دکتر محمدمهدی مظاهری:
قفقاز حیات خلوت روسهاست
آفتاب‌‌نیوز : 
آفتاب: کشورهای غربی به رغم اعلام آتش‌بس میان روسیه و گرجستان و خروج تدریجی نیروهای نظامی روسی از منطقه، بر فشار تبلیغاتی خویش علیه مقامات کرملین افزودند. بطوریکه مقامات آمریکایی ضمن تقبیح اقدامات روسیه در منطقه، با خطرناک توصیف نمودن حضور نیروهای روسی در گرجستان خواستار تسریع پیوستن این کشور به پیمان نظامی ناتو شدند.
این احساس در میان کارشناسان مسائل سیاسی وجود دارد که روسیه با اقدام قاطع خویش در مقابل گرجستان مقصود خود را کاملاً به غرب نشان داده و به نوعی به آنان تفهیم نموده که دیگر تحمل نفوذ غرب در حیات خلوت خویش را ندارد.
بحران اخیر می‌تواند به بازنگری روابط روسیه - آمریکا و روسیه - اتحادیه اروپا بیانجامد.
برای بررسی دقیق موضوع و اطلاع از آخرین تحولات منطقه قفقاز، خبرنگار سرویس بین الملل آفتاب گفتگویی با دکتر مظاهری استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین‌المللی انجام داده است که از نظر خوانندگان گرامی می‌گذرد.
-آقای دکتر مظاهری ریشه منازعات اخیر قفقاز را چگونه تحلیل می‌کنید؟
بی‌تردید سیاست خارجی روسیه پس از فروپاشی شوروی سابق و تمایلات غرب‌گرایانه رهبران آن همیشه با ابهام و سردرگمی روبرو بوده است. وابستگی‌های شدید به کمک‌های اقتصادی غرب و نیز بی‌ثباتی‌های سیاسی در داخل فدراتیو روسیه از عوامل بازدارنده در مقابل اتخاذ سیاست مستقل و متوازن در مقابل غرب بوده است.با این وجود با به قدرت رسیدن پوتین و نیز افزایش سریع قیمت جهانی انرژی و تسلط روسیه بر بازار نفت و گاز اتحادیه اروپا از یک سو و تلاش رهبران کرملین برای بازگشت به عظمت گذشته و رشد صادرات نظامی به کشورهای هم‌پیمان این فرصت را به روسیه داد که با اتخاذ مواضع مستقل به دفاع از منافع ملی خویش بپردازند. همچنین بروز انقلابهای رنگین در حیات خلوت روسیه و نیز تمایل برخی از کشورهای حوزه دریای بالتیک و نیز قفقاز برای پیوستن به پیمان نظامی ناتو، موجب عکس‌العمل جدی روسها در مقابل تحرکات غرب شده است.
- آقای دکتر مظاهری دلایل تشدید اختلافات میان مسکو و واشنگتن را چگونه می‌بینید؟
پس از پیوستن اقمار شوروی سابق از جمله لهستان و چک به پیمان نظامی ناتو و نیز قصد پنتاگون مبنی بر استقرار سامانه موشکی در این کشورها تحت لوای مقابله با حملات موشکی ایران و کره شمالی،روسها آن را تهدید جدی علیه منافع خویش قلمداد نموده و همین امر سبب تشدید اختلافات دو کشور گردید.
همچنین حمایت بی‌دریغ غرب از استقلال کوزو و استقرار پایگاههای نظامی در برخی از کشورهای قفقاز و آسیای میانه بر تنش موجود افزود. بطوریکه رهبران روسیه بارها آمریکایی‌ها را به تشدید رقابت تسلیحاتی و خارج شدن از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و تولید موشک‌های میان‌برد تهدید کردند.
ساخت و نمایش پدر بمب‌ها (پرقدرت‌ترین بمب هسته‌ای)، برافراشتن پرچم روسیه در قطب شمال و اعلام آمادگی بر نصب و استقرار نسل جدید موشک‌های اتمی در بلاروس و کوبا، جلوه‌هایی از افزایش رقابت میان روسیه و غرب است.
- آقای دکتر مظاهری دلیل عکس‌العمل جدی روسیه در مقابل تهاجم گرجستان به منطقه جدائی‌طلب اوستیای جنوبی را در چه امری می‌دانید؟
همانطوریکه گفته شد، منطقه قفقاز حیات خلوت روسها محسوب می‌شود بطوریکه حتی زمانیکه روسها در اوج ضعف و نابسامانی‌های سیاسی و اقتصادی قرار داشتند، در مقابل هرگونه نفوذ و تحرک غرب به شدت واکنش نشان دادند.
مسکو هرگونه نزدیکی جمهوری‌های آسیای مرکزی و قفقاز به ناتو و کشورهای غربی را با حساسیت زیاد دنبال می‌کند. در وهله نخست تجهیز گرجستان و برخی کشورهای منطقه به تسلیحات مدرن غرب و حضور مشاوران نظامی و سیاسی آمریکایی در منطقه چنین پنداشته می‌شد که گویا رهبران روسیه دچار تغییرات استراتژیک شده‌اند و در مقابل نفوذ فزاینده غرب در حیات خلوت خویش عکس‌العمل جدید نشان نمی‌دهند، ولی واکنش جدی نظامی روسیه نسبت به تهاجم نیروهای گرجستان و تصرف بخشی از خاک این کشور ثابت نمود که روسها در سیاست شطرنج‌بازان زیرکی هستند.
- آقای دکتر مظاهری آیا تنش اخیر در قفقاز و بحرانی شدن روابط مسکو و واشنگتن می‌تواند بر روابط ایران با روسیه اثرگذار باشد؟
درصدر تهدیدات مشترک میان تهران- مسکو حضور نظامی غرب به ویژه افزایش تحرکات جدید رژیم صهیونیستی در منطقه بوده است. ایران از گسترش ناتو به شرق و افزایش همکاریهای سیاسی و نظامی اقمار شوروی سابق با رژیم صهیونیستی به شدت نگران است.
از این رو، عامل بازدارنده‌ای که مانع گسترش نفوذ غرب و رژیم صهیونیستی در منطقه حساس و بحران‌خیز قفقاز باشد، به نفع ایران نیز است. برای نزدیکی و اتحاد ایران و روسیه به خصوص در ارتباط با منطقه قفقاز و آسیای مرکزی سه عامل اصلی به چشم می‌خورد؛ تلاشهای آمریکا برای تثبیت سیستم تک‌قطبی در معادلات جهانی، دوم حضور پایگاههای نظامی غرب در منطقه و افزایش همکاریهای برخی از کشورها با رژیم صهیونیستی، سوم تمایلات جدائی‌طلبانه برخی از قومیت ها در منطقه می‌تواند بر امنیت هر دو کشور تاثیرگذار باشد.
آفتاب: کشورهای غربی به رغم اعلام آتش‌بس میان روسیه و گرجستان و خروج تدریجی نیروهای نظامی روسی از منطقه، بر فشار تبلیغاتی خویش علیه مقامات کرملین افزودند. بطوریکه مقامات آمریکایی ضمن تقبیح اقدامات روسیه در منطقه، با خطرناک توصیف نمودن حضور نیروهای روسی در گرجستان خواستار تسریع پیوستن این کشور به پیمان نظامی ناتو شدند. این احساس در میان کارشناسان مسائل سیاسی وجود دارد که روسیه با اقدام قاطع خویش در مقابل گرجستان مقصود خود را کاملاً به غرب نشان داده و به نوعی به آنان تفهیم نموده که دیگر تحمل نفوذ غرب در حیات خلوت خویش را ندارد.
بحران اخیر می‌تواند به بازنگری روابط روسیه - آمریکا و روسیه - اتحادیه اروپا بیانجامد.
برای بررسی دقیق موضوع و اطلاع از آخرین تحولات منطقه قفقاز، خبرنگار سرویس بین الملل آفتاب گفتگویی با دکتر مظاهری استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین‌المللی انجام داده است که از نظر خوانندگان گرامی می‌گذرد.
-آقای دکتر مظاهری ریشه منازعات اخیر قفقاز را چگونه تحلیل می‌کنید؟
بی‌تردید سیاست خارجی روسیه پس از فروپاشی شوروی سابق و تمایلات غرب‌گرایانه رهبران آن همیشه با ابهام و سردرگمی روبرو بوده است. وابستگی‌های شدید به کمک‌های اقتصادی غرب و نیز بی‌ثباتی‌های سیاسی در داخل فدراتیو روسیه از عوامل بازدارنده در مقابل اتخاذ سیاست مستقل و متوازن در مقابل غرب بوده است.با این وجود با به قدرت رسیدن پوتین و نیز افزایش سریع قیمت جهانی انرژی و تسلط روسیه بر بازار نفت و گاز اتحادیه اروپا از یک سو و تلاش رهبران کرملین برای بازگشت به عظمت گذشته و رشد صادرات نظامی به کشورهای هم‌پیمان این فرصت را به روسیه داد که با اتخاذ مواضع مستقل به دفاع از منافع ملی خویش بپردازند. همچنین بروز انقلابهای رنگین در حیات خلوت روسیه و نیز تمایل برخی از کشورهای حوزه دریای بالتیک و نیز قفقاز برای پیوستن به پیمان نظامی ناتو، موجب عکس‌العمل جدی روسها در مقابل تحرکات غرب شده است.
- آقای دکتر مظاهری دلایل تشدید اختلافات میان مسکو و واشنگتن را چگونه می‌بینید؟
پس از پیوستن اقمار شوروی سابق از جمله لهستان و چک به پیمان نظامی ناتو و نیز قصد پنتاگون مبنی بر استقرار سامانه موشکی در این کشورها تحت لوای مقابله با حملات موشکی ایران و کره شمالی،روسها آن را تهدید جدی علیه منافع خویش قلمداد نموده و همین امر سبب تشدید اختلافات دو کشور گردید.
همچنین حمایت بی‌دریغ غرب از استقلال کوزو و استقرار پایگاههای نظامی در برخی از کشورهای قفقاز و آسیای میانه بر تنش موجود افزود. بطوریکه رهبران روسیه بارها آمریکایی‌ها را به تشدید رقابت تسلیحاتی و خارج شدن از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و تولید موشک‌های میان‌برد تهدید کردند.
ساخت و نمایش پدر بمب‌ها (پرقدرت‌ترین بمب هسته‌ای)، برافراشتن پرچم روسیه در قطب شمال و اعلام آمادگی بر نصب و استقرار نسل جدید موشک‌های اتمی در بلاروس و کوبا، جلوه‌هایی از افزایش رقابت میان روسیه و غرب است.
- آقای دکتر مظاهری دلیل عکس‌العمل جدی روسیه در مقابل تهاجم گرجستان به منطقه جدائی‌طلب اوستیای جنوبی را در چه امری می‌دانید؟
همانطوریکه گفته شد، منطقه قفقاز حیات خلوت روسها محسوب می‌شود بطوریکه حتی زمانیکه روسها در اوج ضعف و نابسامانی‌های سیاسی و اقتصادی قرار داشتند، در مقابل هرگونه نفوذ و تحرک غرب به شدت واکنش نشان دادند.
مسکو هرگونه نزدیکی جمهوری‌های آسیای مرکزی و قفقاز به ناتو و کشورهای غربی را با حساسیت زیاد دنبال می‌کند. در وهله نخست تجهیز گرجستان و برخی کشورهای منطقه به تسلیحات مدرن غرب و حضور مشاوران نظامی و سیاسی آمریکایی در منطقه چنین پنداشته می‌شد که گویا رهبران روسیه دچار تغییرات استراتژیک شده‌اند و در مقابل نفوذ فزاینده غرب در حیات خلوت خویش عکس‌العمل جدید نشان نمی‌دهند، ولی واکنش جدی نظامی روسیه نسبت به تهاجم نیروهای گرجستان و تصرف بخشی از خاک این کشور ثابت نمود که روسها در سیاست شطرنج‌بازان زیرکی هستند.
- آقای دکتر مظاهری آیا تنش اخیر در قفقاز و بحرانی شدن روابط مسکو و واشنگتن می‌تواند بر روابط ایران با روسیه اثرگذار باشد؟
درصدر تهدیدات مشترک میان تهران- مسکو حضور نظامی غرب به ویژه افزایش تحرکات جدید رژیم صهیونیستی در منطقه بوده است. ایران از گسترش ناتو به شرق و افزایش همکاریهای سیاسی و نظامی اقمار شوروی سابق با رژیم صهیونیستی به شدت نگران است.
از این رو، عامل بازدارنده‌ای که مانع گسترش نفوذ غرب و رژیم صهیونیستی در منطقه حساس و بحران‌خیز قفقاز باشد، به نفع ایران نیز است. برای نزدیکی و اتحاد ایران و روسیه به خصوص در ارتباط با منطقه قفقاز و آسیای مرکزی سه عامل اصلی به چشم می‌خورد؛ تلاشهای آمریکا برای تثبیت سیستم تک‌قطبی در معادلات جهانی، دوم حضور پایگاههای نظامی غرب در منطقه و افزایش همکاریهای برخی از کشورها با رژیم صهیونیستی، سوم تمایلات جدائی‌طلبانه برخی از قومیت ها در منطقه می‌تواند بر امنیت هر دو کشور تاثیرگذار باشد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید