اصولگرایان و روزهای پرابهام انتخاباتی
یک هفته دیگر در چنین روزی تکلیف داوطلبان قطعی انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم مشخص می‌شود. بر اساس اعلام وزرات کشور داوطلبان نامزدی در سیزدهمین دوره این انتخابات باید سه‌شنبه بعد، عازم ساختمان وزارت کشور در خیابان فاطمی تهران شوند و در پروسه انتخابات نام‌نویسی کنند. با این توصیفات می‌توان گفت روزهای منتهی به ۲۱ اردیبهشت با توجه به جو نه چندان پررونق انتخاباتی، باید روزهای مهمی باشد و دست‌کم شور انتخاباتی حداقلی در کشور ایجاد شود.
جریان‌های سیاسی مختلف اعم از اصولگرا و اصلاح‌طلب و اعتدالی (مستقل) هم، احتمالا هفته پرخبری برای رسانه‌ها خواهند ساخت. این احتمال هم وجود دارد که برخی چهره‌ها تا ساعات ابتدایی و حتی انتهایی زمان ثبت نام، داوطلبی خود را آشکار نکرده و به سوژه شگفتی‌ساز تبدیل شوند. در حال حاضر احزاب اصلاح طلب ۱۴ چهره مورد نظر خود را به نهاد اجماع ساز جبهه اصلاحات پیشنهاد کرده و منتظر ادامه فرآیند تصمیم گیری هستند. جریان اصولگرا گرچه خود را آماده‌تر نشان می‌دهد اما اظهارنظرهایی از سوی برخی از آنان هم نشان از لاینحل بودن برخی موضوعاتی چون نگه داشتن «علی لاریجانی» در جبهه اصلاحات و حتی زمزمه‌هایی از حمایت شورای وحدت دارد.
این میان عزم مدیران و وزرای کابینه «محمود احمدی نژاد» در اعلام داوطلبی از دیگر اصولگرایان جزم‌تر به نظر می‌رسد و بیشترین نام‌ها در فهرست ۵۰ نفره از نامزدهای بالقوه و رسمی، متعلق به آنهاست. دو شورای وحدت و ائتلاف همچنان امیدوار اعلام داوطلبی، حجت الاسلام سید ابراهیم رییسی و راه نجات آنها از تفرق‌های حال و آینده است. اینکه علی لاریجانی می‌تواند بار دیگر در قامت اصولگرای تعریف شده سیاست ورزی کند، اینکه دولتمردان بهاری با چه انگیزه و امید پای به میدان انتخابات گذاشته اند، اینکه رییس مجلس در صورت اعلام داوطلبی با چه روبرو خواهد بود و اینکه آیا جبهه پایداری به پای گزینه اصلح خود باقی خواهد ماند یا نه، ابهاماتی هستند که برای رفع آن، هفته‌های آتی بسیار مهم هستند.
لاریجانی و دوباره اصولگرایان؟
اگر «این» یا «آن» نیایند؛ لاریجانی می تواند گزینه حمایتی اصولگرایان باشد. می‌توان در جای کلمات این و آن نام‌های مختلفی چون حجت الاسلام رییسی یا «محمدباقر قالیباف» یا حتی «سعید جلیلی» و «سعید محمد» قرار داد اما اجماع همه اصولگرایان درباره رییس پیشین مجلس چندان محتمل به نظر نمی‌رسد. مدت‌هاست که اصولگرایان و البته طیفی از آنها، لاریجانی را در دسته خودی‌ها جای نمی‌دهند اما موسم انتخابات است و راههای رفته و نرفته باید مورد آزمون قرار گیرند. «امیدواریم ایشان را در جریان اصولگرایی حفظ کنیم» این اظهارنظر «حسن غفوری فرد» عضو جبهه پیروان خط امام و رهبری، گمانه زنی‌ها درباره احتمال حمایت دوباره اصولگرایان از علی لاریجانی را افزایش داده است. غفوری فرد در ادامه تصریح کرده است که او هنوز هم در اردوگاه اصولگرایان است و اگر گلایه ای هم وجود دارد قابل حل و فصل است.
«محمدرضا باهنر» دبیرکل جبهه پیروان خط امام (ره) و رهبری و عضو شورای وحدت، امکان حضور لاریجانی میان گزینه های شورای وحدت را ممکن دانسته است و برخی خبرهای تایید نشده درباره حمایت «مصطفی پورمحمدی» دبیر عالی جامعه روحانیت مبارز کشور از لاریجانی این گمانه را تقویت می‌کرد اما «غلامرضا مصباحی مقدم» سخنگوی جامعه روحانیت با رد این شایعات، گفته که اولویت این جامعه در انتخابات ریاست‌جمهوری، رییسی است و منوچهر متکی سخنگوی شورای وحدت هم در واکنش به این خبرها اعلام کرد که قطعا شورای وحدت از نامزدی علی لاریجانی حمایت نخواهد کرد. همچنین دیگر شورای تصمیم‌گیر اصولگرایان، یعنی شورای ائتلاف نیروهای انقلاب هم چندان رغبتی به حضور و حمایت از لاریجانی نشان نمی‌دهد.
مواضع معتدل رییس مجلس نهم و دهم برابر دولت اعتدال، چالش میان طیف‌های رادیکال اصولگرا با او را افزایش داد که اوج آن، پروسه تصمیم‌گیری درباره برجام و حمایت لاریجانی از این توافق بود. ابنکه آیا لاریجانی ۱۴۰۰ با لاریجانی ۱۳۹۴ تفاوتی کرده است مشخص نیست و لاریجانی پس از پایان مجلس دهم به سکوتی خودخواسته در عرصه سیاست فرو رفته و هرآنچه درباره داوطلبی او در رسانه‌ها منتشر می‌شود، گمانه‌ها و شنیده هاست.
صف مردان بهاری در راه پاستور
وزرا و مدیران دولت‌های نهم و دهم از مهمترین گروه‌هایی هستند که تاکنون برای حضور در انتخابات اعلام داوطلبی کرده اند. «رامین مهمان‌پرست»، «محمد ناظمی اردکانی»، «محمد عباسی»، «رستم قاسمی»، «صادق خلیلیان»، «محمدحسن نامی» همگی از دولتمردان پیشین هستند که به منظور حضور در انتخابات به‌شکل رسمی اعلام داوطلبی کرده اند. نام‌هایی چون «علی نیکزاد» و «غلامحسین الهام» هم گزینه های غیررسمی بهاریون هستند. هرچند بسیاری از این چهره‌ها خود را مستقل از رییس پیشین خود می‌دانند اما تنها نقطه مثبت اجرایی بسیاری از آنها طی سال های گذشته همین عضویت در دولت‌های نهم و دهم بوده است.
داوطلبی تلویحی و انتظار
هر نوشته و اظهارنظری از سوی داوطلبان بالقوه و رسمی انتخابات ریاست جمهوری موجی از تحلیل ها را به همراه دارد. برای مثال پست اینستاگرامی رییس مجلس و مددی که او از امام علی (ع) خواسته است، از سوی فعالان رسانه ای و سیاسی تعبیر به داوطلبی در انتخابات شده است. قالیباف اما به سیاق دیگر چهره‌های مطرح این روزها موضع گیری دقیقی از حضور و یا عدم حضورش در انتخابات ارائه نداده است، گرچه بسیاری او را از همان روزهای نخست ریاست بر مجلس، آماده حضور در رقابت‌های ریاست‌جمهوری می‌دانستند. برخی رویدادهای اخیر مجلس نشان از آن دارد که حتی در صورت نامزدی شهردار پیشین تهران، توافق برای حمایت از او به آسانی نخواهد بود. شاهد این مدعا هم شمشیری است که پایداری‌های مجلس در داستان بودجه علیه او از رو بسته اند و هیچ تضمینی برای از غلاف بیرون نکشیدن آن در ایام انتخابات وجود ندارد.
پایدارهای مستقل، با سعید جلیلی می آیند؟
به نظر می‌رسد امیدهای شورای وحدت از همراه ساختن جبهه پایداری کم رنگ‌تر از همیشه شده است و از آن روست که حجت الاسلام «غلامرضا مصباحی مقدم» سخنگوی جامعه روحانیت مبارز، جدایی این جریان از شورای وحدت و مستقل آمدن آنها را محتمل دانسته است. اینکه آیا چنین استقلالی با اعلام داوطلبی حجت الاسلام رییسی هم تداوم خواهد یافت یا نه، محل ابهام است. آیا جبهه پایداری رییس قوه قضائیه را اصلح می‌داند؟ ابهام بزرگتر اما زمانی است که حضور انتخاباتی حجت الاسلام رییسی در مقام داوطلب انتخابات منتفی شود، در صورت آن استقلال و این عدم حضور به نظر می‌رسد «سعید جلیلی» گزینه اصلحی باشد که پایداری‌ها بار دیگر برای راهیابی وی به پاستور تلاش خواهند کرد. اینکه میان صف نامزدهای مدعی اصولگرا شانس جلیلی تا چه اندازه است، مشخص نیست همانگونه که میزان رای او در صورت عدم اجماع و حمایت اصولگرایان معلوم نیست. اجماعی که به نظر می‌رسد حتی در حد نشانه‌های ظاهری هم به وجود نیامده که «صادق محصولی» دبیر کل حزب پایداری اولین و مهم ترین مشکل جریان اصولگرایی را پدرخواندگی می‌داند.
