دکتر سعید نمکی در بیست و دومین همایش ملی صنعت، معدن و خدمات سبز در سازمان حفاظت محیط زیست، گفت: امروز وقتی داشتم به اینجا میآمدم، یکی از جاهایی بود که با سر آمدم. به دو دلیل، یکی اینکه به هر حال عزیزی در مسند ریاست اینجاست که توفیق آشنایی با او را چند دهه دارم و دوم اینکه بعد از مدت ها بی خوابی و تلاش شبانه روزی در مهار غول سهمگین کرونا حال و هوایم عوض می شود. به این ساختمان که میآیم، احساس میکنم که خانه خودم است. مرا به دورترین نقاط این سرزمین و زیستگاههایی میبرد که توفیق داشتم که شب و روزهای قابل توجهی از عمرم را در کنار محیط بانان عزیز که اولین خط دفاع از طبیعت سرزمن هستند، سپری کنم. روز و شبهای بسیار ناب و به یاد ماندنی که اکنون مدتی است از آن محروم هستم. به یاد شبهای پر ستاره بیابان کویر، مهتاب شبهای پارک ملی گلستان و بسیاری از زیستگاههای ناب و دیدنی این سرزمین.
وی افزود: وقتی دکتر کلانتری به سازمان محیط زیست آمد، باهم هم پیمان شدیم که بنده در کنارشان بمانم که نصیب نشد و قسمت این شد که ما از وزارت بهداشت و زنجیره ای از مسائل و مصائب سر در بیاوریم که ان شاءالله این روزهای سخت را با همکاری و همراهی سپری کنیم.
وی افزود: با موج جدیدی که ایجاد شد، متاسفانه علی رغم توصیه های مکرری که کردیم، باز هم برخی بی توجهیها و نارفیقیها ما را به سمت مرگهای سه رقمی برد. ما وقتی از یک پیک رد میشویم، تمام عضلات جسم و روحمان دچار فرسودگی است، به خصوص همکارانمان در استانها و باور کنید که در این روزها بر همکاران سختکوشم در استان خوزستان چه میگذرد و چه شبانه روزهای سخت و غیرقابل تصویر و تحملی را سپری میکنند. بعد هم نگرانی از خیز این موج در استانهای دیگر با یک ویروس سرکشِ جدید. دعا کنید که بتوانیم بر این بلای خانمان سوز فائق آییم.
نمکی با اشاره به بحث اقتصاد و رویش سبز، گفت: بحث اقتصاد سبز بسیار مهم و جدی است و خوشحالم که در میان هیاهوی سهمگین فشار تحریمها و مشکلات اقتصادی که کشور را احاطه کرده، سازمان محیط زیست به فکر نهضتی در این شرایط سخت هستند.
وزیر بهداشت ادامه داد: من همیشه میگویم که برخی افرادی که برخی صحبتها را در تاریخ گفتهاند، نباید فراموش شوند. هیچوقت دولتها و حتی صاحبان صنایع در جهان، به فکر بحث اقتصاد سبز و رشد سبز نبودند. من همیشه برای دانشجویانم میگویم که درست است که امروز واکسن داریم، اما اولین کسی که بحث واکسن را در دنیا مطرح کرد، پاستور و کُخ بود. درست است که امروز آنتیبیوتیک مختلف داریم اما اولین کسی که پنسیلین را کشف کرد فِلمینگ بود و بعد از آن بود که امروز هنوز هم میتوانیم پیچیدهترین عفونتها را با آنتیبیوتیک درمان کنیم. این نامها باید در تاریخ بماند. به همین دلیل معتقدم که دانشمندان، دانشگاهیان و سازمان های مردم نهاد هستند که نهضتهای نواندیشی را در دنیا بنا کردند. خانم راسل کارسون اولین بار در سال ۱۹۶۲ وقتی که دید بعد از جنگ جهانی دوم و استفاده از سموم و آفت کشها، دیگر صدای چکاوکها از مزارع درنمیآید، کتابی با عنوان بهار خاموش نوشت و در اوج تسلط صنعت و توسعه صنعتی این بانوی بزرگوار گفت که جهان دارد به سمت بدی میرود.
نمکی گفت: همچنین در سال ۱۹۷۲ در MIT گروهی از هواداران محیط زیست که دانشگاهی بودند، کتابی به عنوان موانع توسعه و رشد نوشتند که درست همه اینها اندیشه نشست استکهلم را برای اولین بار در زمینه توسعه پایدار مطرح کرد و بعد هم در جاهای دیگری این مباحث مطرح شد. بعد از مدتی بحث رشد سبز مطرح شد. رشد سبز، رشدی است که بتواند شاخصهای زیست محیطی را تضمین و تامین کند. نباید منابع طبیعی را تخریب کند و باید بتواند زمین را بدون عارضه به دست نسل بعدی تقدیم کند. یک ضرب المثل سرخ پوستی میگوید ما زمین را از پدرانمان به ارث نگرفتیم، بلکه از فرزندانمان به امانت گرفتهایم.
وی اظهار کرد: یکی از بحثهای رشد سبز، اقتصاد سبز است، اما اقتصاد سبز پرهزینه بوده و بدون حمایت دولتها برای کسانی که فعالان اقتصادی یک جامعه هستند، میسر نیست. زیرا بین سرمایه گذاری و بازگشت سرمایه فاصله زمانی وجود دارد، تاب آوری در این ایام مهم است و اگر دولتها حمایت نکنند، هیچ سرمایهگذار اقتصادی نمیتواند این اقدام را انجام دهد. البته برخی از این موارد با آموزش میسر است. مثلا اگر بخواهید صنعت توریست را با اقتصاد سبز پیش برید، همین که به گردشگر آموزش دهید که رفتارش را اصلاح کند، مشکل را میتوان حل کرد، اما شما در صنعت سبز وقتی میخواهید به جای فلان سوخت، سوخت دیگری یا بجای فلان فیلتر، فیلتر دیگری استفاده کنید، این هزینهبر است و امکان ندارد که صنایع بتوانند قیمت تمام شده آن را بپردازند. به همین دلیل در اولین نشستهای مربوط به اقتصاد سبز، بنا شد که کشورها ۱۰ سال حداقل سالیانه دو درصد از GDP را صرف توسعه زیرساختهای رشد سبز و اقتصاد سبز کنند. من معتقدم که بدون توجه به این موضوع از سوی دولتها توجه و پیشبرد اقتصاد سبز بسیار کار سختی است. دولتها باید کمک کنند، مالیاتهای خاصی را بر صنایع آلاینده افزایش دهند، بتوانند به قیمت تمام شده صنعت سبز کمک کنند و سوبسید دهند. زیرا برای تولیدکننده، صنعت گران قیمتی است. باید از صنایع آلاینده مالیات گرفت و از این طریق به اقتصاد سبز سوبسید داد. باید راه را برا ی صنعتگر باز کرد و برایش تشویقی گذاشت.
نمکی گفت: امروز ارتباط تنگاتنگی بین محیط زیست و سلامت وجود دارد. در بسیاری از جاهای دنیا وزیر بهداشت و محیط زیست داریم. در دنیا امروز نقش محیط زیست در سلامت بسیار حساس است. در زمینه آلاینده هوا، صدها سرطان ریه، سکتههای قلبی و مغزی و... وجود دارد. امروز نقش بیماریهای غیرواگیر بسیار مهم است. یک روز با شش دلار بچههایمان را علیه شش بیماری مهلک و مسری و قابل پیشگیری با واکسن، واکسینه میکردیم، اما امروز بیماریهای قلبی عروقی، دیابت، فشار خون بالا و سرطانها آمار وحشتناک کشتار دارند. اگر قبل از کرونا سالانه ۳۸۰ هزار مرگ داشتیم، حدود ۳۱۳ هزار موردش به دلیل بیماریهای غیرواگیر بود که محیط زیست نقش بسیار مهمی در اینها دارد.
نمکی ادامه داد: بحث بهداشت روان در جامعهای که درگیر آلودگی های صوتی است، جامعهای که با تخریب جنگل و حذف زیباییها روحش گرفتارتر میشود، جامعهای که در این آلونکهای عمودی زندگی میکند و فضا و سبزه کافی و هوای سالم لازم و کافی ندارد، جامعه بیماری است. بحث پسماندها در سلامت کشورهای جهان بسیار مهم است. امروز پسماندهای مختلف دارد سلامت کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه را به سمت تهدید و نابودی میبرد. به همین دلیل ما در وزارت بهداشت به عنوان یار و همراه سازمان محیط زیست ایستادیم تا قد علم کنیم و برای حمایت از عزیزان در شاخصها و استانداردهای زیست محیطی که باید حرف بزنیم، کوتاهی نخواهیم کرد.
وی گفت: خوشبختانه ما در وزارت بهداشت به سمتی میرویم که بتوانیم با تله مدیسین و دوراپزشکی رفت و آمدها را کاهش دهیم که این کاهش می تواند مصرف سوخت و آلودگی ها را کاهش دهد. گرچه امروز کرونا روزهای سختی را رقم زد، اما در تغییر زندگی و تغییر سبک زندگی مردم می تواند گام های موثری در کاهش آلودگیهای زیست محیطی و در راستای آموزش همگانی بردارد.