دانش‌آموزان همه جا می‌روند جز مدرسه!
«بیش از ۱۸ ماه از شیوع ویروس کرونا می‌گذرد؛ بیماری همه‌گیری که از همان ماه‌های اولیه ظهورش مردم از حضور در مجامع منع شدند و دانشگاه‌ها و مدارس هم به صورت مجازی کار خود را پی‌گرفتند. این در حالی است که در این دوران همچنان بسیاری از بیرون رفتن‌ها، دورهمی‌ها، جشن‌های خانوادگی و پاساژگردی‌ها ادامه داشته است و در این میان همواره خانواده‌ها، فرزندان خردسال خود را هم در تمامی اماکن و اجتماعات با خود همراه کرده‌اند؛ هرچند ترس از ابتلا به بیماری در همه اماکن و تجمعات وجود دارد اما تنها مکان تجمیعی که کودکان از حضور در آن منع شدند، مدارس هستند؛ گو این که ویروس کرونا فقط در مدارس منتشر می‌شود و جایی در میان پارک‌ها و مهمانی‌ها ندارد! نکته مهم و قابل توجه این است که فارغ از علم‌آموزی مباحثی همچون مهارت‌آموزی و رشد ارتباطات اجتماعی در مدارس شکل می‌گیرد.
حل مشکلات روحی و عاطفی
مهدی اسفندانی، مسئول مشاوره منطقه ۵ تهران با اشاره به این که مدرسه یکی از نخستین محیط‌های اجتماعی است که کودکان و نوجوانان در دوران مهم رشد و شکل‌گیری شخصیت خود در آن حضور دارند، به «ایران» می‌گوید: دانش‌آموز با حضور در مدرسه ضمن کسب علوم و فنون که لازمه زندگی هر انسانی در دوران بزرگسالی است، از نکات تربیتی مبتنی بر فرهنگ والای اسلامی و ایرانی نیز بهره‌مند می‌شوند. نقش مدرسه بر سلامت روان دانش‌آموزان و پرورش و شکوفایی استعدادهایشان بر کسی پوشیده نیست، لذا اهمیت آموزش حضوری دانش‌آموزان در مدارس بویژه دانش‌آموزان مقطع ابتدایی نقش مهمی دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. این روزها آموزش مجازی به عنوان مکملی در کنار آموزش حضوری در نظام‌های آموزشی دنیا در حال اجراست. بر این اساس حضور معلم و دانش‌آموز و تأثیر آن در بهبود کیفیت فرآیند آموزشی و برقراری ارتباط کلامی و نگاه محبت‌آمیز و دلسوزانه معلم می‌تواند علاوه بر انتقال علم و دانش به کودک و نوجوان، زمینه رشد عاطفی و حل بسیاری از مسائل و مشکلات جسمی، روحی و خانوادگی دانش‌آموزان را فراهم کند.
او در ادامه می‌افزاید: با توجه به شیوع بیماری کووید-۱۹ تنظیم دستورالعمل‌هایی جهت ارائه راهنمایی واضح و کاربردی برای باز نگه داشتن مدارس به شکل ایمن از طریق پیشگیری، تشخیص زودهنگام و کنترل بیماری در مدارس و سایر مراکز آموزشی بیش از پیش ضروری است. اصول پایه شامل تشویق کودکان به شست‌وشوی منظم دست‌ها با آب و صابون و استفاده از الکل و ژل ضدعفونی‌کننده، رعایت اصول فاصله‌گذاری اجتماعی، محدودیت تجمعات افراد و گردهمایی‌ها در مدرسه، تعبیه ایستگاه‌هایی برای شست‌و شوی دست‌ها در مدرسه و حداقل در ورودی و خروجی‌ها و ناهارخوری و سرویس بهداشتی، به‌روزرسانی شماره تماس اضطراری مدرسه، متقاعدکردن دانش‌آموزان و اولیا در مورد این که در صورتی که فردی از اعضای خانواده مبتلا به بیماری شد، فرزند خود را به مدرسه نفرستند و استفاده از انجمن اولیا و مربیان در ترویج و اشتراک‌گذاری اطلاعات از جمله مواردی است که باید مد نظر داشت. همچنین موارد دیگری از قبیل نصب پوسترهایی متناسب با سن دانش‌آموزان در قالب‌های مختلف در تابلوی اعلانات و مکان‌های رفت‌وآمد، توصیه به نشاط و استفاده از خلاقیت و اصول روانشناسی در مدرسه در ایام کرونا، استفاده از روش دو شیفت کردن مدرسه و کاهش ساعت آموزشی و استفاده از فضای باز آموزشگاه مثل حیاط جهت برگزاری کلاس درس هم می‌توانند در فرآیند بازگشایی مدارس راهگشا باشند.
اسفندانی با بیان این که کرونا از جمله بلایایی است که به لحاظ آموزش و تأثیرات ناشی از آن از موضوعات مهم روز دنیا محسوب می‌شود، ادامه می‌دهد: یکی از مؤثرترین راهکارها برای سازگاری در شرایط کرونا که بتواند آموزش و سلامت شاگردان و معلمان را تضمین کند، رعایت کامل جزئیات پروتکل‌های بهداشتی اعلامی از سوی ستاد مبارزه با بیماری کروناست. این در حالی است که آموزش‌های مجازی، مضراتی را نیز دربردارد؛ از جمله این که تهیه ابزارهای فنی و نرم‌افزارهای متنوع را می‌طلبد و فرآیند آموزش نیز با توجه به تغییر روش‌ها و تکنیک‌های تدریس از کیفیت لازم برخوردار نخواهد بود، استرس و فشار روانی بر شاگردان و معلمان در آموزش مجازی بالا می‌رود و تعامل بین معلم و شاگرد هم با اختلال مواجه می‌شود. در نهایت می‌توان گفت در شیوه آموزش حضوری جزئیات رفتار آموزشی شاگردان توسط معلمان بررسی می‌شود؛ در صورتی که در آموزش مجازی این اتفاق نمی‌افتد.
ابعاد منفی روانی آموزش مجازی دبستانی‌ها
مهدی مجرد، روانشناس، نیز با اشاره به این که پیشرفت تکنولوژی در سال‌های اخیر در زمینه‌های مختلف مخصوصاً ارتباطات، صنعت اقتصاد، دانشگاه و حوزه‌های دیگر گسترش پیدا کرده، می‌گوید: «گر چه در سال‌های اخیر به سمت مجازی‌شدن رفته‌ایم اما با شیوع ویروس کرونا، ارتباطات بیش از پیش مجازی شد و خدمات ارتباطی که قبلاً حضوری بود، بیشتر به سمت مجازی‌شدن رفت. این اتفاق زوایای خوبی داشته، بویژه در حوزه دانشگاه ارتباطات در زمان‌های مختلف قطع نشده و مطالب به شیوه‌های مختلف صوتی و تصویری منتقل شد اما بحثی که بویژه در مقطع ابتدایی وجود دارد، این است که شکل‌گیری شخصیت کودک در سنین شش تا ۱۰ سال اتفاق می‌افتد. تنها علم آموزی در این سنین مطرح نیست بلکه ما با شکل‌گیری شخصیت کودکان مواجه هستیم. شناخت هیجانات، ارتباطات و پارامترهای دخیل دیگر با مجازی‌شدن دچار اختلال شدند.
به گفته او شناخت اجتماعی و ارتباطی در این زمینه بسیار اهمیت دارد اما با مجازی‌شدن بشدت دچار مشکل شده‌اند. مجازی‌شدن مدارس سبب شده، ارتباطات اجتماعی و شناخت نوع تفکر طرف مقابل و گرفتن بازخورد رفتارها در سنین کودکی دچار آسیب‌های جدی شود. در ارتباطات اجتماعی نیاز به ارتباط رودررو وجود دارد تا بتوان هیجانات طرف مقابل را تشخیص داد. همچنین کارکردهای شناختی مغز از قبیل حل مسأله، توجه و برنامه‌ریزی حافظه بشدت نیازمند حضور دانش‌آموزان در مدارس است و با قاطعیت می‌توانیم بگوییم، هیچ چیزی نمی‌تواند جای حضور دانش‌آموز بویژه در مقطع ابتدایی را در مدارس بگیرد. ارتباط دانش‌آموز با معلم و محیط کلاس، زمینه‌ساز تقلید و ارتباط اجتماعی است که تنها در حالت حضوری دیده می‌شود.»
