بازی جدید مخالفان برجام؛ چرا اثرات تحریم نادیده گرفته می‌شود؟
هر چه به تاریخ ۲۸ خردادماه و موعد برگزاری انتخاب رییس جمهوری آتی ایران نزدیک می شویم، مخالفان دولت از بازی های جدید رونمایی می کنند؛ موضوعی که «علی ربیعی» سخنگوی دولت روز سه شنبه ۲۸ اردیبهشت در نشست خبری به آن اشاره و اظهار کرد: متاسفانه برخی از نامزدها با بی انصافی و بدون توجه به جنگ اقتصادی و تحریم‌های بی سابقه و فراگیری کرونا، برنامه تبلیغاتی خود را بر پایه حمله و هجمه به هشت سال گذشته بنا نهاده‌اند و با رویکردی نفی‌انگارانه به میدان آمده‌اند.
ربیعی آدرس دادن مشکلات و رابطه علی برقرار کردن به ناکارآمدی را جفای بزرگ به تاریخ دانست و با اشاره به اینکه بیشترین فشار بر مردم و زندگی مردم وارد شد، گفت: این امر در نقطه‌ای آغاز شد که رسانه‌های برانداز نظام از خارج علیه کلیت نظام و مخالفان دولت در داخل علیه دولت به نحوی در این صحبت‌ها به هم می‌رسیدند. قضاوت کنید و دیگران بگویند اگر در این هشت سال بودند چه می‌کردند و با چه برنامه و چه استراتژی و سیاستی می‌خواستند ادامه دهند.
در حالی بازی برای تخریب دولت و دولتمردان در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ایران آغاز شده که در آن بدیهی ترین عوامل مخرب و بحران ساز همچون رفتار خصمانه ترامپ با ایران و کارزار فشار حداکثری او از قلم افتاده اند.
دولت جمهوریخواه ترامپ در پی خروج از توافق هسته ای نه تنها تحریم های گذشته را علیه ایران بازگرداند که تحریم های تازه ای را بر پایه قانون «مقابله با مخالفان آمریکا از طریق تحریم ها» (کاتسا) بر تهران تحمیل کرد. فهرست بلندبالای ۱۵۰۰ موردی در این زمره جای می گیرند که مرداد ۱۳۹۶ از سوی ترامپ علیه اشخاص و نهاد های ایرانی به بهانه های دروغین تروریستی و حقوق بشری وضع شد و تا به امروز در مذاکرات وین لاینحل باقی مانده است.
یکی از مهمترین مشکلاتی که دولت دوازدهم با آن مواجه شد، تحریم های نفتی بود. ترامپ در دو سال آخر دولت خود تحریم های شدیدی را در زمینه انرژی به ویژه حوزه نفت بر ایران اعمال کرد به آن امید که راهبرد صفرسازی صادرات نفت ایران را تحقق بخشد. اگرچه صادرات نفت ایران هیچ گاه متوقف نشد اما حجم بالایی از فروش آن به دلیل محدودیت‌های نفتی و بانکی کاهش یافت. ایران با رسیدن به برجام توانسته بود تولید نفت را به بیش از ۴.۵ میلیون بشکه در روز و صادرات را به بیش از ۲.۵ میلیون بشکه برساند که با بازگشت تحریم‌ها به مرور این میزان کاهش چشمگیر یافت.
در ارتباط با میزان خسارات وارد شده بر کشورمان تنها بر اثر تحریم نفتی، آذرماه پارسال وزارت امور خارجه آمریکا در گزارشی مدعی شد که ایالات متحده با پیشبرد کارزار فشار حداکثری علیه ایران به میزان ۷۰ میلیارد دلار به درآمد نفتی ایران خسارت زده است.
در ادامه گزارش وزارت خارجه آمریکا آمده بود: امروز، اقتصاد ایران با بحران پول رایج، افزایش بدهی‌های عمومی و تورم مواجه است. پیش از کارزار فشار حداکثری، ایران تقریباً ۲.۵ میلیون بشکه نفت در هر روز صادر می کرد. اکنون حتی برای ارسال یک چهارم آن نیز با چالش‌هایی دست و پنجه نرم می کند. از ماه مه سال ۲۰۱۸، مانع دست یابی ایران به بیش از ۷۰ میلیارد دلار درآمد نفت شده ایم و به ممانعت از دستیابی آن به تقریباً ۵۰ میلیارد دلار به طور سالانه خواهیم شد.
هر چند از منظر دیگر، تحریم نفت ایران فرصت های متفاوتی را پیش روی تهران قرار داد و تهران را از تکیه بر نفت و تک محصولی بودن رهایی بخشید اما خود از یک رفتار غیرانسانی دولت ترامپ حکایت می‌کرد؛ رفتاری که از سوی مسوولان جمهوری اسلامی تحت عنوان «تروریسم اقتصادی» نام گرفت.
مهرماه پارسال رئیس جمهوری با تاکید بر اینکه آمریکایی‌ها از سال ۹۷ تا ۹۹ با تحریم غلط، غیرقانونی، بی‌جا و ضدانسانی و همچنین علمیات تروریستی، حداقل ۱۵۰ میلیارد دلار به کشور لطمه زدند، گفت: آنها حتی جلوی انتقال دارو و درمان و مواد غذایی به ایران را گرفتند و آدم‌هایی هستند که هیچ وقت با این توحش ما در کاخ سفید ندیده بودیم.
در پیوند با برخی هزینه های تحریم نیز ظریف سوم اسفند سال گذشته در یک مصاحبه تلویزیونی گفت که «پس از لغو تحریم‌ها توسط آمریکا و بازگشت به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، انتظار می‌رود دولت جو بایدن در ازای خسارت یک تریلیون دلاری اقتصاد ایران، غرامت پرداخت کند.» لازم به ذکر است در مذاکرات جاری وین، بیش از آن که موضوع جبران خسارت مطرح باشد، لغو تمامی تحریم ها مدنظر است که باوجود گام های رو به جلو تا کنون تحقق نیافته است.
مقاومت دولت در برابر سیل تحریم های آمریکا و نیز تلاش تیم ترامپ برای انزوای منطقه ای و بین المللی کشورمان تا جایی ادامه یافت که بسیاری از صاحبظران آمریکایی بر شکست راهبرد ضدایرانی ترامپ مهر تایید زده اند. به عنوان نمونه «رابرت مالی» که از سوی بایدن به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور ایران منصوب شده و در این روزها برای مذاکرات احیای برجام در وین به سر می برد، چندی پیش در مصاحبه ای تاکید کرد که این دولت جمهوریخواه در مواجهه با ایران شکست خورده است.
مالی در مصاحبه خود که در فضای پساخروج ترامپ از برجام انجام داده بود، تاکید داشت که تحریم به خودی خود هدف نیست بلکه ابزاری است برای رسیدن به هدف. از نگاه وی هر چند فشار تحریم اقتصاد ایران را دچار مشکل ساخته اما ترامپ را به اهداف خود که کشاندن ایران پای میز مذاکره، تغییر رفتار ایران در منطقه و یا حتی تغییر رژیم، نزدیک نکرده است. بنابراین تحریم فقط در سطح تحریم باقی ماند و وی نتیجه گرفت که تجربه چهل ساله جمهوری اسلامی این موضوع را آشکار ساخته که کشور را نمی توان صرفا با تحریم و ابزار فشار به تسلیم وادار کرد بلکه همواره در کنار تحریم باید راه های دیپلماسی را بازگذاشت.
در همین پیوند ربیعی به همسنجی تحریم‌های ترامپ با رییسان جمهوری قبلی آمریکا پرداخت و به حیرت جهانیان از ایستادگی تهران در برابر آمریکای ترامپ اشاره و تاکید کرد: حتی سال ۹۱ که تحریم‌ها آغاز شد دیدیم در بازارها چه اتفاق افتاد و در آن زمان سالی یک میلیون بشکه نفت می‌فروختیم و ۱۲۰ میلیارد دلار داشتیم. این را با تحریمی که این بار آمد و حتی به سران کشورهای اروپا و ژاپن گفتند با ایران حرف نزنید سه ماه دیگر ایران فرو خواهد پاشید و بنشینید درباره آینده ایران حرف بزنید، مقایسه نکردند.
ناکارآمدی دولت خود را گردن ترامپ و تحریم نندازین!