آفتاب: بحران در لبنان وارد مرحله ی تازه ای شده است. نا آرامی و خشونت بیروت و سایر نقاط این کشور در سه روز گذشته می توانست شرایط لبنان را تا مرز جنگ داخلی پیش ببرد و آتشی مهارناشدنی را در این کشور سبب شود. نا آرامی ها، علل پیدایش آن و آینده سیاسی پس از این آشوب ها از چند منظر قابل بررسی است.
هنگامی که دولت تحت حاکمیت گروه 14 مارس رییس بخش امنیتی فرودگاه بیروت را که از اعضای جنبش امل و شیعه بود، به بهانه ی همکاری امنیتی وی با حزب الله برکنار کرد و سیستم مخابراتی حزب الله را نقض حاکمیت لبنان دانسته، برچیده شدن آن را تصویب کرد شعله ی نخست این آتش را روشن نمود. این مصوبه در واقع اقدامی مخالف منافع ملی بود و می توانست زمینه ی اقدامات تهاجمی آینده ی اسرائیل را فراهم نماید.
با توجه به اینکه سیستم ارتباطی و مخابراتی حزب الله از عوامل مهم پیروزی در جنگ 33 روزه محسوب می شود ، هرگونه دست درازی به آن به مثابه ی اقدام در راستای منافع اسرائیل است. چنانکه سید حسن نصرالله، دبیر کل مقاومت حزب الله لبنان نیز هرگونه دست اندازی به سیستم ارتباطی این جنبش را به مثابه اعلان جنگ تلقی کرد .
اما در برابر این اقدامات نسنجیده ی جناح 14 مارس و دولت ، گروه 8 مارس با توسل به روش های مدنی برای مبارزه با این مصوبات، اعتصاب کارگری برای افزایش دستمزد را ترتیب داد و اعتصاب کنندگان فرودگاه بین المللی بیروت را محاصره و تعطیل نمودند. جرقه ی نهایی هنگامی زده شد که شبه نظامیان جریان المستقبل ( سعد حریری ) و حزب سوسیالیست ترقی خواه دروزی ( ولید جنبلاط ) به روی اعتصاب کنندگان آتش گشودند.آنها همچنین جاده ی بیروت به بقاع و بیروت به جنوب و همچنین مناطق مرزی با سوریه را مسدود نمودند.
طبیعتاً این اقدامات آنان بدون پاسخ نماند. ارتش و شبه نظامیان جریان 8 مارس وارد عمل شدند و درگیری و خشونتی که می توانست به جنگ داخلی منجر شود آغاز شد. پس از چند روز درگیری و کشته و مجروح شدن دهها نفر ، بیروت تماما به محاصره نیروهای 8 مارس و ارتش در آمد. شبه نظامیان المستقبل و دروزی یا متواری شده و یا تسلیم ارتش شدند. المستقبل رسانه های خود را نیز تحویل داد تا همه چیز تحت رهبری و کنترل ارتش و 8 مارس درآید .
توان مدیریت بحران و عقلانیت 8 مارس به رهبری حزب الله و امل، لبنان را از جنگ داخلی نجات داد و آرامش نسبی را در این کشور برقرار کرد و نشان داد که جناح علاقمند به گفتگو و تعامل، جناح مخالف دولت است. در این بین عملکرد گروهها اعم از حزب الله،امل،14 مارس،ارتش، آمریکا شاخص و قابل تحلیل است .
در عملکرد حزب الله و امل دو شاخصه ی مهم دیده می شود؛ تمایل به توافق - هوشیاری و عقلانیت. نیروهای 8 مارس چه در درگیری ها و چه در اعلام مواضع از دامن زدن به تنش ها اجتناب ورزیده و بر لزوم ادامه گفتگو و حل مشکلات از این طریق تاکید کردند . اتخاذ هرگونه روش غیر از این لبنان را به لبه ی پرتگاه جنگ داخلی سوق می داد . در انجام این عملیات نیز حزب الله و امل در واقع تقسیم وظیفه کردند . جنبش امل در جبهه ی بیروت وارد شد و حزب الله بر اوضاع جنوب لبنان مسلط شد. که این تقسیم وظایف به دو دلیل صورت گرفت؛
1- عدم بهانه جویی دولت و آمریکا از حضور نظامی حزب الله در پایتخت .
2- جلوگیری از اقدامات و حملات احتمالی و هرگونه سو استفاده اسرائیل از بحران .
این دو شاخصه نقش مهمی در پیروزی جناح 8 مارس در این بحران داشت .
عملکرد ارتش و «میشل سلیمان» نیز در این میان بسیار قابل تامل و تحسین برانگیز بود . مخالفت با درخواست دولت مبنی بر اعلام حالت فوق العاده نشان از استقلال ارتش و نگاه ملی به بحران این کشور دارد .
احزاب 14 مارس و دولت 3 خطای مهم سیاسی انجام دادند :
1- عدم سنجش دقیق نیروهای خود در قیاس با نیروهای 8 مارس
2- عدم شناخت دقیق از شرایط و پایگاه اجتماعی خود و حزب الله
3- عدم پیش بینی صحیح از عملکرد ارتش
احزاب 14 مارس در روشن نمودن این آتش، ارزیابی دقیقی از اوضاع نداشتند و به همین دلیل در میان راه زمین گیر شدند و ابتکار عمل را به دست مردم و نیروهای 8 مارس سپردند.
آمریکا نیز که با توجه به عدم شناخت صحیح از جامعه لبنان نیروهای تحت حمایت خود را در این کشور گرفتار شرایطی نامطلوب نموده و دچار شکست دیپلماتیک شده است هم چنان بر استراتژی نادرست خود پای می فشارد .
در شرایط کنونی احتمال استعفای دولت سنیوره بسیار زیاد است. در صورت عدم استعفا نیز حوزه عمل دولت بسیار کاهش یافته است و قدرت سابق را ندارد. بنابراین لبنان یک قدم به سمت توافق بر می دارد. اما به طور قطع آمریکا و جناح 14 مارس نیز برای جبران این شکست سنگین دست بکار خواهند شد. با توجه به گشایش مجدد باب گفتگوها و مذاکرات احتمال ترور شخصیتی دیگر برای ایجاد خلا سیاسی و به بن بست کشیدن فضای سیاسی لبنان و جبران این شکست بالا خواهد رفت.
برای مهار تابستان داغی که بوش وعده داده است، عقلانیت و مدیریت دو عنصر مهم و تعیین کننده هستند که سید حسن نصرالله،نبیه بری، میشل عون و عمر کرامی نشان دادند که هر دو عنصر را در مواجهه با مشکلات و بحران ها به کار خواهند بست.