بیداد بی‌آبی در سرچشمه سه رود بزرگ کارون، زاینده‌رود و دز
این روزها حوضه آبریز زاینده‌رود برای تامین نیاز ساکنان چند استان از جمله چهارمحال و بختیاری، اصفهان و یزد با چالش مواجه شده است، روزگاری رودخانه خروشان زاینده‌روده علاوه بر تامین نیاز استان مبدا، نیاز آبی سایر استان‌ها را نیز مرتفع می‌کرد، اما اکنون دبی این رودخانه به‌شدت کاهش یافته و طبق آمارهای ارائه شده ذخیره سد زاینده‌رود به ۱۶۹ میلیون متر مکعب رسیده که این عدد چیزی معادل ۱۰ تا ۱۲ درصد ظرفیت ذخیره آب در این سد است و در صورتی که شاهد نزولات آسمانی نباشیم این حجم از آب در خوشبینانه‌ترین حالت جوابگوی نیاز سه ماه خواهد بود.
روزگارانی چهارمحال و بختیاری را سرزمین آب، آئینه و آفتاب می‌نامیدند، چشمه‌هایی مانند چشمه کوهرنگ، دیمه و غار یخی زاینده‌رود را تغذیه می‌کردند، اما دبی این چشمه‌ها به‌علت کاهش نزولات و اتمام یخچال‌های طبیعی برف به پایین‌ترین حد خود رسیده است و در کمال ناباوری این وضعیت وخیم‌تر نیز می‌شود.
پروژه‌های انتقال آب از چهارمحال و بختیاری از جمله گلاب، سد و تونل کوهرنگ ۱،۲ در سال‌های قبل در این استان برای تامین آب شرب، کشاورزی و صنعت به استان‌های کویری اجرایی شد، اما مشکل کمبود آب این استان‌ها حل نشده است، اکنون نیز پروژه سد و تونل کوهرنگ ۳ و بهشت‌آباد در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد، حال این سوأل پیش می‌آید، زمانی‌که آبی برای تامین نیاز ساکنان چهارمحال و بختیاری باقی نمانده است، اصرار بر اجرای این پروژه‌ها که مجوزات زیست‌محیطی را اخذ نکرده‌اند و در صورت اجرا ویرانی این استان را رقم می‌زنند چه ضرورتی دارد؟
افق توسعه چهارمحال و بختیاری بر مبنای کشاورزی و گردشگری بنا نهاده شده است، این دو اقدام مستلزم تخصیص آب هستند، اما اکنون به‌علت شرایط وخیم کم‌آبی امکان اختصاص آب از سوی وزارت نیرو به طرح‌های گردشگری و کشاورزی در این استان وجود ندارد و موجب شده تا این استان در بیش از یک دهه گذشته در رتبه اول و دوم بیکاری قرار داشته باشد، همچنین به‌علت نبود صنعت قوی در این استان، اگر کشاورزی بیش‌تر از این رونق خود را از دست بدهد، معیشت و زندگی مردمان تحت ثاثیر قرار می‌گیرد و اکنون این وضعیت در منطقه بیرگان شهرستان کوهرنگ به وضوح قابل مشاهده است و مهاجرت مردم این منطقه را رقم زد است.
آبی برای انتقال از چهارمحال و بختیاری باقی نمانده است/ بهشت‌آباد خط قرمز است
پیش از این نیز قدرت‌الله حمزه- نماینده مردم شهرستان‌های اردل، کوهرنگ، فارسان و کیار در خصوص چالش‌های حوضه زاینده‌رود و بحران کم‌آبی در چهارمحال و بختیاری، اظهار کرد: اکثر نقاط کشور با بحران کم‌آبی مواجه شده‌اند و این استان نیز از این قائده مثتنی نیست و از چند سال گذشته درگیر خشکسالی شدید شده است.
نماینده شهرستان‌های اردل، کوهرنگ، فارسان و کیار در مجلس شورای اسلامی در خصوص کم‌آبی در استان‌های کویری مانند یزد و اصفهان، گفت: برای حل مشکل کم‌آبی باید بحث انتقال آب از دریا مدنظر قرار بگیرد، هیچ آبی در چهارمحال و بختیاری برای انتقال به استان‌های کویری باقی نمانده است.
وی با تاکید بر اینکه تونل بهشت‌آباد خطر قرمز مردم چهارمحال و بختیاری است، بیان کرد: مردم این استان در بسیاری از شهرها، روستا و حتی مناطق عشایری با مشکل آب شرب مواجه هستند و با تانکر آبرسانی می‌شوند، همچنین امکان تخصیص آب برای طرح‌های سرمایه‌گذاری در این استان وجود ندارد.
حمزه با اشاره به اینکه مردم چهارمحال و بختیاری اجازه حفر یک متر تونل را برای انتقال آب نمی‌دهند، گفت: تمامی دشت‌های این استان در حالت بحرانی و ممنوعه بحرانی قرار دارند، آبی برای انتقال از این استان وجود ندارد و مسئولان برای حل مشکل کمبود آب در استان‌های مرکزی کشور باید تدبیر دیگری بیاندیشند.
حال برای بررسی وضعیت کشاورزان چهارمحال و بختیاری پای درد و دل آن‌ها نشستیم.
پای گلایه کشاورزان چهارمحال و بختیاری
بیاتی- یکی از کشاورزان شهرکردی در خصوص معضل کم‌آبی در چهارمحال و بختیاری و تاثیر آن بر کشاورزی، اظهار کرد: مردم این استان مهمان‌دوست و مهمان‌نواز هستند و مشکلی با مردم سایر استان‌های کشور ندارند، بحران کم‌آبی امروز در جای جای این استان مشاهده می‌شود و کشاورزان برای تامین آب با مشکل مواجه شده‌اند.
وی گفت: در فصل تابستان کشاورزان اقدام به کشت گندم و جو در شهرکرد کردند، اما به‌علت کم‌آبی این محصولات غذای دام در دامداری‌ها شد، چرا در و دل کشاورزان این استان شنیده نمی‌شود، ما در سرچشمه قرار داریم، اما آبی که به کشاورزان تخصیص داده می‌شود بسیار اندک است.
بیاتی تاکید کرد: باید وزارت نیرو در بحث تخصیص آب عدالت را اجرا کند، اگر چاه‌های کشاورزی در این استان خشک شود، کشاورزان نمی‌توانند معیشت خود را تامین کنند، مردم این استان تشنه هستند.
کاظمی- یکی از کشاورزان اهل شیخ‌شبان در چهارمحال و بختیاری در خصوص معضل کشاورزان این منطقه، می‌گوید: در سال ۱۳۸۵ برای اراضی کشاورزی در این روستا ۱۴۰۰ لیتر آب تخصیص داده شد که این آب تخصیص به ۱۰۰ لیتر کاهش پیدا کرد.
وی توضیح داد: مردم روستای شیخ‌شبان برای تامین آب اراضی کشاورزی و اجرای خط انتقال آب حدود پنج میلیارد تومان از جیب خود باوجود تمام محدودیت‌های مالی هزینه کردند و حدود ۳۵۰۰ متر خطر انتقال آب برای اراضی کشاورزی این منطقه اجرا شد، اما اکنون مجوز تخصیص آب به اراضی کشاورزی تمدید نمی‌شود، کشاورزان باید چه کنند؟
کاظمی با اشاره به سفر آیت‌الله رئیسی در شهریورماه ۱۳۹۹ به روستای نمونه ایثارگری شیخ‌شبان در سمت رئیس قوه قضائیه، بیان کرد: در این سفر ضرب‌العجل سه ماهه برای حل مشکلات مردم این روستا تعیین شد، اما مردم و کشاورزان هم‌چنان در بلاتکلیفی قرار دارند.
این کشاورز یادآور شد: کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز اخیرا برای بررسی وضعیت کشاورزی به روستای شیخ‌شبان سفر کردند و مشکلات کشاورزان را از نزدیک دیدند، مسئولان چرا مشکلات را حل نمی‌کنند؟
اشراقی یکی از کشاورزان اهل شهرستان سامان، اظهار کرد: ۶۲ کیلومتر از رودخانه زاینده‌رود از سامان عبور می‌کند، در حالیکه این آب می‌توانست زندگی مردم را متحول کند، اما هنوز این استان عنوان محرومیت را یدک می‌کشد و رتبه دوم بیکاری را دارد.
وی بیان کرد: کشاورزان سامانی میزان کمی از آب زاینده‌رود را برای کشاورزی برداشت می‌کنند، در حالیکه عنوان می‌شود برداشت از زاینده‌رود در بالا دست زیاد است، برای اجرای طرح‌های کشاورزی در حاشیه زاینده‌رود مجوز تخصیص آب نمی‌دهند، چرا در سرچشمه کشاورزان نباید اجازه برداشت آب داشته باشند؟
ترابی یکی از کشاورزان حوضه کارون در خصوص مشکل کم‌آبی در مناطق مختلف چهارمحال و بختیاری، گفت: وزارت نیرو عنوان می‌کند در حوضه کارون آب مازاد وجود دارد و باید انتقال داده شود، خوب اگر آب مازاد وجود دارد چرا به کشاورزان این منطقه اجازه برداشت حتی یک لیتر از آب‌های سطحی داده نمی‌شود؟ چالش‌های حوضه زاینده‌رود در کارون وجود ندارد.
این کشاورز با بیان اینکه کشاورزان نباید تاوان بی‌برنامگی در توزیع آب را بدهند، تاکید کرد: باید بر روی چاه‌های آب در استان‌های کشور کنتور هوشمند نصب شود تا بدانیم هر استان چه اندازه آب مصرف می‌کند، همچنین الگوی کشت متناسب با شرایط منطقه باشد، کشاورزان در استان‌های کویری نباید محصولات آب‌بر مانند برنج را کشت کنند.
وی خاطرنشان کرد: آبی در چهارمحال و بختیاری برای کشاورزی وجود ندارد، تمام طرح‌های کشاورزی در این استان به‌علت عدم تخصیص آب متوقف شده است و اجازه برداشت بارگذاری جدید بر روی منابع آب وجود ندارد.
