واکنش پناهیان به اظهارات جنجالی حسین قدیانی درباره آیت الله مصباح

آیین گرامیداشت آیت الله مصباح یزدی (ره) عصر امروز (دوشنبه ۲۱ تیرماه) از سوی بسیج دانشجویی دانشگاه تهران برگزار شد.

در این مراسم، حجّت الاسلام علیرضا پناهیان، رئیس حوزه علمیه دارالحکمه با یادآوری جمله مرحوم آیت‌الله خویی درباره شاگرد خود آیت‌الله صدر مبنی بر اینکه اگر صدر در غرب بود، بهتر قدر او را می‌دانستند، گفت: این معضل در جامعه دینی وجود دارد که قدر نعمت‌هایمان را نمی‌دانیم.

وی با بیان اینکه در کشور ما فرهنک تأیید، کمرنگ است، اظهار داشت: صرفاً پس از مگر پس از شهادت یا رحلت افراد از آن‌ها تقدیر می‌شود، اخیراً هم پس از توهین به آنان.در غرب کسی که نظریه‌ای بدهد فوراً به او فیلسوف می‌گویند. اما در ایران شخصیت‌های کم‌نظیر علمی داشته و داریم اما به سادگی جامعه علمی و دینی ما حاضر به تقدیر از زحمات علمی کسی نیست. شاید ریشه‌ این موضوع در فرهنگ نقادانه ما باشد. اگر در تأیید کسی توییتی زده شود، معمولاً کم‌تر لایک می‌خورد اما اگر در مخالفت کسی توییت زده بشود، ریتوئیت هم می‌شود.

پناهیان با بیان اینکه دیکتاتوری روانی اجازه نمی‌دهد حتی از کسی تقدیر بشود، گفت: افکار شهید صدر بسیار برای انقلاب اسلامی ایران مفید بود به نحوی که اوایل انقلاب تا زمانی که ایشان در قید حیات بدوند حضرت امام می‌فرمودند اگر سوالی درباره نظام اسلامی وجود دارد به عراق بفرستید تا آقای صدر پاسخ دهد. تنها کسی که حضرت امام در شهادت او سه روز عزای عمومی اعلام کرد برای شهید صدر بود، اما امروز جوانان ما با اندیشه‌های شهید صدر آشنا نیستند.

رئیس حوزه علمیه دارالحکمه، علامه عسکری را یکی دیگر از شخصیت‌های ناشناخته دانست و گفت: همواره گفته‌ام که اگر می‌خواهید اسلام را بشناسید به آثار علامه عسکری رجوع کنید.

پناهیان با بیان اینکه انگار رسم است که برخی شخصیت‌ها در کشور شناخته نشوند، گفت: یکی از شخصیت‌های علمی غریب عصر ما مرحوم آیت‌الله مصباح یزدی هستند. از لحاظ معنوی هم ایشان غریب بودند. اگر چهل سال بعد تخریب‌ها نسبت به آیت‌الله مصباح را در کنار ابعاد شخصیت ایشان مطرح کنید کسی باور نمی‌کند که در جمهوری اسلامی چنین اتفاقی رخ داده باشد.

پناهیان با بیان اینکه من هیچوقت شاگرد آیت‌الله مصباح نبوده‌ام، امّا برای پرسش برخی سؤالات به ایشان مراجعه می‌کردم، اظهار داشت: برخی ویژگی‌ها در آیت‌الله مصباح وجود داشت که به جرأت می‌توان گفت در حوزه علمیه کم‌نظیر بود.

وی با بیان اینکه آیت‌الله مصباح یزدی در تواضع علمی و انعطاف پذیری علمی تقریباً بی‌نظیر بود، گفت: گاهی بغض گلویم را می‌گیرد از برداشت‌هایی که دیگران درباره ایشان انجام می‌دهند.

رئیس حوزه علمیه دارالحکمه با بیان اینکه بسیاری از شاگران علامه طباطبایی صرفاً انتقال دهنده علم ایشان بودند، اظهار داشت: آیت‌الله مصباح صرفاً انتقال دهنده علم مرحوم طباطبایی نبود بلکه بر آن می‌افزود. علامه مصباح در نقد تفکر غرب انقدر منصفانه عمل می‌کرد که اگر دوعامل عدم تقدیر از شخصیت‌ها و تخریب‌ها نبود، باید ایشان را به‌عنوان محبوب ترین شخصیت در دانشگاه می‌شناختیم.

وی با اشاره به نظریه عقده اُدیب که ریشه بسیاری از مشکلات را در سرکوب میل جنسی در دوران کودکی می‌داند، اظهار داشت: علامه مصباح آنقدر دقیق در مسائل عملی ورود می‌کرد و منصفانه نقد می‌کرد که بخشی از نظریه عقده اُدیب را قبول داشت و می‌گفت بخش دیگر آن که می‌گوید چنین عقده‌ای به شکل پایدار در انسان باقی می‌ماند، غلط است.

پناهیان با طرح این سؤال که چند اندیشمند در حوزه و دانشگاه داریم که مثل آیت‌الله مصباح به همه رشته‌های علوم انسانی اشراف داشته باشد، گفت: آیت‌الله مصباح با وجود این اشراف علمی، دائماً در گفت‌وگوهای خود می‌گفتند البته نمی‌دانم این حرف درست است یا نه.

وی با اشاره به دوره معارف قرآن آیت‌الله مصباح گفت: برای هرکسی بخواهد اسلام شناسی را یاد بگیرد مطالعه این دوره ضروری است.

پناهیان با بیان اینکه کار علمی بدون هوای نفس سخت است و کسانی که کار علمی می‌کنند باید مدام هواگیری شوند، گفت: آیت‌الله مصباح بدون هوای نفس کار علمی می‌کرد.

وی، آیت‌الله مصباح را نزدیک‌ترین شخصیت معنوی به مرحوم آیت‌الله بهجت دانست و گفت: بسیاری از سخنانی که در این باره وجود دارد، گفتنی نیست و در این باره می‌توانید از فرزند آیت‌الله بهجت سؤال کنید.

کارشناس مسائل دینی در مذمت توهین به دیگران گفت: در روایات داریم که به کسی توهین نکنید ممکن است او از اولیا باشد.

پناهیان با بیان اینکه آیت‌الله مصباح به شدت کَتوم و غیرمتظاهر بود و حالات عرفانی خود را بروز نمی‌داند، اظهار داشت: وقتی کتاب «خودشناسی برای خودسازی» ایشان را مطالعه کنید متوجه ابعاد عرفانی شخصیت آیت‌الله مصباح خواهید شد و مشخص است که آنچه به رشته تحریر درآورده است صرفاً بحث‌های علمی نیست بلکه خود ایشان این حالات را تجربه کرده است.

وی با بیان اینکه آیت‌الله مصباح منتقد مرحوم هاشمی رفسنجانی بود، اظهار داشت: در دیداری که با ایشان داشتم به دنبال پاسخ این سؤال بودم که تفکرات کنونی مرحوم هاشمی رفسنجانی چگونه در قبل از انقلاب ریشه داشته است، که آیت‌الله مصباح در ۴۰ دقیقه‌ای که سخن گفت، جز خوبی آقای هاشمی چیزی نگفت. با اینکه منتقد ایشان بود امّا بسیار مهذب بود که امتیازی را از آقای هاشمی نادیده نگیرد.

پناهیان با بیان اینکه تفکرات آیت‌الله مصباح بیش از هر عالم دیگری به درد دانشگاه می‌خورد، اظهار داشت: به همه دانشگاهیان پیشنهاد می‌کنم اگر خواستید نقد عالمانه به مسائل علمی را در حوزه پیدا کنید به کتاب‌های آیت‌الله مصباح رجوع کنید. البته رجوع کردن به‌معنای تعطیل کردن فکر و اندیشه و تقلید از اندیشه یک عالم دیگر نیست، بلکه باید تفکرات دیگر عالمان دینی را در معرض نقد و نظر قرار داد. مطلق نگری درباره هیچ فردی درست نیست، اما این با تخریب و توهین متفاوت است.

پناهیان با بیان اینکه فرهنگ تخریب و تخطئه از دیکتاتوری رضاخانی بدتر است، اظهار داشت: این فرهنگ را جماعتی در کشور باب کرد که در رأس آن‌ها سعید حجاریان قرار دارد. آن‌ها هر کس سخن علمی مطرح می‌کرد، به اون برچسب می‌زدند و توهین و تخریب را باب کردند.