دین را نباید در آئینه سنت محدود کرد

آفتاب‌‌نیوز :  آفتاب: مراسم بزرگداشت نوزدهمین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی(ره) عصر دیروز شنبه از سوی بنیاد باران و با سخنرانی سید حسن خمینی در حسینیه جماران برگزار شد.

به گزارش خبرنگار سیاسی آفتاب در این مراسم که جمعی از فعالان سیاسی و اجتماعی، روزنامه‌نگاران و اعضای تشکل‌های دانشجویی و شاخه‌های جوانان احزاب حضور داشتند، سیدحسن خمینی با ابراز خوشحالی از اینکه در جمع دوستان جوان خود حضور دارد با اشاره به صحبت‌هایی که از سوی نمایندگان گروه‌های حاضر در مراسم صورت گرفته بود، اظهار کرد: «نفس سخن گفتن دوستان جدا از اینکه صحیح باشد یا نه، خوب و دارای جنبه‌های بسیار قابل احترامی است».

نوه حضرت امام (ره) مقوله تحجر را وجه مشترک سخنان نمایندگان گروه‌های حاضر در مراسم عنوان کرد و گفت: «اگر امام (ره) نبود، یا بی دین بودیم یا گرفتار شبه طالبانیسم بودیم و احتمالا بسیاری در میانه این میدان دین گریز می‌شدند».

وی عدم ارایه تعریف درستی از واژه تحجر را از مصائب جامعه برشمرد و گفت: «هر کسی به فردی که یک گام به ظواهر شرعی پایبندتر است، متحجر می‌گوید».

سیدحسن خمینی با اشاره به لزوم ارائه تعریف درستی از واژه تحجر،اضافه کرد: «ما به واسطه بد فهمیدن واژه تحجر مانند دهها واژه دیگر که در آن اشتراک مفهومی نداریم، دچار بن‌بست می‌شویم و دچار یک فریبکاری می‌شویم که باعث مغالطاتی می‌شود که در اثر استفاده از واژه‌های دوپهلو بوجود می‌آید».

وی با اشاره به کاربرد زیاد مفهوم تحجر در جامعه امروز،گفت: «هیچکس خود را متحجر نمی‌داند و همه خود را مرکز زمین می‌دانند و کسانی را که از خودشان جلوترند افراطی و کسانی که  از خودشان عقب‌ترند را تفریطی می‌نامند».

سیدحسن خمینی سپس به تعریف خود از تحجر اشاره کرد و گفت: «هر آن چیزی که دلیل عقلی یا شرعی مسلمی بر آن نداریم را باید تحجر بنامیم، گرچه ممکن است بسیاری از سنت‌های ما هم به خاطر اینکه دلیل عقلی و شرعی مسلمی بر آن نداریم، شامل این تعریف شود».

وی با اشاره به برخی باورهای نامعقول در بعضی نقاط ایران که هیچ دلیل عقلی و شرعی ندارند،‌ گفت: «من اسم این سنت‌های نامعقول در بعضی از نقاط کشور را نمی‌آورم چون هر کسی بالای چشمش حرف بزند،  تکفیرش می‌کنند و بعدا روی همین مانور می‌دهند».

وی ادامه داد: «هر چیزی که عقل مسلم بر آن نداریم یا به تعبیری نقل قطعی و حجتی بر آن نداریم، را به عنوان تعریف پایه تحجر پذیرفتیم، آن وقت قابلیت بحث راجع به تحجر را داریم».

وی اضافه کرد:«اینکه روی مسلمات دین و شرع به عنوان معیار تحجر دست بگذاریم درست نیست».

سیدحسن خمینی ادامه داد: «واقعیت قضیه این است که نظام سنتی ما خودش را پشت بسیاری از ظواهر مسلم غیرشرعی پنهان کرده است و در حقیقت برای دفاع از کانون سنت، از شرع و قواعد شرعی مدد می‌گیرد، در حالی که شریعت راجع  به آن مسائل حرفی ندارد».

وی با اشاره به ماجرای استفاده از دوش حمام به جای خزینه در حمام‌های قدیمی، گفت: «مقابله با این مطلب به اسم دین نیست و کسانی که سنت را دوست دارند حق دارند از آن دفاع کنند و دفاع از اندیشه سنت یک حق طبیعی است و الحمدا... که فیلسوف بزرگی هم دارند! و اخیرا هم دفاع از سنت مد شده و بسیاری از سنت‌ها هم هستند که همه ما به آن ها پایبندیم مثل نوروز که سنت ایرانی است و دفاع از سنت‌ها باید با ادبیات خاص خودش و سپر خودش و تیغ و کلام و برهان خودش باشد».

وی ادامه داد: «اینکه ما از سنت‌ها بدین جهت دفاع کنیم که دینی هستند، یک ظلم است و اجحاف در حق دین است و مخالفین آن سنت، مخالفین دین می‌شوند که هیچ معنی ندارد».

نوه حضرت امام خمینی با اشاره به مثال‌هایی در این زمینه گفت :«سنت چون در میان متدینین است، رنگ دینی به خود می گیرد و دفاع از آن، ادبیات دینی پیدا می‌کند و اگر شما به ستیزه با آن برخاستید،می‌گویید پس معلوم می‌شود هر چه غیر از این است دینی نیست اتفاقا خیلی آنرا می‌پسندند و در نتیجه دین کنار زده می‌شود».

وی با اشاره به گستردگی دین اسلام از مغرب تا مشرق عالم و تاثیر آن بر مسلمانان مناطق مختلف که سنت‌ها و فرهنگ‌های متفاوت دارند، دین اسلام را دینی توانمند اعلام کرد که همه اقوام و فرهنگ‌های مختلف باتمسک به آن سنت‌های خود را حفظ کرده‌اند.

سیدحسن خمینی در ادامه افزود: «دین را محدود کردن در آینه سنت، لازمه اش این است که طرفداران دنیای مدرن از دین محروم شوند، در حالی که بسیاری از آداب دینی با سنت و مدرنیسم قابلیت سازگاری دارد و بسیاری از آداب دینی نیز می‌تواند با سنت به ستیزه برخیزد و کما اینکه با بسیاری از آداب دنیای مدرن نیز می‌تواند به ستیزه برخیزد».

وی با اشاره به نفس احیای عاشورا به عنوان یکی از فرهنگ و آداب مذهبی برخی از روش‌های القای آنرا باطل و روش‌های مختلف برپایی این مراسم را در جاهای مختلف عنوان کرده و گفت: «این جور نیست که اگر این روش‌ها را عوض کردیم، بگوییم این آغاز بی دینی است».

وی انگیزه ایستادگی برخی دینداران در مقابل تغییر سنت‌ها را به خاطر آغاز شدن تخریب فرهنگ ادیان عنوان کرد و آنرا امری دانست که در همه موارد صدق نمی‌کند.

وی با اشاره به حضور 50 درصدی خانم‌ها در عرصه تحصیل و آموزش عالی عدم حضور زنان در حزوه عمومی جامعه را ناشی از سنت سالیان گذشته عنوان کرد که تکیه آن تحجر بود که امام (ره) با آن به ستیزه برخاست.

سیدحسن خمینی با اشاره به سنت دینداران در بیدار کردن بچه‌ها برای نماز صبح ،گفت: «جالب است امام (ره)برای نماز صبح اگر کسی نگفته بود که مرا بیدار کنید، او را برای نماز بیدار نمی‌کرد و عنوان می‌کرد که نه دلیل عقلی مسلم و نه دلیل شرعی داریم، عالم خواب تکلیف ندارد».

وی ادامه داد: «حضرت امام (ره) هیچ‌گاه در زندگی‌شان استخاره نمی‌کرد ،چون می‌گفتند نه دلیل عقلی روشنی در این باره داریم  و نه در یک روایت آمده که استفاده کنید ودرجایی نیامده که حجتی برای استخاره داشته باشیم».


سیدحسن خمینی ادامه داد: « امام خمینی(ره) در 12 بهمن سال 57 که منتهای آمال حداقل 100 سال مبارزه ضدسلطنتی مردم ایران است، استخاره نکرد و در طول دوره جنگ هم نه من یاد دارم و نه شنیده‌ام که امام در کارهایی که انجام داده، استخاره کند یا صبح به صبح 5-4 نفر را پیدا کند که خواب تعبیر کنند و حتی در زندگی امام  یک مورد برای تعبیر خواب ندیدیم چون آنرا بدون دلیل عقلی مسلم و دلیل شرعی مسلم بر می‌شمردند».

وی ادامه داد:«ایشان همیشه به مسئولین رده یک مملکت  سفارش می‌کردند که طبیعی است که شما همه چیز را نمی‌توانید به مردم بگویید و خیلی از آن‌ها اسرار نظام است که مورد استفاده دشمن قرار می‌گیرد، هر لحظه ای در حین انجام کار ببینید می‌توانید مشکلتان را در تلویزیون توجیه کنید یا نه؟ و برای مردم رک و پوست کنده بیان کنید یا نه؟ و تعبیر ایشان این بود که جوری کار کنید که اگر لازم شد بتوانید به مردم بگویید».

نوه حضرت امام با اشاره به رعایت این نکته در زندگی شخصی افراد و ذکر این نکته که از همین موضع تاکید دلیل شارع مقدس و جواب دادن به خدای خودمان در روز قیامت، گفت: «همین موضع که به خدای خود مان جواب دهیم، همین موضع استبداد ستیزی است و همین موضع نقدپذیری است و چرا اگر کسی از من نقد می‌کند، باید به او حمله کنم».