شواهد تاریخی و قدمت بالا، سبک خاص معماری، نوع سبک زندگی روستانشینان و جاذبههای متنوع دیگر منطقه هورامان، باعث شده تا از سال ۱۳۹۵ بحث جهانی شدن منظر فرهنگی این منطقه مطرح و اسناد و مدارک لازم نیز برای سازمان یونسکو تهیه و ارسال شود و امروز در چهل و چهارمین جلسه کمیته میراث جهانی یونسکو که این روزها در شهر فوجوی چین در حال برگزاری است پرونده هورامان بررسی و با ثبت جهانی منظر فرهنگی آن موافقت شد.
هورامان با دارا بودن معماری پلکانی، آب و هوای مطبوع، آداب و رسوم سنتی، پوشش خاص، صنایع دستی و غذاهای محلی خود منحصربفرد است.
این منطقه استانهای کردستان، کرمانشاه و بخشی از اقلیم کردستان عراق را در برمیگیرد که در کردستان، بخشهایی از شهرستان سنندج و کامیاران و بخش عمدهای از سروآباد و مریوان و در کرمانشاه، شهرستان جوانرود و پاوه به صورت کامل و بخشهایی از روانسر و ثلاث باباجانی را شامل میشود.
بر اساس بررسیهای صورت گرفته هورامان بیش از ۷۰۰ روستا را در این ۲ استان غربی ایران شامل میشود، اما در حال حاضر حدود ۶۰ روستای آن به صورت بکر و دست نخورده باقی مانده است.
شواهد باستان شناسی بدست آمده نشان میدهد که قدمت هورامان به دوران پارینه سنگی میانی و به حدود ۴۰ هزار سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد.
چهل و چهارمین جلسه کمیته میراث جهانی یونسکو پس از وقفهای یک ساله به دلیل شیوع ویروس کرونا در جهان، از ۱۶ تا ۳۱ ژوئیه (۲۵ تیر تا ۹ مرداد) به صورت آنلاین برگزار میشود و صرفا اعضای کمیته بینالدول در فوجو چین حضور دارند و امسال از ایران ۲ اثر «منطقه هورامان» و «راهآهن سراسری» در آن بررسی شد.
پرونده راهآهن سراسری ایران نیز سوم تیرماه جاری پس از بحثی طولانی بین موافقان و مخالفان در کمیته میراث فرهنگی یونسکو به ثبت جهانی رسید.
استان کردستان دارای یک هزار و ۵۲۴ اثر تاریخی شناسایی شده و ۹۱۵ اثر تاریخی ثبت شده شامل آثار تاریخی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول، قنات و مکانهای طبیعی بوده که ۹۱۵ اثر ثبت شده استان در فهرست آثار ملی شامل ۷۷۸ اثر غیر منقول (شامل آثار تاریخی، تپه، محوطه و بنا)، ۲۵ مورد میراث طبیعی، ۹۳ مورد میراث معنوی و ۲۹ مورد میراث منقول است.