلات بیشتری را در سطح جامعه خلق کردند.
"ربه‌کا سیلگمان" استاد جامعه‌شناسی دانشگاه "نورت‌وسترن" در شیکاگوی آمریکا در این باره گفت: اسامی بیماری‌هایی که به اماکن و شهرها ارتباط دارد تاثیر ناخوشایندی بر مردم آن نواحی می‌گذارد. برای مثال "ابولا" نام یک رودخانه در کنگو است و محل اولیه ظهور این ویروس به شمار می‌آید. بیماری‌های "لایم و کانکتی‌کات" نیز نام خود را از دو شهر در آمریکا گرفته‌اند. تب"زیکا" هم برای اولین بار در سال 1947 در جنگلی به همین نام در اوگاندا ظهور کرد.
تصاویر میکروسکوپی از ویروس ابولا/ عکس: دانشگاه علوم و فناوری اوکیاناوای ژاپن
برخی از اسامی نیز گمراه کننده هستند. برای مثال شیوع ویروس آنفلوآنزای خوکی در سال 2009 باعث جمع‌آوری خوک‌ها برای ممانعت از انتشار آلودگی بیشتر در سراسر جهان شد. در همان زمان دولت مصر دستور کشتار تمام خوک‌ها در این کشور را صادر کرد.
با این وجود مدارک موثقی در باره نحوه انتقال بیماری از این این حیوانات به دست نیامد. به همین دلیل کارشناسان جهانی پس مدتی نام H1N1 با توجه به شکل پروتئین‌های موجود در سطح ویروس برای آن انتخاب کردند.
