همه عوامل ریزش بورس در ۴ روز پُر استرس
جلال روحی درباره علت ریزش‌های اخیر بورس در هفته گذشته و ابتدای هفته جاری اظهار داشت: در یک ماه اخیر شاخص از نظر تکنیکال رشد داشت و به اَبَرکانال ۲ میلیون واحد رسید که از نظر فعالان بازار سرمایه یک رقم دارای مقاومت روانی است. بخصوص که شاخص کل بورس تا ۲ میلیون و ۸۰ هزار واحد افزایش یافت اما نتوانست خود را در این قله تثبیت کند.
وی با اشاره به اینکه اندیکاتورهای شاخص نیز اشباع شده بود به خبرگزاری مهر گفت: با این حال بازار برای برخی بخصوص افرادی که در قیمت‌های پایین سهام خریداری کرده بودند سودده است. مگر آنهایی که در قله خرید کرده بودند.
نمادهای غیر شاخص ساز ۲۰ روز است که اصلاح خورده‌اند اما زیر سایه رشد شاخص کل دیده نشدند
کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه علت بالا بودن شاخص در یکی دو ماه اخیر، استقبال از خرید سهام نمادهای فولادی، پالایشگاهی و خودرویی بود افزود: از ابتدای مرداد عملاً بسیاری از شرکت‌های کوچک و نمادهای غیرشاخص ساز روند اصلاح جزئی را آغاز کرده بودند و حتی در برخی موارد اصلاح قیمت‌ها به ۴۰ تا ۵۰ درصد قیمت واقعی ارزش سهام، انجام شد اما از آنجایی که در سایه رشد شاخص کل بورس قرار داشتند، این ریزش‌ها دیده نمی‌شد.
ماجرای عجیب دارا دوم، از جمله دلایل ریزش شاخص
روحی با اشاره به رشد نمادهایی که قرار است در صندوق‌های دارا دوم و سوم عرضه شوند، گفت: با لغو عرضه این دو صندوق ETF و ناهماهنگی دو وزارتخانه اقتصاد و نفت شاهد افت بازار بودیم. این در حالی است که عرضه صندوق‌های دارا دوم و سوم مصوبه هیئت وزیران را دارند و لازم‌الاجرا هستند.
وی ادامه داد: نهایتاً قرار شد صندوق دارا دوم اوایل شهریور عرضه شود اما به دلیل آنکه بازار بورس ذاتاً ریسک پذیر است و همچنین ناهماهنگی عرضه عمومی سبب سلب اعتماد عمومی شد و از سوی دیگر بازار نیز برای اصلاح قیمت‌ها نیاز به بهانه داشت، این اتفاق (لغو عرضه دارا دوم) سبب سقوط بازار شد.
روحی تاکید کرد: در چند ماه اخیر رشد روزانه ۴۰ تا ۵۰ هزار واحدی بورس به یک مطالبه و عادت روتین تبدیل شده بود و سرمایه گذاران به سقوط ۸۰ تا ۹۰ هزار واحدی در یک روز عادت نداشتند. این در حالی است که در سال ۹۶ شاخص کل بورس ۹۰ هزار واحد بود که به این معنی است که میزان سقوط یک روزه شاخص کل در بازار فعلی معادل شاخص کل بورس در سال ۹۶ است.
کاهش ارزش اعتباری کارگزاری‌ها؛ مانع ورود نقدینگی بیشتر
کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه ریزش‌های اخیر سبب شد تا بازار کمی از حالت تعادل خارج شود، به موضوع کاهش ارزش اعتبار کارگزاری‌ها از ۱۵ به ۱۰ درصد اشاره و اظهار کرد: نباید در زمانی که نیاز به ورود نقدینگی داشتیم، سازمان بورس ارزش اعتبار کارگزاری‌ها را کاهش می‌داد چون سرمایه گذاران کمتر می‌توانند از اعتبار خود برای خریدهای غیرنقدی استفاده کنند.
شایعه سود ۲۲ درصدی سپرده‌های بانکی؛ به ریزش شاخص دامن زد
فعال بازار سرمایه شایعه افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی به ۲۲ درصد را یادآور شد و افزود: یکی از اشتباهات رئیس کل بانک مرکزی عدم شفافیت فحوای کلام خود در خصوص برنامه‌های آتی بانک مرکزی در یادداشت اینستاگرامی اخیرش بود. وی اشاره کرد که نرخ سود سپرده بانک‌ها نزد بانک مرکزی یک درصد افزایش خواهد یافت؛ این سبب شد برخی برداشت کنند که شبکه بانکی می‌تواند تا ۲۲ درصد به سپرده‌های مردم سود بدهد و یکی از دلایل ریزش دو روز اخیر بورس، یادداشت رئیس کل بانک مرکزی بود. این در حالی است که رئیس کل بانک مرکزی باید به طور شفاف نرخ سود را اعلام می‌کرد.
بازار داغ اوراق سلف نفتی و نقشی که در التهاب بازار داشتند
روحی از دیگر دلایل ریزش‌های روزهای اخیر بورس را موضوع انتشار اوراق سلف نفتی دانست و گفت: اگر چه امروز اعلام شد که عرضه این اوراق فعلاً متوقف شده اما انتشار اخبار در خصوص عرضه اوراق سلف در ریزش بازار تأثیرگذار بود؛ به طور کلی این عوامل دست به دست هم دادند تا بازار اصلاح شود.
نهاد ناظر بازار باید معاملات با ریزش ۲۰ درصدی را متوقف می‌کرد
وی درباره نقشی که نهاد ناظر می‌توانست در جلوگیری از ریزش شاخص داشته باشد، گفت: متأسفانه نهاد ناظر بازار در زمانی که برخی نمادها بین ۱۰ تا ۲۰ درصد رشد منفی داشتند معاملات را متوقف نکرد. این در حالی است که در چند روز اخیر بسیاری از معاملات مشمول مصوبه هیئت مدیره سازمان بورس مبنی بر لزوم توقف معاملات در زمانی که کاهش ۲۰ درصدی ارزش نمادها رخ می‌دهد، بودند.
اشتباه عجیب کارگزاری‌ها در عرضه سنگین شرکت‌های سهام عدالت استانی
روحی درباره دیگر عوامل سبب افت شاخص به موضوع آزادسازی سهام عدالت اشاره کرد و گفت: چهارشنبه هفته گذشته، برخی شرکت‌های سهام عدالت استانی در بورس عرضه و فروش آنها به کارگزاری‌ها واگذار شد؛ کارگزاری‌ها نیز متأسفانه آداب معاملات بازار را رعایت نکردند و عرضه سهام نمادهای شاخص ساز که در زیرمجموعه سهام‌های عدالت قرار داشت سبب اصلاح قیمت‌ها شد و صف فروش گسترده‌ای برای این نمادها را شاهد بودیم. به گونه‌ای که در ابتدای روز چهارشنبه برخی نمادها بخصوص نمادهای خودرویی که صف خرید برایشان ایجاد شد با اقدام این کارگزاری‌ها ناگهان به صف فروش سنگین تبدیل شدند.
داستان تکراری اختلال در هسته معاملات
کارشناس بازار سرمایه موضوع اختلال هسته معاملات را نیز مطرح کرد و ادامه داد: به دلیل اختلال‌های پی در پی هسته معاملات، کمتر شاهد معامله‌های روان و روتین هستیم و سفارش گیری ها با تأخیر انجام میشود در نتیجه هنگام خرید، سقف قیمت و هنگام فروش کف قیمت در سامانه درج میشود. نتیجه آنکه برای یک نماد هم کف قیمت خورده میشود و هم سقف قیمتی. لذا تعادل معاملات به هم خورده و عملاً رقابت خریداران و فروشندگان سهام دچار مشکل میشود.
وی تاکید کرد: با حمایت‌هایی که روز یکشنبه (دیروز) اعلام شد قرار است از بورس انجام شود، بار دیگر شاهد رشد شاخص و کاهش فشار عرضه از آغاز معاملات امروز (۲۷ مرداد) خواهیم بود و تا آخر این هفته بازار بار دیگر به تعادل باز خواهد گشت هر چند که خروج پول واقعی در چند روزی که ریزش رخ داد حدود ۲ هزار میلیارد تومان بود که رقم چندان بالایی در مقایسه با کل معاملات بورس محسوب نمی‌شود.
روحی افزود: پیش بینی میشود با توجه به لغو عرضه اوراق سلف نفتی، بازار از هیجان خارج شده و شاهد تعادل در بورس شویم. همچنین تجدید ارزیابی شرکت‌های بزرگ که قرار است در شهریور انجام شود نیز می‌تواند در ادامه رشد بازار اثرگذار باشد.
خبر خوب؛ کاهش نرخ خوراک نمادهای پالایشی و پتروشیمی از دیروز و افزایش سوددهی این نمادها
کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: روز یکشنبه (دیروز) اعلام شد که قیمت خوراک شرکت‌های پالایشی و پتروشیمی‌ها کاهش می‌یابد که خبر خوبی برای بازار است چون سوددهی بیشتر پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها را در نتیجه بهبود صورت مالی این شرکت‌ها در پی خواهد داشت.
آینده بازار سرمایه
بهزاد صمدی، کارشناس بازار سرمایه نیز در گفت و گو با ایسنا، با تاکید بر اینکه شاخص کل بازار سرمایه تقریبا طی شش روز کاری گذشته ریزشی بوده است، اظهار کرد: این ریزش درحالی اتفاق افتاده است که پیش از این شاهد رشد شارپ بازار صرفا به دلیل صندوق های دارایکم و دارادوم و سهام عدالت بودیم که البته هیجانات هم به این رشد کمک کرد.
وی با بیان اینکه شاخص کل از نظر تکنیکالی به اصلاح نیاز داشت، گفت: نکته ای که در این اصلاح وجود دارد این است که شاخص در اصلاحات قبلی، میانگین های ۲۰ روزه خود را از دست نمی داد اما این بار به لحاظ تکنیکالی شاخص کل زیر میانگین ۲۰ روزه تثبیت شده است. درواقع در دو سال گذشته اولین بار است که شاخص کل به زیر میانگین ۲۰ روزه رسیده است.
این کارشناس بازار سرمایه درمورد دلایل ریزش بازار توضیح داد: از لحاظ روانی معمولا در انتهای همه دولت های گذشته، به عبارت دیگر بین هفت تا هشت ماه قبل از تغییر دولت، ریزش در بورس کشور آغاز شده بود که این بار هم مانند قبل، پول های درشت وهوشمند از بازار در حال خروج هستند و این موضوع در سهم های پالایشی، فلزاتی و... مشاده می شود. از سوی دیگر ۶۰ درصد سهام عدالت آزاد شده که این موضوع نیز عامل دیگری است که فشار عرضه را در بازار زیاد کرده است. همچنین تضامین اعتباری بازار از ۵۰ درصد به ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است و این موضوع باعث می شود بازار نیاز ببیند قیمت ها را اصلاح کند.
صمدی با اشاره به دو قسمتی شدن ساعت معاملات از امروز، اظهار کرد: این اتفاق باعث می شود فشار فروش در سهم های کوچک کم تر شود و بازار از مهر ماه که گزارش های شش ماهه رونمایی میشود، پوست اندازی می کند و مجددا شیفت می کند به سهم های کوچک بنیادی و دیگر پول سهام داران قبلی بازار توان بالا بردن سهم های بزرگ را نخواهند داشت.
دلایل افت شدید و متوالی شاخص بورس
رضا خانکی، دیگر کارشناس بازار سرمایه نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر در مورد علت افت شدید شاخص طی امروز و دیروز اظهار داشت: بازار سهام روند طبیعی خود را طی می‌کند؛ روزهای پیاپی رشدهای ۲ و ۳ درصدی شاخص را شاهد بودیم و بین ۶ تا ۱۰ درصد از سقف شاخص بورس کاسته شده است.
آشنایی با ۱۰ اصطلاح پرکاربرد بورس در روزهای رونق بازار سرمایه
این کارشناس بازار سرمایه افزود: در حقیقت، طی چند ماه گذشته شاهد رشد ۴ تا ۵ برابری شاخص بورس بودیم، بنابراین یک اصلاح ۱۰ تا ۱۵ درصدی در بازه زمانی بلندمدت، طبیعی به نظر می‌رسد.
وی ادامه داد: درست است که سرمایه‌گذاران جدید در بورس، در این چند روز ضرر دردناکی را متحمل شدند اما برای کسانی که بلندمدت در بازار بودند اصلاح عجیبی رخ نداده است؛ بنابراین این اصلاح‌ها روند طبیعی بازار است و مشکل خاصی پیش نیامده است.
خانکی گفت: زمانی که در بازار بورس اصلاح رخ می‌دهد، همه در خبرها به دنبال متهم اصلی می‌گردند و به عنوان مثال موضوع سلف نفتی را مورد اشاره قرار می‌دهند و یا اینکه به صندوق‌های ETF اشاره می‌کنند؛ در حالی که این اخبار، خبرهای جدیدی نیست و افراد به دنبال توجیه فرایند بازار هستند، در حالی که واقعیت این است که اصلاح بازار همزمان با این اخبار بوده است.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: زمانی که اصلاح پایان یابد سهم‌هایی که از ارزندگی بالاتری برخوردارند توسط سرمایه‌گذاران با قیمت پایین خریداری خواهند شد.
آیا فروش حقوقی‌ها به ترس سهامداران حقیقی دامن زد؟
وی با بیان اینکه فعالان بازار سرمایه نگران نباشند، گفت: این مسائل جزو ذات بازار است. در نقطه‌ای میل به گرفتن سود در بورس بیشتر و در نقطه‌ای نیز میل به ورود پول و خرید سهام بیشتر میشود؛ نکته این است که هیچکس هیچ وقت نمی‌تواند این نقاط را تعیین کند، ممکن است بسیاری از این سهم‌هایی که در حال فروخته شدن هستند، طی یک ماه آینده با قیمت بالاتری در صف فروش عرضه شوند.
خانکی در خصوص اینکه فعالان بازار میگویند صف فروشی که از سوی حقوقی‌ها ایجاد شده به ترس سهامداران حقیقی دامن زده است، تصریح کرد: این آیتم خیلی روشنی نیست؛ حقوقی شخصیتی است که به دنبال کسب سود از خرید و فروش است. بنابراین این نوع تقسیم‌بندی درست نیست.
وی افزود: اما اگر در اینجا منظور سهام‌دار عمده شرکتهاست باید بگویم که این سهامداران به دنبال نوسان‌گیری از سهم خود نیستند. طبیعتاً یک شرکت حقوقی که روی سهمی سرمایه‌گذاری می‌کند به دنبال انتفاع خود و سهامدارانش است.
ریسک‌های سیستماتیکی به بازار در حال تحمیل شدن است
این کارشناس بازار سرمایه گفت: همچنین اگر بگوییم شخصی عمداً این کارها را در بازار سرمایه می‌کند، موضوع درستی را مطرح نکرده‌ایم؛ اما باید توجه داشت که در حال حاضر ریسک‌های سیستماتیکی به بازار تحمیل میشود که بازار هنوز نمی‌داند باید چه واکنشی نشان دهد؛ به عنوان مثال اثر خبر گشایش اقتصادی به احتمال زیاد بیشتر از مساله اوراق سلف نفتی است و احساس می‌کنم بسیاری از خبره‌های بازار به این اخبار حساس شده‌اند. مثلاً فکر می‌کنند که دولت در حال توافق خاصی با چین و یا هر کشوری است و یا اینکه بخشی از پول‌های کشور از کره در حال آزاد شدن است و یا هر چیز دیگری که روی پارامترهای اقتصاد کلان تأثیر گذارد. از این رو smart money (پول هوشمند) با احتیاط در حال خرید است.
خانکی افزود: اگر این اخبار را از بازار کنار بگذاریم، متوجه می‌شویم که اتفاق ویژه‌ای در بازار به وقوع نپیوسته و روند بازار روند طبیعی است. اینکه گفته شود بابت اخبار رانتی خاصی حقوقی‌ها در حال فروش سهام‌هایشان هستند، درست نیست.
وظیفه صندوق توسعه، حمایت از نقدشوندگی بازار است
وی در ادامه با بیان اینکه وظیفه صندوق توسعه بازار حفظ نقدشوندگی بازار است و نمی‌توان برای صندوق هیچ نقشی جهت حفظ سودآوری بازار متصور شد، گفت: اگر این‌طور باشد، همه فعالان بازار قیمت‌ها را حبابی می‌کنند و همهمه راه میفتد که چرا صندوق توسعه حمایت نمی‌کند و در این حال نیز صندوق توسعه با کلی سهام می‌ماند.
خانکی تصریح کرد: اگر کمیته سرمایه‌گذاری صندوق به این نتیجه رسید که نقدشوندگی بازار دچار اخلال شده به این موضوع ورود می‌کند که تقریباً همواره این کار را کرده است؛ البته این موضوع به یک باره اتفاق نمی‌افتد بلکه حمایت صندوق از سهم‌های جریان‌ساز بازار تا نقطه اشباع فروش ادامه دارد؛ به عنوان مثال طی روزهای اخیر شاهد حمایت صندوق از سهم‌هایی همچون فولاد، فملی، پالایشگاه‌ها، شبندر و … بوده‌ایم.
وی تاکید کرد: به هر حال اگر قرار باشد در هر قیمتی سهم‌ها را بخرد بازار از شکل عرفی خود خارج میشود چراکه نوسانات جزئی از بازار است.
