13 تیرماه، سالروز درگذشت دکتر محمد معین
استاد سخن
آفتاب‌‌نیوز : 
آفتاب: دکتر محمد معین در خانواده‌ای متدین در رشت به دنیا آمد.
بر طبق صفحهٔ اول دست‌خطی که وی دربارهٔ زندگی خود نوشته، تاریخ تولد وی ۱۷ رجب سال ۱۳۳۲ (قمری) برابر با ۲۱ جوزای سال ۱۲۹۳ است. در متن دانشنامهٔ دکتری سال تولَد وی ۱۲۹۱ ذکر شده است. ولی در نوشتهٔ قاب‌شده‌ای که در خانهٔ وی و در اتاق کارش به دیوار آویخته است تاریخ تولد او دوشنبه ۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ نوشته شده‌است.
در سن شش سالگی مادرش را از دست داد و پنج روز بعد از فوت مادر، پدرش نیز درگذشت. پس از درگذشت والدینش ، "شیخ محمد تقی معین العلماء" تربیت او را برعهده گرفت. دکتر محمد معین ترقیات علمی و معنوی خود را مدیون او می‌دانست.
دکتر معین تحصیلات دبستانی را در مدرسه اسلامی به پایان برد. در رشت دوره اول متوسطه را در دبیرستان دولتی شاهپور به اتمام رساند و دوره دوم را در رشته ادبی در دبیرستان دارالفنون تهران به پایان رساند. در سال ۱۳۱۰ در دانشسرای عالی در رشته ادبیات و فلسفه علوم تربیتی به تحصیل پرداخت.
با نوشتن پایان‌نامه‌ای به زبان فرانسه در مورد شاعر فرانسوی "لوکنت دولیل" در رشته ادبیات و فلسفه به اخذ مدرک لیسانس نایل شد. در سال ۱۳۱۸ برای دوره دکترا در ادبیات فارسی ثبت نام نمود. بعد پس ار پایان دوره دکترا به عنوان اولین دکتر در رشته ادبیات فارسی شناخته شد.
ایشان در اوان جوانی علوم صرف و نحو، و بعضی از علوم را آموخت و پس از اتمام تحصیلاتش در دارالفنون ، به دانشكده ادبیات و دانشسرای عالی راه یافت و در رشته‌های ادبیات، فلسفه، و علوم تربیتی فارغ التحصیل شد. آنگاه از طریق مكاتبه با مؤسسات روانشناسی بلژیک، روانشناسی علمی و رشته‌های خط شناسی، چهره شناسی و مغز شناسی را آموخت.
دكتر معین از سال 1325شمسی - سال آغاز طبع و نشرلغت نامه دهخدا- از سوی علامه دهخدا در این مؤسسه مشغول به فعالیت شد.
در ۱۳۲۱ ازدواج کرد که نتیجه آن ۴ فرزند می‌باشد.
دکتر محمد معین در ۹ آذر ۱۳۴۵ پس از بازگشت از ترکیه کسالت پیدا کرد و گفته می‌شود که در اثر اشتباه پزشک به بیهوشی عمیق چندساله فرو رفت و روز ۱۳ تیرماه ۱۳۵۰ درگذشت.
تحصیلات
وی در خردادماه ۱۳۲۱ پس از گذراندن امتحانات رشتهٔ دکتری ادبیات فارسی در دانشگاه تهران و دفاع از پایان‌نامهٔ خود با موضوع «مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی» موفق به دریافت دانشنامهٔ دکتری گردید.
آثار
- تألیفات
۱. فرهنگ معین؛ دوره کامل فرهنگ فارسی، شامل لغات فارسی، لغات و ترکیبات عربی متداول در فارسی، لغات اروپایی که به تدریج در فارسی وارد شده و اعلام اشخاص، اعلام جغرافیایی، در هفت هزار و نهصد صفحه و در شش مجلد.
۲. حافظ شیرین سخن، دو جلد.
۳. یک قطعه شعر در پارسی باستان.
۴. یوشت فریان و مرزبان نامه.
۵. علامه محمد قزوینی، در سالنامه پارس و نیز مجله فرهنگستان چاپ شد.
۶. شاهان کیانی و هخامنشی در آثار الباقیه.
۷. ارداویرافنامه.
۸. روزشماری در ایران باستان و آثار آن در ادبیات پارسی.
۹. پورداوود، ترجمه احوال و آثار.
۱۰. مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی، با مقدمه مشروح به زبان فرانسه به قلم‌هانری کربن.
۱۱. شماره هفت و هفت پیکر نظامی.
۱۲. حکمت اشراق و فرهنگ ایران.
۱۳. قاعده‌های جمع در زبان فارسی، شماره اول از سلسله انتشارات طرح دستور زبان فارسی.
۱۴. اسم مصدر- حاصل مصدر، شماره دوم از سلسله انتشارات طرح دستور زبان فارسی.
۱۵. امیر خسرو دهلوی.
۱۶. برگزیده نثر فارسی، شماره اول (دوره‌های سامانیان، آل بویه).
۱۷. آیینه سکندر.
۱۸. اضافه، بخش نخست، شماره سوم از سلسله انتشارات طرح دستور زبان فارسی.
۱۹. هورقلیا.
۲۰. لغات فارسی از ابن سینا.
۲۱. برگزیده شعر فارسی، شماره اول (دوره‌های طاهریان، صفاریان، سامانیان و آل بویه).
۲۲. نصیرالدین طوسی، زبان ادبیات پارسی.
۲۳. ستاره ناهید یا داستان خرداد و امرداد (نثر و نظم).
۲۴. فرهنگ دستور زبان فارسی، شامل مباحث دستوری.
- ویرایش کتب
۱. دانشنامه علائی تألیف ابن‌سینا، بخش دوم، علم برین.
۲. چهار مقاله تألیف نظامی‌عروضی سمرقندی، با شرح لغات و توضیح عبارات مشکل و نسخه بدلها.
۳. مجموعه اشعار دهخدا. با مقدمه مشروح در ترجمه احوال و آثار وی.
۴. جامع الحکمتین تألیف ناصر خسرو، به همراهی‌هانری کربن (فارسی- فرانسوی).
۵. شرح قصیده ابوالهیثم، به همکاری‌هانری کربن (فارسی- فرانسوی).
۶. برهان قاطع تألیف محمد حسین بن خلف تبریزی، دوره در چهار مجلد.
۷. جوامع الحکایات تألیف سدید الدین محمد عوفی.
۸. عبهر العاشقین تألیف روزبهان بقلی شیرازی، به همکاری‌هانری کربن (فارسی- فرانسوی).
- ترجمه
۱. روانشناسی تربیتی، ترجمه از «علم النفس و آثاره فی التربیه و التعلیم» (عربی)، تألیف علی الجارم و مصطفی امین.
۲. کتیبه‌های پهلوی، ترجمه از انگلیسی، به قلم و. ب. هینگ.
۳. خسرو کواتان و ریدک وی، ترجمه از پهلوی.
۴. ایران، تألیف دکتر ر. گیرشمن (فرانسوی- انگلیسی)
آفتاب: دکتر محمد معین در خانواده‌ای متدین در رشت به دنیا آمد. بر طبق صفحهٔ اول دست‌خطی که وی دربارهٔ زندگی خود نوشته، تاریخ تولد وی ۱۷ رجب سال ۱۳۳۲ (قمری) برابر با ۲۱ جوزای سال ۱۲۹۳ است. در متن دانشنامهٔ دکتری سال تولَد وی ۱۲۹۱ ذکر شده است. ولی در نوشتهٔ قاب‌شده‌ای که در خانهٔ وی و در اتاق کارش به دیوار آویخته است تاریخ تولد او دوشنبه ۹ اردیبهشت ۱۲۹۷ نوشته شده‌است.
در سن شش سالگی مادرش را از دست داد و پنج روز بعد از فوت مادر، پدرش نیز درگذشت. پس از درگذشت والدینش ، "شیخ محمد تقی معین العلماء" تربیت او را برعهده گرفت. دکتر محمد معین ترقیات علمی و معنوی خود را مدیون او می‌دانست.
دکتر معین تحصیلات دبستانی را در مدرسه اسلامی به پایان برد. در رشت دوره اول متوسطه را در دبیرستان دولتی شاهپور به اتمام رساند و دوره دوم را در رشته ادبی در دبیرستان دارالفنون تهران به پایان رساند. در سال ۱۳۱۰ در دانشسرای عالی در رشته ادبیات و فلسفه علوم تربیتی به تحصیل پرداخت.
با نوشتن پایان‌نامه‌ای به زبان فرانسه در مورد شاعر فرانسوی "لوکنت دولیل" در رشته ادبیات و فلسفه به اخذ مدرک لیسانس نایل شد. در سال ۱۳۱۸ برای دوره دکترا در ادبیات فارسی ثبت نام نمود. بعد پس ار پایان دوره دکترا به عنوان اولین دکتر در رشته ادبیات فارسی شناخته شد.
ایشان در اوان جوانی علوم صرف و نحو، و بعضی از علوم را آموخت و پس از اتمام تحصیلاتش در دارالفنون ، به دانشكده ادبیات و دانشسرای عالی راه یافت و در رشته‌های ادبیات، فلسفه، و علوم تربیتی فارغ التحصیل شد. آنگاه از طریق مكاتبه با مؤسسات روانشناسی بلژیک، روانشناسی علمی و رشته‌های خط شناسی، چهره شناسی و مغز شناسی را آموخت.
دكتر معین از سال 1325شمسی - سال آغاز طبع و نشرلغت نامه دهخدا- از سوی علامه دهخدا در این مؤسسه مشغول به فعالیت شد.
در ۱۳۲۱ ازدواج کرد که نتیجه آن ۴ فرزند می‌باشد.
دکتر محمد معین در ۹ آذر ۱۳۴۵ پس از بازگشت از ترکیه کسالت پیدا کرد و گفته می‌شود که در اثر اشتباه پزشک به بیهوشی عمیق چندساله فرو رفت و روز ۱۳ تیرماه ۱۳۵۰ درگذشت.
تحصیلات
وی در خردادماه ۱۳۲۱ پس از گذراندن امتحانات رشتهٔ دکتری ادبیات فارسی در دانشگاه تهران و دفاع از پایان‌نامهٔ خود با موضوع «مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی» موفق به دریافت دانشنامهٔ دکتری گردید.
آثار
- تألیفات
۱. فرهنگ معین؛ دوره کامل فرهنگ فارسی، شامل لغات فارسی، لغات و ترکیبات عربی متداول در فارسی، لغات اروپایی که به تدریج در فارسی وارد شده و اعلام اشخاص، اعلام جغرافیایی، در هفت هزار و نهصد صفحه و در شش مجلد.
۲. حافظ شیرین سخن، دو جلد.
۳. یک قطعه شعر در پارسی باستان.
۴. یوشت فریان و مرزبان نامه.
۵. علامه محمد قزوینی، در سالنامه پارس و نیز مجله فرهنگستان چاپ شد.
۶. شاهان کیانی و هخامنشی در آثار الباقیه.
۷. ارداویرافنامه.
۸. روزشماری در ایران باستان و آثار آن در ادبیات پارسی.
۹. پورداوود، ترجمه احوال و آثار.
۱۰. مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی، با مقدمه مشروح به زبان فرانسه به قلم‌هانری کربن.
۱۱. شماره هفت و هفت پیکر نظامی.
۱۲. حکمت اشراق و فرهنگ ایران.
۱۳. قاعده‌های جمع در زبان فارسی، شماره اول از سلسله انتشارات طرح دستور زبان فارسی.
۱۴. اسم مصدر- حاصل مصدر، شماره دوم از سلسله انتشارات طرح دستور زبان فارسی.
۱۵. امیر خسرو دهلوی.
۱۶. برگزیده نثر فارسی، شماره اول (دوره‌های سامانیان، آل بویه).
۱۷. آیینه سکندر.
۱۸. اضافه، بخش نخست، شماره سوم از سلسله انتشارات طرح دستور زبان فارسی.
۱۹. هورقلیا.
۲۰. لغات فارسی از ابن سینا.
۲۱. برگزیده شعر فارسی، شماره اول (دوره‌های طاهریان، صفاریان، سامانیان و آل بویه).
۲۲. نصیرالدین طوسی، زبان ادبیات پارسی.
۲۳. ستاره ناهید یا داستان خرداد و امرداد (نثر و نظم).
۲۴. فرهنگ دستور زبان فارسی، شامل مباحث دستوری.
- ویرایش کتب
۱. دانشنامه علائی تألیف ابن‌سینا، بخش دوم، علم برین.
۲. چهار مقاله تألیف نظامی‌عروضی سمرقندی، با شرح لغات و توضیح عبارات مشکل و نسخه بدلها.
۳. مجموعه اشعار دهخدا. با مقدمه مشروح در ترجمه احوال و آثار وی.
۴. جامع الحکمتین تألیف ناصر خسرو، به همراهی‌هانری کربن (فارسی- فرانسوی).
۵. شرح قصیده ابوالهیثم، به همکاری‌هانری کربن (فارسی- فرانسوی).
۶. برهان قاطع تألیف محمد حسین بن خلف تبریزی، دوره در چهار مجلد.
۷. جوامع الحکایات تألیف سدید الدین محمد عوفی.
۸. عبهر العاشقین تألیف روزبهان بقلی شیرازی، به همکاری‌هانری کربن (فارسی- فرانسوی).
- ترجمه
۱. روانشناسی تربیتی، ترجمه از «علم النفس و آثاره فی التربیه و التعلیم» (عربی)، تألیف علی الجارم و مصطفی امین.
۲. کتیبه‌های پهلوی، ترجمه از انگلیسی، به قلم و. ب. هینگ.
۳. خسرو کواتان و ریدک وی، ترجمه از پهلوی.
۴. ایران، تألیف دکتر ر. گیرشمن (فرانسوی- انگلیسی)
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید