یک کارشناس مسائل چین: افکار عمومی ایران شناخت دقیقی از چین ندارد

حامد وفایی در ارتباط با آن چه «چین هراسی موجود در جامعه ایران» خوانده می‌شود، گفت: در مورد این موضوع می‌توان چند دلیل را مطرح کرد. دلیل اول به مناسبات گذشته ایران با برخی از کشورهای غربی و همچنین روسیه بر می‌گردد. در این مناسبات عموما قدرت‌های خارجی منافع ایران را نادیده گرفته‌اند و ایران تجربه خوبی از تعامل با آنها نداشته است که نمونه اخیر آن برجام و بد عهدی اروپا و آمریکا نسبت به این توافق بین‌المللی است. بنابراین این طبیعی است که مردم تا حدودی نسبت به توافقنامه‌هایی که ایران با قدرت‌های بزرگ منعقد می‌کند نگران شوند.

وی افزود : اگر این نگرانی باعث موشکافی و مطالبه از مسئولان برای تلاش جهت تحقق بیشتر منافع ملی شود امر مثبتی است ولی اگر منجر به فضاسازی منفی بین دو دولت شود اثر معکوسی می‌گذارد.

این استاد دانشگاه تهران همچنین با بیان اینکه یکی دیگر از علت های این موضوع ،عدم شناخت دقیق افکار عمومی ایران از چین است، گفت: تصویری که مردم ایران از چین دارند تصویر اجناس بدون کیفیت چینی است که در بازارهای ایران وجود دارد ولی واقعیت چین اینگونه نیست. اکنون می‌بینیم بسیاری از برندهای معروف در عرصه‌های تکنولوژی و فناوری در چین تولید می‌شود ولی اجناسی که از چین به ایران وارد می‌شود اجناس بی کیفیتی است که از سوی تجار ایرانی وارد می‌شود. چین کارخانه جهان است و می‌تواند اجناس درجه 1 و یا درجه چندم تولید کند. این بستگی به تقاضای شما دارد. جالب است بدانید که در ادامه جریان توسعه سریع چین در سالهای اخیر، اکنون سیاست ارتقای کیفیت و برندسازی جهانی در دستور دولت چین قرار گرفته است.

وی همچنین با بیان اینکه در راه شناخت ایران و چین همواره واسطه‌هایی وجود داشته که این واسطه‌ها عمدتا منابع مکتوب یا رسانه‌های غربی هستند، افزود: در مورد برخی از مسائل در ارتباط با موضوع چین طبیعی است که منبع رسانه‌ها و افکار عمومی ایران با توجه به محدودیتی که ممکن است دولت چین در برخی موارد اطلاع رسانی به وجود آورد رسانه‌های غربی باشند ولی در بحث روابط دو جانبه که مسائل کاملا شفاف و روشنی است باید منبع اطلاع رسانی برای افکار عمومی و رسانه‌ها حداقل در گام ابتدایی منابع ایرانی و چینی باشد در حالیکه در این زمینه نیز منبع اول رسانه‌های ما غیرایرانی و غیر چینی هستند و طبیعی است که این رسانه‌ها نمی‌آیند به نفع ایران و یا چین در ارتباط با روابط دو جانبه ما عمل کنند. البته این موضوع واسطه ها بین دو ملت ایران و چین فراتر از بحث رسانه و موضوعی فرهنگی و ریشه دار است که باید در جای خود مورد تحلیل و بررسی قرار بگیرد.

این استاد دانشگاه با اشاره به انعکاس تحولات اخیر ایران در رسانه‌ها و فضای مجازی چین، گفت: بعد از حضور آقای ظریف در مجلس شورای اسلامی و برخورد نادرست تعدادی از نمایندگان مجلس با ایشان و طرح اتهاماتی از جمله وطن فروش خطاب به وزیر خارجه این اخبار در رسانه‌های چین نیز به شدت بازتاب پیدا کرد و این تلقی را به وجود آورد که بخشی از نمایندگان مجلس و مردم ایران به دولتمردان خود اعتماد ندارند یا در ارتباط با موضوع سند جامع همکاری‌های ایران و چین نیز برخی از مطالبی که در رسانه‌های ایران و فضای مجازی علیه این سند منتشر شده بود در چین نیز بازتاب داشت از جمله مثلا این موضوع نادرست که «چینی‌ها به کیش سرازیر شده‌اند و مسئولان ایرانی می خواهند کیش را به چین بفروشند» این خبر با کامنت‌های پایین آن که بسیاری از آنها در برگیرنده کامنت‌های توهین آمیزی بود در رسانه‌ها و فضای مجازی چین منتشر شده بود. مطالبی که خلاف واقع است و این باعث ایجاد ذهنیت منفی در بین افکار عمومی دو ملت می‌شود.

وی افزود: اینگونه اخبار در آن طرف این تصور را به وجود می‌آورد که مردم ایران به مسئولانشان اعتماد ندارند و مثلا وقتی آقای ظریف می‌خواهد بیاید در مورد این سند با طرف چینی مذاکره‌ای انجام دهد این تصور در ذهن مقامات چینی وجود دارد که او پشتش خالی است و از حمایت مردمی برخوردار نیست.

وفایی با بیان اینکه در جریان سفر رئیس جمهور چین در بهمن 1394، بین دو کشور برای تهیه برنامه همکاری جامع ۲۵ ساله توافق انجام شد و در بیانیه مشترکی که از سوی دو کشور در جریان این سفر منتشر شد نیز به این موضوع اشاره شده است ، گفت: این برنامه بر مبنای بیانیه مشارکت جامع راهبردی ایران و چین که در آگوست ۲۰۱۶ صادر شده تنظیم گشته و محتوایی جامع اما کلی دارد که به منزله راهی برای همکاری‌های ایران و چین در عرصه‌های امنیتی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، IT و ...است . در صورت آگاهی از واقعیات جاری در چین در می‌یابیم که این کشور به واقع ظرفیت این همکاری‌ها را دارد و در اینجا اصلا بحث باج دادن به چین مطرح نیست.

وی با بیان اینکه بسیاری از کشورهایی که در بلوک غرب نیز قرار دارند ضمن تفکیک تفاوت‌های ایدئولوژیک شان با پکن ، چین را به عنوان یکی از شرکای تجاری مهم خود انتخاب کرده‌اند، افزود: امروز رابطه با چین یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت است.

این کارشناس مسائل چین با بیان اینکه برنامه جامع همکاری 25 ساله یک برنامه ریزی استراتژیک جهت اطمینان بخشی در مورد روابط دو کشور طی 25 سال آینده است، افزود: بر خلاف برخی از اخبار منتشر شده این سند نهایی نشده و باید طرف چینی نیز نظر و دیدگاه‌های خود را مطرح کند.

وی با اشاره به پیگیری طرح« ایده یک کمربند، یک جاده» از سوی چینی‌ها، گفت: این ایده هم یک طرح استراتژیک و طولانی مدت از سوی چینی‌هاست که در بیانیه مشترک ایران و چین در سال 94 نیز به آن اشاره شده و هم بر قالب جدید روابط دو کشور و هم تصمیم دو طرف برای تهیه برنامه جامع همکاری 25 ساله سایه افکنده است.

وفایی با بیان اینکه هر دو کشور ایران و چین درگیر تحریم‌های آمریکا هستند البته ایران بیشتر از چین گفت: اقدام دو کشور برای تهیه این برنامه را می توان در راستای تلاش برای شکستن و زیر سوال بردن این تحریم ها نیز دانست .