فیلم جدید کریستوفر نولان چطور سر از شبکه نمایش خانگی درآورد؟
سعید رجبی‌فروتن (معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی) با اشاره به قوانین کپی رایت در سطح بین‌المللی گفت: همانطور که می‌دانید ایران عضو کنوانسیون برن نیست. چون عضو نیستیم و تعهدات آن را نپذیرفتیم ناشران در داخل کشور اعم از الکترونیکی و فیزیکی فارغ از اینکه محصول متن و فیلم و عکس باشد الزامی برای رعایت حقوق مالکانه ندارند. این قانون کلی است که در کشور ما حاکم است و کسی هم بابت انتشار این آثار نمی‌تواند مورد اعتراض قرار بگیرد.
وی افزود: قبلا افرادی بودند برای اینکه ناشر انحصاری محصولی باشند چه در زمینه ترجمه کتاب یا عنوان صوتی و تصویری؛ هزینه می‌کردند و حقوق اثری را خریداری می‌کردند و آن را در داخل کشور منتشر می‌کردند.
این مدیر و کارشناس سینمایی در ادامه یادآور شد: در همان مقطع هم افرادی بودند به خصوص در عرصه کتاب که بدون توجه و اعتنا به اینکه ناشر انحصاری هزینه کرده است وقتی می‌دیدند منع قانونی ندارند، همزمان با اثر اورجینال؛ ترجمه‌های خودشان را هم وارد بازار می‌کردند.
وی در ادامه گفت: در بحث فیلم و سریال و محصولات نمایش خانگی آن زمان که در سازمان سینمایی مسئولیت داشتم به خاطر اینکه از یک عنوان چند عنوان مشابه بیرون نیاید؛ معمولا حق تقدم را برای ناشر اول قائل بودیم که امکان نظارت و کنترل بر بازار هم وجود داشته باشد.
رجبی‌فروتن با اشاره به فعالیت پلتفرم‌های ایرانی گفت: پلتفرم‌های نمایش فیلم هم از این قاعده کلی مستثنی نیستند و طی چهار سالی که از فعالیت آن‌ها می‌گذرد هزاران عنوان فیلم خارجی را با دوبله یا زیرنویس بارگذاری کردند و در این زمینه مشغول فعالیت هستند. به خاطر تحریم‌های اقتصادی اگر هم کسی تصمیم به نشر انحصاری فیلمی بکند، نمی‌تواند این کار را بکند چون امکان جابجایی پول به دلیل تحریم‌ها و قفل شدن معاملات بانکی وجود ندارد. در این شرایط پرسش درباره اینکه چرا این آثار خریداری نمی‌شوند بدون مبنا است چراکه اصلا معامله با ناشران ایرانی دشوار است و ضمنا بستر این کار فراهم نیست.
وقتی پای پول و هزینه در میان است
وی در پاسخ به این پرسش که چرا پلتفرم‌ها بدون پرداخت پولی اقدام به پخش فیلم‌های روز خارجی می‌کنند ولی از این طرف برای نمایش دادن آن از مخاطب حق اشتراک دریافت می‌کنند؟ گفت: جدا از هزینه رایت، پلتفرم‌ها برای انجام فعالیت سرمایه‌گذاری سنگینی کرده‌اند و با صرف هزینه ده‌ها میلیارد تومان امکانات زیرساختی گسترده‌ای را به خدمت گرفته‌اند تا بتوانند خدمات خود را بصورت آنلاین ارائه کنند.
وی افزود: در این شرکت‌ها نیروی انسانی زیادی سرگرم تامین و آماده‌سازی محصول، بازاریابی و تبلیغات هستند و مصرف ترافیک اینترنت بالایی دارند تا در نهایت بتوانند محصول انتخابی مخاطب را در دسترس او قرار دهند.
رجبی‌فروتن در پایان گفت: پس تصور نکنید چون حق رایت نمی‌دهند هزینه‌های دیگری ندارند. البته قضاوت در باره کیفیت خدمات پلتفرم‌ها و سنجش رضایت مخاطب از آن‌ها موضوع دیگری است که باید در جای خودش به آن پرداخته شود.
