اگر تخریب تالاب‌های خوزستان ادامه یابد، چه می‌شود؟

( خواسته ما) مسالمت آمیز است؛ .... ما آب می خواهیم؛ آب برای زمین هایمان می خواهیم...؛ این جملات بخشی از مطالبات زن خوزستانی است که از تشنگی مستاصل شده و از مسئولان کمک می طلبد.

خوزستان مشکل آب معدنی ندارد

شهروندانی که یک صدا می گویند،" خوزستان مشکل آب معدنی ندارد"؛ آب برای گوسفندان و گاومیش‌هایشان می خواهند که در حال مُردن هستند؛ می خواهند در روستایشان بمانند و دلشان کوچ اجباری نمی‌خواهد.

دختر جوانی مقابل رود کارون خشک شده با ۹ پل عظیم ساخته شده بر روی آن در اهواز ایستاده و از مصرف سالها آب معدنی و یا خرید آب تصفیه گلایه دارد و آرزو دارد کارون بزرگ را همچون سالیان گذشته پرآب ببیند.

این دختر همچون خیلی از شهروندان گلایه مند خوزستانی شگفت زده و نگران است؛ از آینده کارون، از روزی که دیگر نتواند در وطنش بماند و تن به کوچ اجباری دهد؛ بیراه هم نگفته چرا که روزگاری کارون بزرگ، بزرگترین و طولانی‌ترین رود ایران و خاورمیانه بوده و از سرچشمه‌های زاگرس شکل گرفته و به سمت جلگه خوزستان حرکت کرده و با عبور از شهرهای این استان به سمت آبادان و خرمشهر حرکت کرده و در انتها به خلیج فارس سرازیر شده است.

این رود سرمنشاء حیات در خوزستان است چرا که تالابهایی همچون هورالعظیم و شادگان را سیراب کرده و معیشت ساکنان حاشیه این تالاب ها را قرن ها تامین کرده است؛ هورالعظیم که بزرگترین تالاب مرزی کشور و تالابی مشترک بین ایران و عراق است و یا تالاب شادگان که از بزرگترین تالاب های ایران محسوب می شود.

آنقدر رودخانه کارون خاطرخواه دارد که برایش زیاد شعر خوانده‌اند و نوشته اند؛ شعرهایی که ورد زبان ایرانی ها و بخصوص خوزستانی هاست اما این روزها در چله تابستان، هورالعظیم و کارون خشک شده و همه را حیران و سرگشته کرده؛ کارونی که تنها تا ۵۰ سال پیش کشتی از آن گذر کرده و یا هورالعظیمی که دیگر بزرگ نیست و با قطع شدن حق آبه و برداشت های غیرمجاز در طول مسیر، زار و نزار شده و گاومیش هایش لَه لَه می زنند و جنین شان را سقط می کنند؛ کار به جایی رسیده که ماهی ها در این تالاب تلف شده و ساکنان برخی روستاهای خوزستان برای دامهایشان آب می خرند.

دیگر خبری از شب نشینی اهوازی ها در کنار جاده ساحلی کارون نیست؛ مردمی که هر شب در اوج تابستان، حتی با بوی لجن حاصل از سرازیر شدن فاضلاب به رود، لب کارون بنشینند و تخمه بشکنند و با ماشین هایشان در جاده ساحلی کیان پارس اهواز دور دور کنند.

حالا دوباره این ترانه "وایرال" شده و آن را در فضای مجازی به اشتراک گذاشته اند؛

" ای بارون ای بارون ای بارون! کارون کو کارون کو کارون کو؟

ای قاضی، مردم چی می گن؟ آبادی ابادی ابادی

خوزستان از اشک این مردم؛ دریا شد دریا شد دریا شد..."

بسیاری از هنرمندان، فعالان محیط زیست همچون علی دایی، احمدرضا عابدزاده، مهدی مهدوی کیا و یا پرویز پرستویی و محمد درویش و نیز و مردم استانهای دیگر همراه با خوزستانی ها از مسئولان برای حل مشکل بی آبی خوزستان طلب کمک کردند و #بحران کم آبی و # خبر خوب_ خوزستان در فضای مجازی و سایت های خبری ترند شده است.

رهبر انقلاب: مسئله آب، آن‌هم در آن آب‌وهوای گرم خوزستان مسئله کوچکی نیست

آیت الله خامنه ای، رهبر انقلاب همراه با مردم ایران، انتظارات مردم خوزستان را به حق دانسته و گفتند: در روزهای اخیر یکی از نگرانی‌های واقعاً دردآور، مسئله آب خوزستان و مشکلات مردم بود.

ایشان با گلایه از رعایت نشدن توصیه‌های متعدد قبلی درباره آب خوزستان و فاضلاب اهواز افزودند: اگر آن توصیه‌ها مورد توجه قرار می‌گرفت مسلماً این وضع ایجاد نمی‌شد که مردم وفادار خوزستان را با وجود این‌همه امکانات و استعدادهای طبیعی و کارخانجات در استان، ناراضی و ناراحت کند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای خاطرنشان کردند: مردم ناراحتی خود را بروز دادند اما هیچ گله‌ای از آنها نمی‌توان داشت چراکه مسئله آب، آن‌هم در آن آب‌وهوای گرم خوزستان مسئله کوچکی نیست.

ایشان با اشاره به حضور وفادارانه و فداکارانه مردم خوزستان در خط مقدم مشکلات هشت سال دفاع مقدس، گفتند: این مردم نباید دچار مشکلات باشند و اگر به در وقت خود به کار مردم رسیدگی می‌شد، این وضعیت ایجاد نمی‌شد.

رهبر انقلاب اسلامی افزودند: اکنون که دستگاههای دولتی و غیردولتی مشغول به کار شدند، و همچنین دولت بعدی که بر سر کار خواهد آمد، کارها را به صورت جدی دنبال کنند.

همانطور که رهبر به آن اشاره کرد، اگر به توصیه ها و هشدارهای متخصصان توجه می شد وضع خوزستان الان این نبود که به برهوت تبدیل شود؛ کارشناسان از جمله دکتر مهدی قمشی، رئیس دانشکده علوم آب دانشگاه چمران اهواز در اردیبهشت امسال در گفت و گو با ایسنا هشدار داده بودند، پیش‌بینی‌های اقلیمی، سال آینده را نیز سالی خشک اعلام کرده و با این شرایط، جیره‌بندی آب ادامه خواهد داشت.

وی ادامه داد: مسئولان نیز بسیار بااحتیاط در حال رهاسازی آب هستند تا بخش‌های اصلی استفاده‌کننده از آب یعنی آب شرب، آب کشاورزی و آب صنعت، در سال آینده نیز دچار مشکل نشوند.

قمشی تصریح کرد: اگر روند خشکسالی‌ها در خوزستان ادامه داشته باشد، قطعا رودخانه کارون از وضعی که اکنون دچار آن است، خشک‌تر خواهد شد و این مساله، یک هشدار است. بر اساس سیگنال‌های دریافتی از پیش‌بینی‌های اقلیمی به نظر می‌رسد که سال آینده نیز سال نرمالی از نظر بارش نخواهد بود و این مساله، قطعا اثر جدی روی وضعیت کارون خواهد گذاشت.

عضو هیات علمی گروه آب دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه طرح‌های انتقال آب در بالادست رودخانه کارون و در سرشاخه قرار دارند، گفت: همه این طرح‌ها در زیرحوضه‌هایی قرار دارند که بیشترین و پایدارترین آب کارون از آن زیرحوضه‌ها تامین می‌شود. وقتی این طرح‌ها در بالادست قرار دارند، یعنی آب مورد نظر بخش‌های مختلف از این زیرشاخه‌ها تامین و باقی‌مانده آب به سمت کارون در خوزستان و اهواز می‌آید.

وی افزود: سالانه حدود ۱.۳ میلیارد مترمکعب آب از سرشاخه‌های کارون و دز منتقل می‌شود و اگر چیزی باقی ماند به سمت حوضه کارون می‌آید. البته رشد مصرف آب در حوضه کارون یعنی استان‌های لرستان، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد باعث شده که کمبود آبی که در رودخانه کارون در استان، سالانه به حدود ۴ میلیارد مترمکعب در مقایسه با سابقه تاریخی کارون برسد. اینکه سالانه در مقایسه با سابقه تاریخی کارون، ۴ میلیارد مترمکعب آب کمتر وارد این رودخانه می‌شود، شرایطی به وجود آورده که کارون در مقطع اهواز به سمت خشکی برود و وضعیت به شکلی شود که اکنون در اهواز مشاهده شود.

او در همین ماه و در گفت و گویش با ایرنا نیز مدیریت سختگیرانه توزیع آب در این شرایط سخت خوزستان را خواستار شده و نسبت به شورتر شدن آب کارون در مقطع اهواز و آبادان و خرمشهر به دلیل کاهش دبی رودخانه و برگشت آب دریا به سوی رودخانه و تهدید شدن نخلستانها هشدار داده است.

او با بیان اینکه به طور متوسط ۴۰ درصد مخازن سدها در کل کشور خالی است و در خوزستان نیز شرایط مشابه است، پیش بینی کرده بود: با توجه به اینکه اکثر کار کشاورزی و نیاز آبی در تابستان است، سال بسیار بسیار سخت و دشواری پیش رو خواهیم داشت که مشابه سال آبی ۸۷-۸۶ خواهد بود.

درخواست سرعت بخشیدن به احیای تالاب های خوزستان در سال ۸۵

بر اساس اسناد دفتر مطالعات برنامه و بودجه در سال ۹۲، لاهیجان زاده، مدیر کل پیشین محیط زیست خوزستان در سال ۸۵ نیز خواستار احیای تالاب های خوزستان شده بود و هشدار داده بود که در صورت خشکی تالاب ها، افزایش دما و ریزگردها قطعی خواهد بود و تاثیر منفی خود را بر معیشت حاشیه تالابها، افزایش بیکاری و حاشیه نشینی خواهد گذاشت که اینها به جز عوارض استخراج نفت همچون خشک کردن هورالعظیم برای استخراج ارزان تر نفت از میدان مشترک نفتی ایران و عرق و یا اجرای پتروشیمی ها بدون ایجاد تصفیه خانه و آلودگی زه آب های کشاورزی بدون ارزیابی زیست محیطی خواهد بود.

او تصریح کرده بود که اختلاف دمای خوزستان در ۲۰ سال گذشته نگران کننده بوده و ماکزیمم از ۴۵ درجه به ۵۴ درجه رسیده است.

هورالعظیم روزگاری کولر آبی خوزستان بود

حالا همه آن پیش بینی ها محقق شده و با وجود اختصاص بودجه های کلان دولت تدبیر و امید برای رفع مشکلات حاد خوزستان، کارون و هورالعظیم در هفته های گذشته بدترین روزهای تاریخش را به چشم دید؛ هورالعظیم که روزگاری کولر آبی خوزستان بود، در بیشتر نقاطش خشک شد و گاومیش ها بی خانه شدند.

گله های گاومیش به عنوان همه هستی ساکنان اطراف هور، مثل همیشه با طلوع خورشید به سمت تالاب روانه شدند؛ انتظار می رفت مثل همیشه تا غروب و فرارسیدن زردی خورشید آب تنی کنند و قطاروار به خانه برگردند تا آماده دوشیدن شیرهایشان شوند اما آبی نیافتند و همه در گل و لای و لجن فرورفتند.

روستاییانی که نیازی به اعتبارات کلان دولت برای اشتغال زایی نداشتند و با هور زندگی می کردند حالا محتاج خرید آب برای دامهایشان شدند و به چه کنم چه کنم روزگار افتادند.

فریاد خوزستان تشنه است سردادند و مسئولان مثل همیشه با وجود همه ضعف های مدیریتی برای کمک به این استان شتافتند؛ رهبر دستور سریع رسیدگی به مشکلات را داد و در پی آن روحانی، رئیس جمهور دستور سفر جهانگیری به خوزستان برای بررسی مشکلات رودخانه ها و ابرسلنی به روستاها را داد.

پرداخت نقدی اعتبارات از سوی دولت تدبیر برای حل مشکلات خوزستان در هفته گذشته

به گزارش یک مقام مسئول در برنامه و بودجه، تنها در همین هفته گذشته، استاندار ۱۱۵۰ میلیارد بودجه طلب کرد که دولت همه آن را نقدی پرداخت کرده است؛ این میزان شامل ۴۰۰ میلیارد برای آبرسانی به روستاها، ۴۰۰ میلیارد برای جلوگیری از ورود آب دریا به سمت خرمشهر و آبادان، ۲۰ میلیارد برای مقابله با ریزگردها، ۵۰ میلیارد برای مقابله با آفت های کشاورزی و ۲۳۰ میلیارد برای جبران خسارت های ناشی از سیل بوده است.

این اولین باری نیست که دولت تدبیر، خوزستان را در اولویت توجه به مشکلاتش و اختصاص بودجه به آن قرار داده بلکه برای طرح ۵۵۰ هزار هکتاری خوزستان و ایلام که سال ۷۵، رهبری دستور اجرایش را دادند، بودجه های قابل توجهی اختصاص داد. از سال ۷۶ تا آغاز به کار دولت تدبیر، فقط ۷۵ هزار هکتار این طرح اجرایی شده بود ولی در این دولت مجوز ۱.۵ میلیاردی از محل صندوق توسعه ملی با اذن رهبری گرفته شد و کار به ۲۹۵ هزار هکتار رسیده است.

مشکل قطعی برق ناشی از ریزگردها با سرمایه گذاری های انجام شده دولت رفع شد

روحانی در سال ۹۵ نیز به خوزستان رفت؛ زمانی که مهمترین مشکل این استان، ریزگردها بود و سبب قطعی آب و برق شده بود؛ پس از این سفر روحانی بود که مشکل قطعی برق ناشی از ریزگردها با سرمایه گذاری های انجام شده دولت رفع شد و علاوه بر آن در تاریخ ۱۵ فروردین ۹۶ ، طرحی در دولت با عنوان رفع مشکلات حاد خوزستان در پنج محور شامل رفع مشکلات آبرسانی، فاضلاب استان، طرح ۵۵۰ هزار هکتاری خوزستان و ایلام، مشکلات برق و رفع مشکلات آلودگی رودخانه های کارون تصویب شد.

جزییات اجرای این مصوبه هم به این شکل بود؛ اجرای طرح آبرسانی غدیر در قالب آبرسانی به آبادان و خرمشهر با جدیت ادامه یافت و فاز اول آن انجام شد؛ محور دوم شامل فاضلاب شهرهای حاشیه کارون و مسجدسلیمان بود که برای رفع این مشکل، سال ۹۹ مجوز اختصاص بودجه ۵۰ میلیون یورویی از محل صندوق توسعه ملی گرفته شد.

۵۶۲ میلیارد تومان آن ابلاغ شده که به دلیل اختلافات داخلی در استان بر سر انتخاب پیمانکار، پروژه خوابید و امسال با ترک تشریفات به قرارگاه خاتم سپرده شد؛ امسال نیز در بودجه سال ۱۴۰۰، ۸۷۵ میلیارد تومان برای این پروژه اختصاص یافته است.

همچنین برنامه و بودجه مجوز ۱۵۲ میلیون دلار وام از بانک جهانی برای تصفیه خانه های اهواز گرفته که شرکت آب و فاضلاب اهواز تنها توانسته ۱۰۰ میلیون دلار ان را جذب کند و در پی آن تصفیه خانه اش ۲ سال پیش افتتاح شده است. البته شرکت آب و فاضلاب خوزستان از محل فروش اوراق توانسته وارد عمل شود ولی شرکت آب و فاضلاب اهواز موفق به انجام این کار نشده است.

همچنین ۶۰۰ طرح ملی استانی در کل کشور وجود دارد که از این تعداد ۴۰ طرح تنها برای استان خوزستان است و همه این برنامه های ذکر شده و در دست اجرا نشان می دهد که در چهار سال گذشته استان خوزستان و سیستان و بلوچستان در اولویت برنامه های دولت دوازدهم قرار داشته است.

بودجه استان خوزستان از نظر اعتباری، اول در بین ۳۱ استان کشور است و سیستان و بلوچستان در رتبه دوم قرار دارد تا انجا که امسال در بودجه ۱۴۰۰ برای خوزستان ۴۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار اختصاص یافته است که معادل اعتبار ۱۲ استان دیگر است؛ با همه اینها تخصیص بودجه به استانها معمولا معادل ۵۰ درصد است چرا که ممکن است درآمدهای نفتی تحقق نیابد و یا فاینانس ها تامین نشود و یا مسائل ملی در اولویت قرار می گیرد.

بودجه اختصاص یافته به حل مساله فاضلاب خوزستان نیز در کشور اول است و نسبت به استان بعدی خودش ۲ برابر بودجه را داراست.

در گزارشی که این روزها "مهندس جانباز"، رییس شرکت مادر تخصصی آب و فاضلاب کشور به وزیرنیرو درباره اقدامات صورت گرفته در خوزستان داده، آورده شده است:" برای بازسازی ابنیه موجود تصفیه‌خانه قدیمی چنیبه اهواز و احداث تصفیه‌خانه جدید در غرب اهواز با استفاده از فاینانس خارجی با سقف تسهیلات ۳۶.۳۹۰ میلیون یوآن (اصل و فرع تسهیلات) تمامی اقدامات مقتضی، صورت گرفته و کار نهایی شده، حتی این دولت ١٥ درصد پیش پرداخت فاینانس را پرداخت نموده و جذب فاینانس از سال جاری آغاز می شود."

او هم یادآور شده که در سال ١٣٨٧مقرر شد برای تکمیل تصفیه خانه شرق اهواز از بانک جهانی وامی به میزان ١٥٢ میلیون دلار اخذ شود و با جذب آن تصفیه خانه ای به ظرفیت ١١٢ هزار مترمکعب در شبانه روز برای جمعیت ٥٢٢ هزار نفر افتتاح شود، اما دستگاه اجرایی در دولت های قبلی موفق به جذب ١٠٢ میلیون دلار از ١٥٢ میلیون دلار مقرر شده گردید و ساخت تصفیه خانه نیمه کاره باقی ماند. تا اینکه در این دولت مازاد اعتبار مورد نیاز برای تکمیل تصفیه خانه از محل منابع عمومی دولت، تامین و تصفیه خانه در سال ١٣٩٧ افتتاح شد.

معاون وزیر نیرو در گزارشش تاکید کرده است که طی دوران این دولت ۱۷ درصد از کل اعتبارات مربوط به آبرسانی به شهرها و روستاها ی کشور، به استان خوزستان اختصاص یافته است.

از دیگراقداماتی که وزارت نیرو برای حل مشکلات آب و فاضلابش انجام داده می توان به مدیریت سیلاب سال آبی ۹۸-۱۳۹۷ با ارائه برنامه بهره‌برداری مناسب از سدهای استان در جهت کاهش خسارات وارده به پایین‌دست و نیز ذخیره مناسب آب در مخازن سدها، بهره برداری از سد تنظیمی آریوبرزن با حجم مخزن ۷ میلیون مترمکعب و آبگیری سد بالارود با حجم مخزن ۱۳۱ میلیون مترمکعب، احداث ۳۶۷۲۰ هکتار شبکه اصلی آبیاری و زهکشی و ۳۳۷۰ هکتار تبدیل شبکه نیمه مدرن به مدرن، اجرای ۸۱۷ کیلومتر خطوط انتقال آب، احداث ۳۹۵ هزار مترمکعب مخازن ذخیره، حفر و تجهیز ۱۱۳ حلقه چاه، اصلاح و بازسازی ۱۳۰۸ کیلومتر شبکه‌‎ی توزیع آب، تکمیل و افتتاح ۳ تصفیه‌خانه‌ی آب در شهرهای آغاجاری (به ظرفیت ۹۶۰۰ مترمکعب در شبانه روز)، بهبهان (به ظرفیت ۵۰ هزار مترمکعب در شبانه روز) و ویس (به ظرفیت ۷۸۰۰ مترمکعب در شبانه روز) اشاره کرد.

ادامه عملیات اجرایی طرح آب‌رسانی غدیر به عنوان بزرگ‌ترین طرح آب‌رسانی استان با هزینه کرد ۱۹۸۰۳ میلیارد ریال پی گرفته شده که با اجرای آن ظرفیت آب رسانی به شهرهای آبادان از ۵۰ به ۹۵ درصد، خرمشهر از ۴۵ به ۹۵ درصد، اهواز از ۴۰ به ۷۰ درصد و شادگان از ۳۰ به ۷۵ درصد افزایش یافته است. ۲۵ مجتمع آب‌رسانی و پروژه‌ی تک روستایی که با اجرای این طرح‌ها و هزینه کرد اعتباری در حدود ۴۰۰۰ میلیارد ریال اجرا شده که ۱۶۴ روستا با جمعیت ۷۷ هزار نفر از آب آشامیدنی پایدار و با کیفیت بهره‌مند شده اند.

در حال حاضر ۱۳ طرح آب‌رسانی به منظور بهبود و پایداری آب‌رسانی به ۸ میلیون نفر از جمعیت شهری و روستایی استان با هزینه کرد ۴۹ هزار میلیارد ریال در حال اجراست.

اما آنچه به عنوان واقعیت نباید یاد برد آن است که با وجود محدودیت منابع آبی در خوزستان و مصائب فاضلاب آن، همچنان کشت های بدون مجوز برای برنج و گندم با استفاده از چاههای غیرمجاز در خوزستان انجام می شود؛ ان هم نه یک بار کشت، بلکه در سال دو تا سه بار برنج کشت می کنند؛ برنجی که سه برابر گندم آب بر است . این کار علاوه بر انکه منابع آبی را از بین می برد، آثار خشکسالی که گریبان خوزستان را هم مثل سایر نقاط کشور گرفته، تشدید می کند.

قصور و سوء مدیریت دستگاههای اجرایی و پیمانکار از مشکلات اجرای طرح های اب و فاضلاب در خوزستان

همه اینها به کنار، بخشی از مشکلات اجرای طرح های آب و فاضلاب در خوزستان به دلیل قصور و سوء مدیریت دستگاههای اجرایی و پیمانکار اجرای طرح بوده است؛ به عنوان مثال فاینانسی خارجی از چین برای طرح فاضلاب پنج شهر ماهشهر، بندرامام، آبادان، خرمشهر و شادگان گرفته شده و کل بودجه، تخصیص یافته و دولت در حال بازپرداخت وام آن است اما در استان، پیمانکار به تعهد خود در ساخت تصفیه خانه عمل نکرده و در نتیجه شبکه فاضلاب در حال مستهلک شدن است.

۷۰۲ روستا در خوزستان در تنش آبی

همین می شود که با همه تلاشهای صورت گرفته توسط دولت، هم اکنون ۷۰۲ روستا در خوزستان در تنش آبی هستند؛ یا منابع آبی شان خشک شده و یا دچار قطعی روزانه آب هستند.

اما مشکل اصلی خوزستان چیست که هر چه در چاهش پول می ریزند سیراب نمی شود و باز هم تشنه مانده است؟

بر اساس اسنادی که دفتر مطالعات برنامه و بودجه در سال ۹۲ منتشر کرده است، کمبود بودجه، مساله اصلی خوزستان نیست بلکه انتخاب نادرست محل اجرای پروژه های عمرانی، عدم همکاری و یا فرصت طلبی مردم، تداخل وظایف دستگاههای اجرایی و مقررات نادرست عامل ناکارآمدی پروژه های عمرانی در خوزستان بوده است.

به عنوان مثال درخواست اجرای طرح احیای ۵۵۰ هزار هکتاری داده شد و برای آن حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان درخواست شد که در این صورت هزینه سرانه احیای آن در هکتار به ۳۲ میلیون تومان می رسید؛ حال باید پرسید چه چیزی باید کاشته می شد که هزینه را جبران می کرد؟ دیگر آنکه عملکرد ضعیف دستگاههای اجرایی و نظارت ضعیف بر عملکرد آنها سبب شده که پروژه ای که ۶ ماهه باید به اتمام می رسید ۶ سال به طول انجامیده و یا اصلا به پایان نمی رسند.

اجرای خیلی از پروژه های اجرا شده در خوزستان در سالهای دور، بدون ارزیابی زیست محیطی

مشکل دیگر خوزستان این است که خیلی از پروژه های اجرا شده در خوزستان همچون سد سازی ها، فولادسازی ها و یا طرح توسعه نیشکر که کلید آن از سال ۶۹ زده شد، بدون ارزیابی زیست محیطی انجام شده اند و این در حالی است که یک بلوک دامداری برای احداث نیاز به مجوزهای زیست محیطی دارد.

بنابراین آنچه باید در خوزستان تغییر کند، اصلاح نظام تصمیم گیری است و در صورت اصلاح آن همگام با توجه ویژه به محیط زیست، می توان گفت مشکل خوزستان حل شدنی است چرا که وضعیت کنونی خوزستان بیش از آنکه محصول کمبود منابع مالی و بودجه های دولتی باشد نتیجه کیفیت نظام اداری، کیفیت نهاد های اجتماعی و کیفیت بخش خصوصی است.

شرط توسعه خوزستان، تغییر الگوی پول محور به الگوی تدبیر است

بنابراین شرط توسعه خوزستان، تغییر الگوی پول محور به الگوی تدبیر است و باید بخشی نگری هر سازمان، رانت خواری مردمی، جنگ میان سازمان های دولتی، ضعف نهادهای اجتماعی و غفلت از منابع آب، خاک و به طور کلی محیط زیست اصلاح شود؛ همچنین دیدگاه امنیتی به این استان تغییر کند، نظام اداری اش اصلاح شود و شبکه های اجتماعی این استان تقویت شود.

خوزستان که حتی در وصف نامش در لغت نامه دهخدا به استان ثروتمند و حاصلخیز یاد شده، در روزگاری نه چندان دور و تا پیش از جنگ، نماد رونق و شکوفایی اقتصادی بوده است و ۳۰ درصد آبهای کشور را در خود جای داده بود و ۸۹ درصد نفت ایران را تولید می کرد اما امروز مسئولان، نگران آینده و سرنوشتش هستند چرا که با بروز مشکلاتش، نرخ جمعیتی کمتر از میانگین کشور پیدا کرده و نرخ امید به زندگی زنان و مردانش از متوسط کشوری یکسال کمتر شده است، علاوه بر آنکه به استانی مهاجر فرست با فرار نیروی انسانی ماهر تبدیل شده است.

اگر تخریب تالاب های خوزستان ادامه یابد چه می شود؟

اگر تخریب تالاب های خوزستان ادامه یابد تنها دامن مردم این استان را نخواهد گرفت چرا که با افزایش ریزگردها، هوای تنفسی تمام استانهای غرب کشور آلوده خواهد شد و سلامت انسان، گیاه و حیوان آسیب خواهد دید.

همین شده است که روزهای غباری خوزستان از سال ۸۰ تا ۸۸ ، ۱۰ برابر بیشتر و میزان غلظت ریزگردها در این دوره ۹ برابر افزایش یافته است؛ گرد و غباری که تنها دامن خوزستان را نگرفته و از سه استان در سال ۸۰ به ۱۷ استان در سال ۸۹ افزایش یافته است.

هشداری که واحد محیط زیست سازمان ملل در سال ۲۰۰۱ داده بود و گفته بود فاجعه زیست محیطی در جنوب ایران و عراق در حال وقوع است؛ فاجعه زیست محیطی که با خشک شدن تالاب هورالعظیم رخ می دهد و زندگی در خوزستان را بیش از پیش دشوار می سازد.

با کمبود منابع آبی، علاوه بر افزایش شوری آب کارون، میزان فلزات سنگین مانند جیوه و نیترات در تمام شهرهای پایین دست کارون پس از اهواز به ۲.۵ برابر حدمجاز رسیده است.

کمتر خانه ای در جنوب خوزستان می توان یافت که تصفیه آب خانگی نداشته باشد

با این تفاسیر امروز کمتر خانه ای در جنوب خوزستان می توان یافت که تصفیه آب خانگی نداشته باشد و بدین ترتیب کیفیت آب و ریزگرد به گرمای طاقت فرسای خوزستان اضافه شده و مانند جنگ تاثیر ماندگاری بر زندگی مردمانش گذاشته است.

شاید مردم خوزستان بتوانند به مانند سالیان گذشته نجابت به خرج دهند و در دمای ۵۰ درجه برای توسعه کشور بر سر چاههای نفت عرق بریزند و یا شب را با نان و خرما به سر برسانند اما تحمل تشنگی و نابودی حیات این استان را ندارند و می خواهند در وطن شان زندگی کنند.

گاومیش های هورالعظیم هنوز هم منتظر به صدا درامدن شیپور فرشته صبح هستند... به امید طلوعی دیگر و برگشت زندگی به هور...