مهم ترین مشکل دانش آموزان ناشنوا در آموزش مجازی

گیتا موللی، با بیان این مطلب در برنامه مثبت سلامت شبکه سلامت سیمای جمهوری اسلامی ایران، افزود: هر چند که آموزش آنلاین مزایایی برای دانش آموزان کم شنوا و ناشنوا که عمدتاً دارای معلولیت اضافه نیز می‌باشند و رفت و آمد در شرایط کرونایی برای آنان مشکل است، دارد، اما محدودیت‌های ارتباطی آنان در وضعیت مجازی بسیار بیشتر خواهد بود.

وی تاکید کرد که خانواده‌ها و معلمان لازم است ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته و متوجه باشند که دانش آموزان کم شنوا و ناشنوا حتی در حالت عادی نیز نیاز به دیدن چهره معلم و دریافت کامل زبان و گفتار او دارند، لذا تلاش کنند تا امکانات لازم در فضای مجازی برای درک مطلوب مفاهیم آموزشی برای این دانش آموزان فراهم شود.

وی اظهار داشت: سازمان آموزش و پرورش کودکان استثنایی، تمهیداتی را برای سال تحصیلی جدید دانش آموزان کم شنوا و ناشنوا با توجه به شرایط شیوع بیماری کرونا در استان‌ها و شهرهای مختلف فراهم کرده است.

موللی افزود: سازمان آموزش و پرورش استثنایی، محتواهای آموزشی خاص این دانش آموزان آماده کرده است و با تقسیم بندی استان‌های مختلف به وضعیت قرمز، نارنجی و سفید به لحاظ شیوع بیماری کرونا در شهرستان‌ها، تلاش خواهد کرد تا دانش آموزان در مناطق با وضعیت قرمز و نارنجی بتوانند از آموزش‌های مجازی به صورت کامل استفاده کنند و در صورت اعلام وضعیت سفید در برخی از مناطق به لحاظ میزان کم شیوع بیماری، امکان حضور فیزیکی دانش آموزان در مدارس فراهم باشد. ضمن آنکه بسته‌های آموزشی برای دانش آموزان ساکن در مناطقی که فاقد اینترنت می‌باشند تهیه شده است و طیف متنوعی از محصولات آموزشی در اختیار دانش آموزان کم شنوا و ناشنوا قرار خواهد گرفت.

وی با اشاره به اینکه دانش آموزان و دانشجویان کم شنوا و ناشنوا با سمعک یا کاشت حلزون شنوایی هرگز شنوایی کامل ندارند، تصریح کرد: این دانش آموزان و دانشجویان، برای جبران این خلأ، مجبورند به دانسته‌های زبانی شأن اتکا کنند و این امر مستلزم تلاش بیشتر آنان است که خستگی آنان را دو چندان می‌کند. در این حالت اگر در حین آموزش مجازی، اینترنت هم ضعیف باشد و تصویر و صدای معلم بوضوح دیده و شنیده نشود، مشکلات آنان به مراتب بیشتر خواهد شد. این در حالی است که در وضعیت فعلی حتی وجود ماسک در ارتباطات چهره به چهره، مانع بزرگی برای دانش آموزان کم شنوا و ناشنوا محسوب می‌شود و ارتباطات در دوره کرونا بشدت برای کودکان و بزرگسالان کم شنوا و ناشنوا چالش برانگیز شده است.

مدیر گروه آموزشی کودکان استثنایی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در پاسخ به این سوال که وجود «رابط با زبان اشاره» تا چه میزان می‌تواند به رفع این مشکلات کمک کند، گفت: از وجود رابط در انتقال برخی از محتواهای آموزشی استفاده می‌شود، اما این‌طور نیست که همه کودکان و بزرگسالان ناشنوا و کم شنوا، زبان اشاره را کامل بلد باشند و با توجه به اینکه اکنون بسیاری از آنان از روش گفتاری و شفاهی برای ارتباطاتشان استفاده می‌کنند، لذا دیدن چهره کامل و واضح معلم و دریافت صدای او، برای درک آنان از مفاهیم آموزشی، بسیار مهم است. همچنین آموزش دانش آموزان کم شنوا و ناشنوا لازم است بیشتر به صورت دیداری باشد و این مسئله در دوره فعلی با محدودیت روبروست.

موللی افزود: بسیاری از دانش آموزان کم شنوا و ناشنوا بویژه در مدارس استثنایی، با ناتوانی‌هایی همراه هستند که کار آموزش را عموماً با چالش‌های بسیار روبرو می‌کند. در عین حال این دانش آموزان علاوه بر نیازهای آموزشی، نیازهای توانبخشی دارند که مستلزم توجه بسیار است و عدم دسترسی به این خدمات می‌تواند آموزش‌های آنان را بشدت خدشه دار کند.

وی همچنین با اشاره به اینکه تعداد زیادی از دانش آموزان کم شنوا و ناشنوا در سال‌های اخیر در مدارس عادی تحصیل می‌کنند، متذکر شد که وضعیت فعلی آموزش‌های مجازی دانش آموزان عادی، ممکن است برای دانش آموزان کم شنوا و ناشنوا، بار آموزشی مورد نیاز را نداشته باشد.

وی افزود: سازمان آموزش و پرورش کودکان استثنایی برای دانش آموزان ساکن در مناطق دور افتاده که دسترسی به اینترنت ندارند و یا از اینترنت ضعیفی برخوردارند، بسته‌های آموزشی را به صورت CD تدارک دیده تا در صورتی که امکان حضور فیزیکی این دانش آموزان در مدارس فراهم نبود، این بسته‌های آموزشی را به دست آنان برسانند.

مسئله مهم دیگری که مورد اشاره موللی قرار گرفت، «وضعیت دانشجویان کم شنوا و ناشنوا در دانشگاه ها» بود که وی آن را نیازمند توجه ویژه دانست.

به گفته وی، آموزش‌های آنلاین بدون زیرنویس و بدون رابط زبان اشاره، برای این گروه از دانشجویان فایده چندانی ندارد و لازم است به خلأ ارتباطی این گروه از دانشجویان به صورت جدی توجه شود. ارتباط با استادان و ارتقای آگاهی آنان به نیازهای ارتباطی این دانشجویان بسیار کارساز خواهد بود. ضمن آنکه ماسک اکنون مانع جدی ارتباطی دانشجویان کم شنوا و ناشنواست که استفاده از ماسک‌های شفاف برای رفع این مشکل توصیه می‌شود.

وی به عنوان یکی از فعالان تشکل‌های کم شنوایان و ناشنوایان در سطح بین الملل، به برگزاری وبیناری جهانی طی روزهای اخیر با شرکت انجمن‌های والدین کودکان کم شنوا و ناشنوا پیرامون مشکلات تحصیلی این کودکان اشاره کرد و گفت: این وبینار، انتقال دهنده نظرهای والدین دانش آموزان کم شنوا و ناشنوای کشورهای مختلف و صاحبنظران بین المللی این حوزه در مورد چالش‌های افراد کم شنوا و ناشنوا در شرایط کرونایی بود و این‌طور که مشخص است، مشکلات و محدودیت‌های ارتباطی در آموزش مجازی، خاص دانش آموزان ما نیست، بلکه این مشکلات در دیگر کشورهای دنیا نیز مطرح است و همه در تلاشند تا امکانات و شرایط را برای به حداقل رساندن این محدودیت‌ها، فراهم کنند، که ارتباط تنگاتنگ خانواده‌ها با معلمان در این زمینه بسیار راهگشا خواهد بود.

این استاد دانشگاه همچنین توصیه کرد: معلمان کودکان ناشنوا و کم شنوا مورد حمایت‌های لازم قرار بگیرند و تعداد دانش آموزان تحت آموزش هر معلم بیش ۸ الی ۹ کودک نباشد.

وی به والدین نیز توصیه کرد که حمایت از کودکان خود را تا پایان دوره مدرسه در نظر داشته باشند، انتظارات بالا از فرزند خود داشته و با حمایت کامل از او و برقراری ارتباطی سازنده با معلم و مسئولان مدرسه، زمینه رسیدن فرزند کم شنوا و ناشنوایشان به موفقیت را فراهم کنند، ضمن آنکه در نظر داشته باشند که موفقیت برای هر کودک، تعریفی خاص دارد و لازم است هر کودک با خودش مقایسه شود. باید مشخص شود کودکان کم شنوا چه نیازهایی دارند و چگونه می‌توانند آن را به دست آورند. مشارکت کامل والدین در امور تحصیلی فرزندان کم شنوا و ناشنوا در وضعیت بحرانی همه گیری کرونا بیش از پیش اهمیت دارد.