طرز تهیه سمنو در خانه؛ ویژه سفره هفت سین نوروز

سمنو یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر سفره هفت سین ایرانیان است و با آرد جوانه گندم درست می‌شود. سمنو در واقع یک حلوای شیرین کشدار محسوب می‌شود و خواص و فواید بی‌شماری دارد. سمنو دارای ویتامین‌های K-E-A و گروه ویتامین‌های B ۱۲,B ۸, B ۵, B ۳, B ۱ و مواد مهم دیگر مانند: فسفر، کرومیوم، روی، سلنیوم، آهن و مس است. سمنو به دلیل داشتن ویتامین‌های گروه B، یکی از بهترین غذا‌های دارویی برای بهبود وضعیت پوست و مو است و مهم‌ترین عامل برای کاهش ریزش مو محسوب می‌شود.

جوانه‌ها از جمله جوانه گندم، دارای مقدار قابل توجهی فیبر و آب هستند که مصرف منظم آن‌ها مانع بروز یبوست می‌شود. سمنو سرشار از انر‍ژی است به همین دلیل یکی از بهترین انتخاب‌های غذایی به ویژه در وعده صبحانه برای زنان باردار، کودکان و نوجوانان است.

مواد لازم برای تهیه سمنو خانگی

جوانه گندم یک کیلوگرم

آرد ۳ کیلوگرم

در جوانه گندم آنزیمی وجود دارد که محلول نشاسته رو توی حرارت بالای ۸۰ درجه سانتی‌گراد به قند تبدیل می‌کند.

طرز تهیه و پخت سمنو
تهیه سمنو را باید از درست‎ کردن جوانه گندم و گرفتن شیره‌اش آغاز کنید و به ازای هر مقدار گندمی که می‌گذارید جوانه بزند باید سه برابرش آرد استفاده کنید. مثلا برای یک کیلوگرم گندم حدود سه کیلوگرم آرد مصرف می‌شود. پس اگر اولین بار است که می‌خواهید سمنو درست کنید با مقدار کمی شروع کنید که حجم زیادش موقع پخت خسته‌تان نکند.

مرحله اول

مرحله اول این که گندم‌ها را خوب پاک کنیم و دانه‌های شکسته را جدا کنیم. بعد با آب سرد می‌شوییم و دو روز می‌گذاریم تا خوب خیس بخورند. ارتفاع گندم توی ظرف کمتر از هشت سانتیمتر باشد و روزی دو بار آب ظرف رو عوض کنید که ترش نشود و بو نگیرد.

محل نگهداری ظرف هم جایی دور از نور مستقیم خورشید باشد و خیلی سرد یا خیلی گرم هم نباشد.

روز سوم گندم‌ها را درون آبکش می‌ریزیم. اگر دقت کنید احتمالا تو این مرحله جوانه‌های خیلی ریز رو روی گندم‌ها می‌بینید.

مرحله دوم

در مرحله بعد یک پارچه نخی تمیز می‌آوریم و گندم‌ها را داخل آن می‌پیچیم. پارچه باید کمی نمناک باشد، ولی خیلی خیس نباشد.

بعد آن را توی یک کیسه پلاستیکی بزرگ قرار می‌دهیم و می‌گذاریم تا یکی دو روز بماند. البته روزی چند بار گندم‌ها را باز کنید و مقدار کمی آب به آن‌ها بپاشید که خشک نشوند.

نکاتی که در ادامه پخت سمنو حتما باید به آن‌ها توجه کنید:

۱- تو این دوره هم گندم‌ها را در محیطی دور از نور و در دمای معتدل قرار بدهید.

۲- در تمام این مراحل جابجایی گندم‌ها باید با آرامش و ملایمت انجام بشه تا فشار اضافی باعث آسیب ‎دیدن گندم‌ها و جوانه‌های کوچک نشود.

۳- بعد از این مدت که جوانه‌ها آشکارتر شدند، گندم‌ها را توی آبکشی به ارتفاع حدود دو سانت می‌ریزیم و روی آن‌ها را با پارچه نخی مرطوب می‌پوشانیم.

۴- روزی چندبار زیر شیر آب می‌گیریم که هم آب لازم به گندم‌ها برسد، هم شسته بشوند و بو نگیرند.

۵- و، چون در آبکش هستند آب اضافی‌شان هم خارج می‌شود و مشکلی پیش نمی‌آید.

۶- حواستان باشد شدت آب خیلی زیاد نباشد تا به جوانه‎‌ها آسیب برسد.

نگهداری جوانه‌ها
با این روش تقریبا بعد از سه روز ریشه‌های گندم‌ها زیاد و فشرده می‌شود و جوانه‌های ظریف در رنگ‌های سفید مایل به نقره‌ای به ارتفاعی کمی بیشتر از قد دانه گندم رشد می‌کنند.

این مرحله زمانی است که آنزیم قند به حد اعلاش رسیده و زمان شیره ‎گرفتن از گندم‌هاست. به هیچ وجه نگذارید گندم‌ها به مرحله سبز شدن برسند، چون سبز شدن گندم‌ها باعث می‌شود شیرینی‌شان کم بشود و مزه گس پیدا کنند.

اگر به هر دلیلی بعد از رسیدن به این مرحله فرصت شیره‌گیری و ادامه کار را نداشتید جوانه‌ها را به یخچال منتقل کنید که جلوی رشد بیشترش گرفته بشود. جوانه‌ها در یخچال تا چند روز تازه و سالم می‌مانند.

آماده کردن خمیر برای تهیه سمنو
۱- بعد از اینکه جوانه‌ها به اندازه لازم رشد کردند، آن‌ها را با آب فراوان می‌شوییم و بعد به کمک چرخ گوشت یا هر وسیله خردکننده دیگری کاملا له و خمیری می‌کنیم. حالا باید معجون را با مقداری آب مخلوط کنیم و تفاله آن را توی ظرف دیگری بریزیم.

۲- اگر تو این مرحله هم با دانه‌های سالم گندم مواجه شدید نگران نباشید، می‌شود دوباره چرخشان کرد و یکبار دیگر به آن‌ها آب اضافه کرد تا همه شیره‌شان خارج بشود.

۳- حالا این مایع به‎ دست آمده را از صافی خیلی ریز عبور بدهید و شیره به ‎دست آمده را برای تهیه سمنو کنار بگذارید.

۴- توی یک دیگ با گنجایش مناسب، آرد را با این شیره به ‎دست آمده مخلوط می‌کنیم، طوری که یک خمیر شل به دست بیاید؛ مایعی صاف و رقیق بدون هیچ گلوله خمیری که بشود آن را با ملاقه برداشت.

۵- معمولا برای تهیه سمنو از آرد سبوس‌دار استفاده می‌شود که در ایران می‌شود از نانوایی‌ها تهیه کرد، اما اگر امکانش وجود نداشت، استفاده از آرد سفید هم هیچ مانعی ندارد و مشکلی برای سمنوی شما ایجاد نمی‌کند.

۶- حالا خمیر تهیه ‎شده رو روی حرارت ملایم می‌گذاریم و مرتب هم می‌زنیم تا به جوش بیاید.

۷- در این مرحله می‌بینید که اول کار محتویات در دیگ کمی غلیظ می‌شود، ولی بعد از چندبار جوش‎ خوردن به اصطلاح می‌بُرد و آب می‌اندازد. این همان لحظه‌ای است که نشاسته آرد به خاطر آنزیم جوانه گندم به قند تبدیل می‌شود و حالت لعاب‌مانندش را از دست می‌دهد.

۹- از حالا به بعد سمنو باید آنقدر روی حرارت بماند و به هم بخورد تا آردش کاملا بپزد و آب اضافه خارج بشود و به قول معروف حسابی جا بیفتد.

۱۰- هم‎ زدن مرتب را فراموش نکنید، چون سمنو خیلی زود ته می‌گیرد.

۱۱- وقتی به مراحل آخر پخت می‌رسیم سمنو به رنگ قهوه‌ای خوشرنگ درمی‌آید، غلظتش زیاد و مزه‌اش بسیار شیرین می‌شود.

۱۲- در این مرحله اگر حرارت زیاد بشود، چون مایع غلیظ‌تر شده ممکن هست یه کمی به اطراف بپرد، پس حسابی مراقب باشید که یک وقت روی دست‌تان نریزد.

بعد از اینکه مراحل مختلف پخت سمنو تمام شد، باید بگذارید سمنو حدود ۱۰ ساعت در معرض هوای عادی خانه باقی بماند.

بعد از آن می‌توانید سمنو رو در ظرف‌های دردار بریزید و خوب و سالم تا چند هفته در یخچال نگهداری کنید.

منابع: saten / تصویر زندگی