شرایط بیمه اختیاری چگونه است؟
قانونگذار با پیش بینی شرایط اشخاص، این امکان را برای آن‌ها به وجود آورده است که در قالب بیمه اختیاری، امر بیمه کردن خود را به انجام رسانند و از مزایای بیمه در زمينه هايی مانند از کار افتادگی، حقوق بازنشستگی، بیکار شدن استفاده نمایند.
فرق بیمه مشاغل آزاد با بیمه اختیاری
همه ما اطلاعات کم و بیشی در خصوص فواید و مزایا بیمه در زندگی شغلی و شخصی‌مان داریم و از انواع خدمات بیمه‌ای تا حدودی آگاهیم. بیمه به عنوان وجه ضمانتی برای آینده زندگی شخصی و شغلی‌مان محسوب می‌شود که امروزه به نوعی یک موضوع الزامی و اساسی قلمداد می‌شود.
بر همین اساس است که مجلس شورای اسلامی کارفرمایان را مکلف ساخته است که کارکنان خود را بیمه کنند. از طرف دیگر این امکان برای صاحبان مشاغل آزاد نیز فراهم می‌باشد که با پرداخت حق بیمه خود و نیروهایشان، امر بیمه گذاری را در قالب بیمه مربوط به مشاغل آزاد به انجام رسانند.
ولی به راستی آن دسته از اشخاصی که دارای شرایطی هستند که در چارچوب قانونی بیمه کارگری، کارمندی و مشاغل آزاد قرار نمی‌گیرد؛ بایستی چگونه اقدام به بیمه کردن خود نمایند؟
شرایط و مزایای بیمه اختیاری
بر اساس ماده ۱ آیین نامه ادامه بیمه به طور اختیاری موضوع تبصره ماده ۸ قانون تأمین اجتماعی مصوب مورخ ۲۶/۶/۱۳۸۵ و اصلاحی مورخ ۲۰/۱۱/۱۳۸۶ شورای عالی تأمین اجتماعی (اجرا از تاریخ ۱/۸/۱۳۸۵):
افرادی که به عللی غیر از علل مندرج در قانون تأمین اجتماعی مصوب اردیبهشت ۱۳۳۹ و قانون تأمین اجتماعی مصوب تیر ماه ۱۳۵۴ از ردیف بیمه شدگان خارج شده یا بشوند در صورتی که طبق قوانین فوق الذکر مشمول بیمه بازنشستگی باشند.
با دارا بودن حداقل ۳۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه می‌توانند با توجه به مقررات این آیین نامه بیمه خود را به صورت اختیاری ادامه دهند. (به موجب اصلاحیه مورخ ۲۰/۱۱/۱۳۸۶ عبارت ۳۰ روز جایگزین ۳۶۰ روز شده است)
مهمترين شرایط و مزایا بیمه اختیاری تامین اجتماعی
برخورداری از حداقل ۳۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه که در سامانه سازمان تامین اجتماعی ثبت شده باشد و مورد قبول این سازمان قرار گیرد.
حداکثر سن متقاضی ثبت نام بیمه اختیاری؛ برای زنان و مردان به میزان ۵۰ سال تمام مقرر شده است و اشخاصی که بیش از ۵۰ سال سن دارند، نمی‌توانند نسبت به بیمه گذاری اختیاری اقدام داشته باشند.
شرایط بیمه اختیاری چگونه است؟
نکته مهم: اشخاصی که بیش از ۵۰ سال عمر دارند؛ بایستی در ازای هر سال مازاد سنی، از یک سال سابقه بیمه برخوردار باشند. به طور مثال: اگر متقاضی دارای ۵۲ سال سن می‌باشد؛ بایستی دارای حداقل ۲ سال سابقه بیمه باشد تا بتواند حائز شرایط بیمه اختیاری قرار گیرد.
بر اساس ماده ۲ آیین نامه بیمه اختیاری سازمان تامین اجتماعی؛ «سهم حق بیمه متقاضیان موضوع این آیین نامه برای استفاده از تعهدات موضوع قانون تأمین‌اجتماعی بابت بیمه بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی و همچنین بابت حمایت‌های دیگر ۲۷% می‌باشد.
بر اساس اصلاحیه مورخ ۲۰/۱۱/۱۳۸۶ ماده ۳ آیین نامه بیمه اختیاری سازمان تامین اجتماعی؛ «مبنای پرداخت حق بیمه مشمولین این آیین نامه برای کسانی که بیش از ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند عبارت است از میانگین مبنای پرداخت حق بیمه آخرین ۳۶۰ روز قبل از تاریخ ثبت تقاضای ادامه بیمه به طور اختیاری مشروط بر این که مبلغ مزبور کمتر از حداقل دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه زمان تقاضا نباشد. مبنای پرداخت حق بیمه مشمولینی که کمتر از ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند به انتخاب متقاضی بین حداقل و حداکثر دستمزد شاغلین خواهد بود.
برای نمونه در نظر بگیرید که در صورتی که حقوق ماهانه یک کارگر به میزان يک ميليون و ۲۰۰ هزار تومان مقرر شده باشد؛ قاعدتا حقوق روزانه آن کارگر مبلغ ۴۰ هزار تومان خواهد بود.
اگر بر اساس قانون ۲۷ درصد مبلغ ۴۰ هزار تومان را به عنوان حق بیمه روزانه آن کارگر لحاظ نماییم؛ مبلغی معادل با ۱۰ هزار و ۸۰۰ تومان به عنوان هزینه بیمه روزانه محسوب شده و با ضرب ۱۰ هزار و ۸۰۰ تومان در ۳۰ روز ماه، مبلغ ماهیانه حق بیمه آن کارگر به میزان ۳۲۴ هزار تومان محاسبه می‌شود.
بیمه اختیاری شامل تعهدات و پرداختی‌های کامل بیمه درمانی، همسان با بیمه اجباری می‌باشد. بنابراین؛ خدمات درمانی برای بیمه گذاران اختیاری در مراکز درمانی سازمان تامین اجتماعی رایگان بوده و هزینه‌های مربوط به پروتز، واروتز و خدمات کفن و دفن مشمول بیمه سازمان می‌باشد و بیمه شدگان اختیاری می‌توانند از این خدمات بیمه‌ای برخوردار شوند.
بر اساس آیین نامه‌ها و دستور العمل‌های سازمان تامین اجتماعی؛ آن دسته از اشخاصی که دارای سابقه بیمه‌ای هستند، ولی از جواز کسب برخوردارند، باید ادامه بیمه گذاری خود را در چارچوب بیمه مشاغل آزاد انجام دهند. در بیمه مشاغل آزاد، حوادث احتمالی که زمینه ساز از کار افتادگی و یا فوت بیمه گذار شوند؛ مشمول حمایت‌های بیمه‌ای سازمان تامین اجتماعی قرار می‌گیرد. البته توجه داشته باشید که بایستی حوادث احتمالی و فوت بیمه گذار در مراحل کار و فعالیت‌های کاری صورت گرفته باشد.
بر اساس ماده ۴ آیین نامه بیمه اختیاری سازمان تامین اجتماعی؛ «سازمان تأمین اجتماعی حداکثر ظرف ۲ ماه از تاریخ ثبت درخواست متقاضی در دفتر شعبه یا نمایندگی مکلف است استحقاق یا استحقاق نداشتن وی جهت استفاده از بیمه اختیاری را مشخص و مراتب را کتباً به متقاضی اعلام نماید.»
بر اساس ماده ۵ آیین نامه بیمه اختیاری سازمان تامین اجتماعی؛ «متقاضی از تاریخ اعلام موافقت سازمان به وی حداکثر ۲۰ روز فرصت دارد جهت انعقاد قرارداد بیمه اختیاری به شعبه‌ای که تقاضای خود را به آن تسلیم کرده است مراجعه و با امضاء قرارداد حق بیمه مربوطه را پرداخت کند. تاریخ شروع بیمه اختیاری حداکثر از تاریخ ثبت تقاضا در دفتر شعبه یا نمایندگی می‌باشد.»
مقایسه‌ای بین بیمه اختیاری و بیمه مشاغل آزاد
اگر بخواهیم بیمه مشاغل آزاد و بیمه اختیاری را به شکل موردی مقایسه نماییم، موارد ذیل را می‌توانیم داشته باشیم:
** در مشاغل آزاد، نیازی به هیچ سابقه بیمه‌ای نمی‌باشد، ولی در بیمه اختیاری، نیاز به حداقل ۳۰ روز سابقه بیمه مورد قبول سازمان تامین اجتماعی است.
** در بیمه مشاغل آزاد؛ حداکثر سن برای بیمه گذار زن ۴۵ سال و برای بیمه گذار مرد ۵۰ سال تمام تعیین شده است، ولی این میزان در بیمه اختیاری برای مردان و زنان، ۵۰ سال تمام مقرر گشته است.
** بیمه مشاغل آزاد دارای سرانه درمان بوده، ولی بیمه اختیاری فاقد سرانه درمان است.
** نرخ بیمه مشاغل آزاد به میزان ۱۲، ۱۴ و ۱۸ درصد لحاظ شده، ولی نرخ بیمه اختیاری به میزان ۲۷ درصد تعیین شده است.
** بیمه گذار در بیمه مشاغل آزاد باید از جواز کسب برخوردار باشد، ولی داشتن جواز کسب برای متقاضی بیمه اختیاری، جلوگیری از بیمه گذاری اختیاری را به همراه دارد.
** دفترچه درمان برای بیمه گذاران مشاغل آزاد، اجباری نمی‌باشد، ولی برای بیمه گذاران اختیاری، دفترچه درمان اجباری تعیین شده است.
** در بیمه مشاغل آزاد، تعهدات و خدمات بر حسب نرخ بیمه‌ای انتخابی لحاظ شده، ولی بیمه اختیاری، مشمول خدمات درمانی، کار افتادگی، فوت و کفن و دفن می‌باشد.
** مازاد سنی در بیمه مشاغل آزاد ۲ سال و در بیمه اختیاری یک سال لحاظ شده است.
