مهراوه خندان، فرزند نسرین ستوده بازداشت شد. این خبری است که ساعات ابتدایی دیروز در فضای مجازی منتشر شد. اگرچه چند ساعتی بعد مشخص شد که این دختر جوان با قرار کفالت از زندان آزاد شده اما واکنش کاربران فضای مجازی به این خبر همچنان ادامه داشت. شهروندانی که به همزمانی بازداشت دختر ۲۰ ساله و اعتصاب غذای مادرش، نسرین ستوده همچنین به آنچه فشار مضاعف به این کنشگر مدنی و وکیل در بند میخواندند، اعتراض داشتند. ارتباطی که رضا خندان، همسر نسرین ستوده هم آن را تایید کرده و بازداشت دخترشان را به نحوی به وضعیت همسرش در زندان مربوط میبیند.
نسرین ستوده، حقوقدان و کنشگر حقوق بشر نخستینبار شهریورماه ۸۹ بازداشت شد. او در نتیجه همین بازداشت به ۱۱ سال حبس، ۲۰ سال محرومیت از وکالت و ممنوعیت خروج از کشور محکوم شد که البته حکمش در دادگاه تجدیدنظر به ۶ سال حبس و ۱۰ سال محرومیت از وکالت کاهش یافت.
این وکیل دادگستری نهایتا سال ۹۲ و پس از سپری کردن ۳ سال از دوران حبس ۶ ساله از زندان آزاد شد اما این پایان پروندههای ستوده نبود؛ او ۲۳ خرداد ماه ۹۷ با صدور حکم غیابی به ۵ سال حبس محکوم و در ادامه آن بازداشت شد تا دوران محکومیتش را بگذراند. یکسال بعد در اردیبهشت ماه ۹۸ اما حکم حبس دیگری به مدت ۳۳ سال در حالی برای این کنشگر مدنی صادر شد که بنا بر ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی ۱۲سال آن قابلیت اجرا داشت. حکمی که نسرین ستوده را به اتهام اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی، فعالیت تبلیغی علیه نظام، عضویت موثر در گروهک لگام(حذف اعدام) و شورای ملی صلح، تشویق مردم به فساد و فحشا و فراهم آوردن موجبات آن و ظاهر شدن بدون حجاب شرعی در محل شعبه بازپرسی، اخلال در نظم و آسایش عمومی و نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی به تحمل ۱۲ سال حبس محکوم میکرد و با احتساب ۵ سال حبسی که پیشتر به آن محکوم بود درمجموع به تحمل ۱۷ سال زندگی در زندان محکوم باشد.
با وجود همه اینها اما محمود بهزادیراد، وکیل نسرین ستوده نیمه خرداد ماه امسال ابراز امیدواری کرد که با اجرای قانون تقلیل مجازات حبس تعزیری، این وکیل دادگستری از زندان آزاد شود. با گذشت بیش از ۲ ماه از اظهارات بهزادیراد اما خبری از اجرای این قانون و آزادی نسرین ستوده نشد و حالا ستوده بهگفته همسرش از ۲۱ مردادماه برای آزادی زندانیان سیاسی دست به اعتصاب غذا زده است. رضا خندان که دیروز از آخرین وضعیت همسر و دخترش با «اعتماد» به گفتوگو نشست، میگوید نسرین ستوده اصلا وضعیت مناسبی ندارد و شرایط جسمی او به گونهای نیست که بتواند اعتصاب غذا را برای مدت طولانی ادامه دهد. به گفته خندان، فشارهای بسیاری که بر ستوده وارد شده او را ناچار به انجام چنین کاری کرده است.
البته این نخستینبار نیست که این وکیل دادگستری در بند، دست به اعتصاب غذا میزند. ستوده پیش از این در سال ۹۱ هم در حالی ۴۹ روز در اعتراض به ممنوعالخروجی دخترش دست به اعتصاب غذا زده بود که مهراوه خندان آن زمان، نوجوانی ۱۲ ساله بود. حالا دیگر بار، مادر در اعتصاب غذاست و این بار دخترش که جوانی ۲۰ ساله شده، بازداشت شده و به قید وثیقه آزاد است.
رضا خندان گفته که روز گذشته ۵ مامور مرد به خانه آنها رفته و دخترش را بازداشت و به دادسرای امنیتی اوین منتقل کردهاند. همسر نسرین ستوده ماجرای این بازداشت را چنین شرح داده است:«گاهی اوقات در سالن ملاقات تنشهایی ایجاد میشود. مامورانی که آنجا هستند بعضا آرام و دور از تنش نمیایستند و گاهی مشکلاتی به وجود میآید. ممکن است در یکی از رفتوآمدهای ما در سالنهای ملاقات بگو مگویی بین دخترم و نگهبانان اتفاق افتاده باشد که حتما هم اتفاق افتاده؛ چراکه برای خودم هم پیش آمده است.» او ادامه داد: «اینبار اما گفتند که دخترم با یک مامور زن درگیر شده، به او توهین کرده و حتی ضرب و جرحی اتفاق افتاده و این بهانهای شده تا دخترم را بازداشت کنند.» به گفته رضا خندان حتی اگر فرض کنیم چنین اتفاقی هم افتاده باشد مربوط به یکسال پیش بوده و تمام شده است؛ اگر هم این خانم شکایتی داشت باید با مراجعه به دادسرای عمومی شکایت خود را ثبت میکرد. او تاکید کرد:«رسیدگی به چنین شکایت و موضوعی در صلاحیت دادسرای عمومی است. دادسرای امنیت محل رسیدگی به پروندههای سیاسی است. البته بنا به قانون چنین رویهای وجاهت ندارد و پروندههای سیاسی هم باید در دادسراهای عمومی رسیدگی شوند اما رویه معمول این است که پروندههای سیاسی را به عنوان امنیتی ارجاع میکنند و پروندههای امنیتی هم که در دادسرای اوین رسیدگی میشوند.» همسر نسرین ستوده همچنین توضیح داده است:«دیروز بدون اینکه ما در جریان شکایتی از دخترم باشیم و بدون اینکه احضاریه به ما داده شده باشد یا شفاهی اطلاع داده باشند، ساعت ۹ صبح زنگ خانهمان را زده و ۵ مرد بدون همراه داشتن حتی یک مامور زن، مهراوه را بازداشت کردند.» به گفته پدر مهراوه خندان، اتهامی که از سوی ماموران اعلام شد همان اتهام توهین و ضرب و جرح بوده، حال آنکه او به «اعتماد» توضیح داده که همراه دخترش به دادسرای امنیت رفته و نهایتا مهراوه با قرار کفالت از زندان آزاد شده است. رضا خندان تاکید دارد، موضوع بازداشت دخترش به ماجرای همسرش نسرین ستوده و اعتصاب غذای او مربوط است؛ وگرنه قاعدتا باید این پرونده از طریق دادسرای عمومی و پس از ارسال احضاریه و پیگیری رویه قضایی ماجرا مورد رسیدگی قرار میگرفت.