سهمیه‌بندی، دامی برای فروش آزاد بنزین
آفتاب: سهمیه بندی بنرین پس از جنجال‌های فراوان جزئی از قوانین شهری شد. این مسئله در پرونده خود مزایای زیادی چون تنظیم مصرف بنزین، تقسیم عادلانه یارانه، حل مسئله ترافیک، حفظ منافع طبیعی و کم کردن آلودگی را داشت. در آغاز صحبتی از فروش آزاد بنزین نبود، ولی در نوروز به بهانه سفرهای نوروزی فروش بنزین با قیمت 400 تومان آغاز و هم اکنون تصویب شده که این روند ادامه پیدا کند.
در این زمینه، محمد قمی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفتگویی با خبرنگار اجتماعی آفتاب می گوید:
تعیین سهمیه ظاهرا بر اساس نیاز شهری بود و این مسئله، ترویج صرفه‌جویی را به دنبال داشت. با تصویب فروش آزاد بنزین، فکر نمی‌کنید این مقوله که از افتخارات دولت و از مؤلفه‌های مثبت این پروژه بود، کمرنگ شود؟
قبل از سهمیه‌بندی بنزین، تقریباً روزی 75 میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شد و بیشتر میزان مصرف از خارج وارد می‌شد. به دلیل بالا بودن این میزان، که با وجود جمعیت کمتر، از بسیاری از کشورها بیشتر بود، برای حل آلودگی و مصرف بالا تلاش کردیم راه‌حل سهمیه‌بندی وتبصره 13 را تصویب کنیم و از این طریق یارانه بنزین را به توسعه راه‌آهن شهری (مترو)، بهینه‌سازی وسایل نقلیه عمومی و گاز سوز کردن و کم‌مصرف کردن ماشینها اختصاص دهیم.
ما حدود 5/6 میلیارد دلار بابت یارانه بنزین می‌پرداختیم. مجلس در سال 86 این یارانه را به 5/2 میلیارد دلار رساند؛ یعنی 4 میلیارد با این کار صرفه‌جویی شده است تا با این مبلغ راهها و مترو توسعه پیدا کنند، ماشینها دوگانه‌سوز شوند، در صنعت خودرو بهینه‌سازی‌هایی برای کاهش مصرف بنزین صورت گیرد و وسایل حمل و نقل عمومی بیشتر شود. البته برخلاف قانون، دولت این یارانه را از منابع دیگر افزایش داد.
امسال مجلس به جای 5/2 میلیارد، 3 میلیارد دلار یارانه داد و دست دولت را در سهمیه‌بندی و فروش آزاد باز گذاشت، به شرط اضافه نکردن یارانه 3 میلیاردی. در نتیجه، دولت قیمت بنزین آزاد را اعلام کرد. البته این قیمت متناسب با سطح اقتصادی مردم نیست و این کار باید با افزایش دستمزدها انجام می‌شد؛ در غیر این‌صورت، این افزایش قیمت باعث زحمت وسختی مردم می‌شود.
جالب است که قیمت بازار سیاه بنزین از قیمت آزاد آن کمتر است!؟
بله، درست است. مردم به دلیل زیاد بودن سهمیه بنزینشان آن را نمی‌فروشند، بلکه این کار را به دلیل فقر و نیاز مالیشان انجام می‌دهند. وضع بد اقتصادی مردم باعث ایجاد این درآمدزایی کاذب و بی‌دردسر برای بعضی از آنها شده است. ما با این مسئله مخالفیم. نباید وضعیت مردم به گونه‌ای باشد که به چنین شغلهایی روی بیاورند، چرا که این دلالی‌ها تولیدی را در پی ندارد و تنها بازار سیاه ایجاد می‌کند. برای حذف این معضل باید ؟؟سیاستهای کلی اقتصادی برطرف شود.
فکر نمی‌کنید مسئله تمدید فروش آزاد بنزین با وجود استقبال نکردن مردم و ارزان‌تر بودن قیمت آن در بازار سیاه، این ذهنیت را القا کند که شما به دنبال فروش آزاد بنزین بدون سهمیه‌بندی هستید؟
اصل قضیه همین است که قیمت بنزین عادلانه و منطقی باشد. از زمان دولت قبل، این مسئله مطرح بود، منتها دولت آقای خاتمی اعتقاد داشت که این مسئله باید به تدریج صورت گیرد تا به قیمت خلیج‌فارس برسد، ولی در دولت جدید، بعد از مسائلی که گذشت، این مسئله یک دفعه اتفاق افتاد، که مسلماً مشکلاتی را در پی خواهد داشت. البته قرار است در درازمدت این قیمت، عادلانه و معقول شود.
از اهدافی که در پشت مسئله سهمیه‌بندی بود، می‌توان به مبارزه با قاچاق، کم کردن آلودگی، حفظ محیط زیست، ایجاد فرهنگ صرفه‌جویی و کم کردن بار ترافیک اشاره کرد. با تصویب فروش آزاد این اهداف چه می‌شوند؟
تبصره 13، این اهداف را برشمرده است، ولی بحث بر سر این است که اگر قیمت‌ها عادلانه و منطقی شود، این اهداف هم تحقق پیدا می‌کند؛ یعنی با منطقی شدن قیمت بنزین، به همین اهدافی که گفتید و در تبصره 13 هم آمده دست پیدا می‌کنیم.
