بازی خطرناک آمریکا با عربستان سعودی و ایران
لارنس جی. هاس، عضو ارشد شورای سیاست خارجی آمریکا و از مقام‌های ارشد سابق کاخ سفید به عنوان استراتژیست در حوزه ارتباطات است. او در حوزه روزنامه نگاری برنده جوایز متعددی شده است. هاس نویسنده کتاب «کندی‌ها در جهان: چگونه جک، بابی و تد امپراتوری آمریکا را بازسازی کردند» است. هاس هم چنین در کنگره درباره ایران و اسلام گرایی رادیکال شهادت داده است.
به گزارش هیل، «خالد السلیمان» ستون‌نویس سعودی درباره سفر آتی بایدن به عربستان سعودی نوشت: «این نشست ممکن است فرصتی طلایی برای رئیس جمهور آمریکا باشد تا ایمان (کشور‌های منطقه) به آمریکا به عنوان یک متحد تاریخی قابل اعتماد را احیا کند و این کار را از طریق یک سیاست محکم که بتوان به آن تکیه کرد انجام دهد».
او در یادداشت خود هشدار داد: «جایگزین این است که این کشور‌ها در واقع نقشه اتحاد‌های بین المللی خود را تغییر خواهند داد تا از منافع خود محافظت کنند و توانایی خود را برای غلبه بر محاسبات اشتباه برخی از متحدان سنتی غربی‌شان در مورد لزوم دفاع از آنان برای مقابله با تهدید متوجه از جانب ایران افزایش دهند.»
در حالی که ریاض در حال برنامه ریزی برای دریافت تضمین از بایدن مبنی بر این بود که واشنگتن شریک قابل اعتمادی برای مقابله با توسعه طلبی منطقه‌ای ایران باقی می‌ماند مقام‌های آمریکایی و ایرانی در دوحه به امید احیای توافق هسته‌ای جهانی با ایران در سال ۲۰۱۵ با یکدیگر ملاقات کردند همان توافقی که ریاض با آن مخالف است، زیرا معتقد است که کارآمد نخواهد بود، از دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای در درازمدت جلوگیری نمی‌کند و هیچ کاری برای مهار حمایت مالی تهران از فعالیت‌های بی‌ثبات کننده منطقه‌ای اش انجام نمی‌دهد.
برای واشنگتن، سوال این است که آیا می‌تواند هم کیک خود را بخورد (با ایران به توافق هسته‌ای دست یابد) و هم کیک دیگران را بخورد و به رهبر کشور‌های عرب سنی که به دنبال مهار ایران شیعه هستند اطمینان خاطر دهد. البته خطر این است که واشنگتن در هر دو جبهه با شکست مواجه شود: شکست در احیای توافق هسته‌ای و ایجاد نگرانی‌های بیش‌تر در میان مقام‌های سعودی مبنی بر این که ریاض ممکن است نیاز به تجدید نظر در اتکای شدید خود به واشنگتن برای تضمین و تامین امنیت منطقه داشته باشد.
مطمئنا بایدن با یک چشم‌انداز جهانی پیچیده و غیرمعمول روبرو است که او را مجبور کرده از وعده کارزار انتخاباتی‌اش مبنی بر «یاغی» قلمداد کردن ریاض در مورد نقض حقوق بشر به ویژه درباره قتل «جمال خاشقجی» ستون‌نویس «واشنگتن پست» که جامعه اطلاعاتی ایالات متحده معتقد است از سوی «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی دستور داده شده بود، عقب نشینی کند.
تحریم‌های بی‌سابقه‌ای که واشنگتن و متحدان‌اش علیه روسیه اعمال کرده‌اند همراه با زرادخانه نظامی فزاینده‌ای که به اوکراین فرستاده‌اند ولادیمیر پوتین را وادار نکرده از تجاوزگری‌ای که نظم پس از جنگ جهانی را متزلزل کرده است، عقب نشینی کرده و یا تجدیدنظری در آن انجام دهد.
ارتش روسیه پس از توقف در نقاط دیگر سرزمینی در حال پیشرفت برای تصرف قلمرو در منطقه شرقی اوکراین است و در عین حال، اماکن غیرنظامی را به امید تضعیف روحیه اوکراینی‌ها و وادار کردن کی یف به تسلیم شدن هدف حمله نظامی و گلوله باران قرار می‌دهد.
علاوه بر این، تحریم‌های اعمال شده بر بخش نفت روسیه قیمت‌های جهانی نفت را بسیار بالاتر برده است. این موضوع و تصمیمات چین و هند برای خرید بیش‌تر نفت روسیه به مسکو این امکان را داده که از فروش نفت بیش‌تر از دوره پیش از حمله به اوکراین درآمد کسب کند.
در عین حال، مصرف کنندگان ایالات متحده هزینه‌های بسیار بیشتری را در پمپ بنزین می‌پردازند که به فشار‌های تورمی دامن می‌زند و فدرال رزرو را وادار کرده تا نرخ‌های بهره را به طور چشمگیری افزایش دهد. این حرکت به نوبه خود تهدیدی برای رکود اقتصادی ایالات متحده محسوب می‌شود.
جای تعجبی نیست که بایدن امیدوار است عربستان سعودی و سایر کشور‌های خلیج فارس را متقاعد کند که تولید نفت را به امید کاهش قیمت‌ها افزایش دهند و با نزدیک شدن به انتخابات میان دوره‌ای کنگره به کارزار خود رونق سیاسی بخشد.
با این وجود، به نظر می‌رسد که ریاض از تصمیم بایدن برای کنار گذاشتن لفاظی‌های او درباره «یاغی» خواندن آن کشور و تصمیم‌اش برای بازدید از پادشاهی سعودی جسور شده است.
روزنامه «الریاض» طرفدار دولت سعودی در سرمقاله خود نوشت: «دولت بایدن باید ثابت کند که علاقه مجدد او برای بهبود روابط با کشور‌های حوزه خلیج فارس صرفا شرطی نیست و فقط ضرورتی نیست که به دلیل نیاز به نفت تحمیل شده باشد. علاوه بر این، او باید با عمل و نه صرفا با گفتار ثابت کند که هم چنان به امنیت خلیج فارس پایبند است و باید درک کند که کشور‌های خلیج فارس نیاز‌های فوری‌ای دارند که باید مورد توجه قرار گیرد».
امیدواری بایدن به تقویت روابط ایالات متحده و عربستان سعودی تنها دلیل دیگری برای تعجب در این باره است که چرا دولت او هم چنان می‌خواهد توافق هسته‌ای با ایران را احیا کند توافقی که در بهترین حالت، پیگیری برنامه هسته‌ای ایران را تنها تا زمان انقضای توافق در سالیان آینده محدود می‌کند.
همان طور که سعودی‌ها و سایر کشور‌های خلیج فارس و اسرائیل بی‌وقفه گلایه داشته‌اند که احیای توافق هیچ کاری برای محدود کردن برنامه موشکی بالستیک هسته‌ای ایران یا مجبور کردن تهران به تغییر رفتار منطقه‌ای خود انجام نخواهد داد.
پس از تصویب قطعنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی در اوایل ژوئن برای ترغیب تهران به همکاری کامل با بازرسانی که در حال بررسی فعالیت‌های هسته‌ای مشکوک در سه سایت اعلام نشده بودند تهران پاسخ داد که ۲۷ دوربین را در تاسیسات مرتبط با برنامه هسته‌ای که برای نظارت بر پایبندی این کشور به توافق هسته‌ای طراحی شده بودند، قطع خواهد کرد.
در مجموع، تعهد بایدن به احیای توافق هسته‌ای نه تنها از نظر محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران مشکل ساز است بلکه تلاش‌های او برای بازگرداندن روابط با ریاض را که به طور فزاینده‌ای برای منافع استراتژیک ایالات متحده اهمیت پیدا کرده‌اند را تهدید می‌کند.
