وندی شرمن معاون وزیر امور خارجه آمریکا که در دولت اوباما و در دوران مذاکرات هستهای، مذاکره کننده ارشد این کشور بود، در گفتوگویی در یکی از پادکستهای فارن پالیسی به نام Negotiators، گفت: آمریکا در هر نشست رسمی میگفت ایران نباید هیچ گونه تاسیسات و تجهیزاتی برای غنیسازی داشته باشد، چون غنیسازی روشی بود که در آخر از پلوتونیوم برای ساختن سلاح هستهای مورد استفاده قرار میگیرد. ما میخواستیم برای همیشه جلوی آن را بگیریم و چنین مراکزی را ببندیم.
به گزارش نشریه فارن پالیسی، شرمن در این راستا افزود: رئیس جمهور [باراک اوباما]به این نتیجه رسیده بود که آدمها نمیتوانند آنچه آموختهاند را از سر بیرون کنند. به همین خاطر در نظر داشت ایران یک برنامه هستهای بسیار کوچک، محدود شده و غیرنظامی داشته باشد که در مقررات عدم اشاعه تسلیحات هستهای مجاز است، البته اگر نظارت و راستیآزمایی سختی از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر آن حاکم میبود.
او در ادامه این گفتگو با اشاره به این که طرف ایرانی مذاکره اصرار بر مکتوب کردن نتایج مذاکرات داشتند تا بتوانند در بازگشت به تهران آنها را برای بررسی ارائه دهند، بیان کرد پس از هر دور از مذاکرات تمامی پیشرفتها و نتایجی که به آن رسیده بودند، پیش از نهایی شدن به صورت مکتوب در میآمد و طرفین مذاکرات آنها را به دقت بررسی میکردند.
این مقام آمریکایی در ادامه با بیان این که «توافق نهایی ۱۱۰ صفحه، شامل برخی پیوستهای مفصل و پیچیده بود و توافقی کاملا فنی بود»، گفت: مطمئنم بسیاری از سناتورهای جمهوریخواه و تعدادی از دموکراتها توافق برجام را نخواندهاند، زیرا این توافق توافقی بسیار تکنیکی و پیچیده است.
شرمن همچنین درباره فضایی که بر مذاکرات وین حاکم بود، گفت: در زمان دورهای طولانی مذاکرات، به دلیل تفاوت فرهنگی احساس ناراحتی میکردم. مثلا در زمان مذاکرات، فقط به دلیل اینکه من زن هستم، نمیتوانستم با آنها دست بدهم. وارد اتاق مذاکرات میشدم که حدود ۱۲ مرد در آنجا نشسته بودند و نمیتوانستم دست آنها را بفشارم. به جای آن دستم را روی قلبم میگذاشتم. احساس عجیبی بود.
شرمن ادامه داد: در زمان مذاکرات، عباس عراقچی و من پدربزرگ و مادربزرگ شدیم و عکس نوههای خود را به یکدیگر نشان دادیم که باعث شد مثل آدمهای معمولی به هم نزدیکتر بشویم. البته موضع من در مذاکرات نرمتر نشد، اما این موضوع راه را برای درک یکدیگر هموارتر کرد.
توافق هستهای ایران و قدرتهای بزرگ جهان که به آن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هم گفته میشود، سال ۲۰۱۵ میان ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ متشکل از آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین، پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به علاوه آلمان منعقد شد. بر اساس این توافق، در برابر محدود شدن برنامه هستهای ایران، تحریمهای اعمال شده علیه این کشور لغو یا تعلیق شد.
هشتم ماه مه سال ۲۰۱۸، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد که از برجام خارج میشود و نه فقط تحریمهای قبلی را باز میگرداند بلکه تحریمهای جدید علیه تهران را نیز اعمال خواهد کرد و به دنبال آن تحریمهای واشنگتن علیه ایران احیا و تشدید شدند.