آیت‌الله طالقانی اول انقلاب درباره حجاب چه گفت؟
ماجرا اما، از آنجا شروع شد که امام خمینی در سخنرانی برای گروه کثیری از بانوان در مدرسه فیضیه و در تاریخ ۱۳ اسفند ۵۷، با موضوع «زن از دیدگاه اسلام»، بعد از تجلیل فراوان از بانوان مسلمان انقلابی، فرمودند: «زن‌ها نباید گول بخورند، زن‌ها گمان نکنند که این مقام زن است که باید بزک کرده، بیرون برود با سر باز و لخت! این مقام زن نیست...». (۱)
دو روز پس از آن، یعنی در روز سه شنبه ۱۵ اسفند ۵۷، امام طی یک سخنرانی دیگر در فیضیه، چنین اظهار داشتند: «در وزارتخانه اسلامی، نباید در آن معصیت بشود. در وزارتخانه‌های اسلامی، نباید زن‌های لخت بیایند. زن‌ها بروند، اما با حجاب باشند. مانعی ندارد بروند، کار بکنند، لکن با حجاب شرعی باشند، با حفظ حجاب شرعی باشند». (۲)
فردای آن روز و با انعکاس سخنرانی امام از طریق تلویزیون، راهپیمایی‌های زیادی در سراسر کشور در حمایت از سخنان امام برپا شد. اما در تهران علاوه بر راهپیمایی طرفداران حجاب، یک راهپیمایی در مخالفت با نظر امام و مخالفت با حجاب برگزار شد که نتیجه آن، وقوع زدوخورد شدید میان طرفداران و مخالفان حجاب بود! به این ترتیب از روز ۱۶ اسفند، روزنامه‌ها و مجلات، شروع به موضعگیری درباره «حجاب» کردند. روزنامه‌ها و مجلات انقلابی، به چاپ مواضع موافقان حجاب اقدام می‌کردند و روزنامه و مجلات ضدانقلاب، علیه حجاب مقاله و مصاحبه چاپ می‌کردند.
در چنین شرایطی روزنامه کیهان روز یک شنبه ۲۰ اسفند ۵۷، در صفحه ۱ و ۲ خود به مسئله حجاب پرداخت و با انعکاس مصاحبه‌ای با آیت‌الله طالقانی، درحالیکه تنها یک روز از فوت همسر وی گذشته بود، از قول ایشان تیتر زد: «هیچ‌کس زنان را به داشتن حجاب اسلامی مجبور نمی‌کند!». آیت‌الله طالقانی در متن آن مصاحبه گفته بود: «پوشش زنان یک اصل قرآنی و اسلامی است. اگر بخواهیم مسئله حجاب را از جهت اسلامی و از نظر ملی بحث کنیم، یک مسئله سنتی و تاریخی است که در عمق تاریخ ما و تاریخ شرق، مطرح بوده است. همیشه زن‌های ما، دارای یک فرم حجاب بوده‌اند. حجاب به معنای عامش نه مخصوص به چادر و وضع خاص، یعنی حفظ عفاف، حفظ وقار و شخصیت زن که همیشه در ایران و کشورهای شرقی اسلامی و غیراسلامی بوده است... این نص صریح قران است. آن قدری که قرآن بیان کرده، نه ما می‌توانیم از آن حدود خارج شویم و نه زنانی که معتقد به این کتاب بزرگ آسمانی هستند... حجاب حکم ضروری دین است. منظور امام و علما این نیست که زن خانه نشین باشد. اجباری حتی برای زن‌های مسلمان هم نیست. چه اجباری؟ حضرت آیت‌الله خمینی نصیحتی کردند، مانند پدری که به فرزندش نصیحت می‌کند، راهنمایی اش می‌کند که شما این جور باشید به این سبک باشید...».
در واقع آیت‌الله طالقانی با مطرح کردن اینکه: حجاب فرمان و قانون اسلام برای بانوان مسلمان است، بر اصل وجوب شرعی حجاب تأکید کردند. ولی از آنجا که در آن مقطع، هنوز رفراندوم تعیین نوع حکومت و گزینش‌های مهمی چون: مجلس خبرگان قانون اساسی برای تعیین قانون اساسی کشور برگزار نشده بود و قانونی هم برای داشتن یا نداشتن حجاب در کشور تصویب نشده بود، ایشان اعلام کردند که در حال حاضر، کسی حجاب را برای بانوان اجبار نمی‌کند! به این شکل آیت‌الله طالقانی با آن مصاحبه، تا حدود زیادی فضای ملتهب جامعه را آرام کردند و البته امام هم در روز بعد یعنی ۲۱ اسفند، موضعگیری آیت‌الله طالقانی در مورد حجاب را تأیید کردند. به این ترتیب، تظاهرات زنان معترض نیز متوقف شد، تا فضا برای برگزاری انتخابات تعیین نوع حکومت فراهم شود و مردم طی فرایندهای قانونی اعلام کنند که نظرشان درباره اجرای قوانین اسلامی چیست؟ نه اینکه عده‌ای اندک بخواهند با ایجاد اغتشاش و اردوکشی خیابانی، نظر خود را بر اکثریت زنان تحمیل کنند!
منابع:
۱- صحیفه امام (ره)، جلد ۶، ص ۳۰۱
۲- صحیفه امام، جلد ۶، صص ۳۲۸ و ۳۲۹
