آغاز مرحله دوم بررسی بودجه در شورای نگهبان/ ایرادات به طرح ساماندهی کارکنان چیست؟
هادی طحان نظیف عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان در برنامه تلویزیونی «صف اول» که پنج شنبه شب از شبکه خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد، درباره کارنامه شورای نگهبان در سال ۱۴۰۱ اظهار داشت: در سال‌هایی که انتخابات برگزار می‌شود بیشتر به موضوع انتخابات پرداخت می‌شود، اما، چون در سال ۱۴۰۱ انتخابات نداشتیم، تمرکز ما و رسانه‌ها بر کارویژه اصلی شورای نگهبان یعنی تطبیق مصوبات مجلس شورای اسلامی با موازین شرع و قانون اساسی بود.
وی در ادامه اعلام کرد: در سال ۱۴۰۱، ۵۹ مصوبه از مجلس شورای اسلامی دریافت کردیم. ۲۸ مصوبه دریافتی، «لایحه» و ۳۱ مصوبه دریافتی، «طرح» بود. ۱۲ مصوبه در مرحله اول مورد تأیید قرار گرفت. ۲۴ مصوبه پس از رفع ایرادات شورای نگهبان مورد تأیید قرار گرفت. ۲۳ مصوبه نیز همچنان در رفت و آمد است.
سخنگوی شورای نگهبان خاطرنشان کرد: همچنین در سالی که گذشت، ۲۴ اساسنامه ارسالی از دولت در شورای نگهبان مورد بررسی قرار گرفت که ۲۱ مورد تأیید شد و ۳ مورد همچنان در حال بررسی است.
طحان نظیف در مورد بررسی نامه‌ها و استعلامات شرعی در شورای نگهبان نیز گفت: در سال ۱۴۰۱، ۱۶۲ نامه ارسال شده از دیوان عدالت اداری از سوی فق‌های شورای نگهبان مورد بررسی قرار گرفت که ۱۰۲ مورد تأیید و ۲۷ مورد خلاف موازین شرعی شناخته شد.
وی افزود: از ابتدای سال ۱۲۰ جلسه در شورای نگهبان برگزار شده که ۸۹ مورد، جلسه صحن شورای نگهبان بود و ۳۱ جلسه برای فق‌های شورای نگهبان بوده است.
آغاز مرحله دوم بررسی بودجه
طحان نظیف در بخش دیگری از این گفتگوی تلویزیونی به لایحه بودجه ۱۴۰۲ اشاره کرد و گفت: برای بررسی بودجه در مرحله اول ۱۶ جلسه و در مرحله دوم تاکنون ۲ جلسه برگزار شده است.
وی در ادامه بیان کرد: مجلس در بحث بودجه با دو دسته ایرادات مواجه است؛ یک دسته از ایراد‌ها مربوط به هیأت عالی نظارت بر حُسن اجرای سیاست‌های کلی نظام است. یک دسته از ایراد‌ها نیز مربوط به شورای نگهبان است.
سخنگوی شورای نگهبان اشاره کرد که روز گذشته در نشست با خبرنگاران مهمترین ایرادات شورای نگهبان را بیان کردم.
وی اضافه کرد: تلاش داریم تا پایان سال نظر نهایی خودمان را نسبت به بودجه ۱۴۰۲ بیان کنیم.
طحان نظیف بیان داشت: برخی از اشکالات لایحه بودجه ۱۴۰۲ مواردی بود که از سوی هیات عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام مورد ایراد قرار گرفت. مجلس تعدادی از آن‌ها را مرتفع و بر برخی از آن‌ها اصرار کرد که امروز جلسه مجمع برای بررسی آن تشکیل و نتایجش اعلام شد.
اصلاح ساختار بودجه تا وضعیت مطلوب فاصله دارد
این عضو حقوقدان شورای نگهبان در پاسخ به سوال مجری این برنامه تلویزیونی با بیان اینکه «بودجه نقشه راه کشور است»، گفت: تمامی کارشناسان و نخبگان و همچنین رهبر معظم انقلاب از سال‌ها قبل بر اصلاح ساختار بودجه تاکید داشتند. روند بودجه ریزی کنونی و تصویب آن با اشکالاتی به لحاظ مبنایی مواجه است. البته اقداماتی برای اصلاح شروع شده، اما تا وضعیت مطلوب فاصله داریم. ما نیز در چارچوب شرع و قانون اساسی اظهارنظر می‌کنیم.
سخنگوی شورای نگهبان در ادامه عنوان کرد: بودجه باید جامع و متعادل باشد. ریز درآمد‌ها و ترازی درآمد‌ها و هزینه‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. یکی از مشکلاتی که در نحوه بودجه ریزی و تصویب آن مشاهده می‌شود، احکام غیر بودجه‌ای است. ممکن است این احکام به لحاظ محتوایی مفید باشند، اما با انقضای زمان وضعیت آن‌ها مشخص نحواهد بود. گاهی در قانون بودجه، ساختار و تشکیلاتی پیش بینی می‌شود که این بدان معناست که تنها برای یک سال است.
شورا به بحث «پایه‌های مالیاتی» ورود نمی‌کند
طحان نظیف همچنین گفت: شورای نگهبان به بحث پایه‌های مالیاتی و کارشناسی آن ورود پیدا نمی‌کند؛ چرا که در صلاحیت مجلس و دولت است. کارشناسی ما در چارچوب شرع و قانون اساسی است.
وی افزود: شورای نگهبان بررسی می‌کند که اجحافی در حق مردم صورت نگیرد. براساس قانون تبعیض نباید وجود داشته باشد و اگر چنین موردی وجود داشته باشد، ورود پیدا می‌کنیم.
ایرادات به طرح ساماندهی کارکنان چیست؟
سخنگوی شورای نگهبان درباره طرح «ساماندهی کارکنان دستگاه‌های اجرایی» هم که در بررسی‌های شورای نگهبان با ابهام و ایراد مواجه شده بود، گفت: این موضوع با توجه به گستردگی مشمولینش بسیار مهم است و لازم می‌باشد واژه‌ها و عبارات آن دقیق باشد. اگر ابهام در چنین مصوبه‌ای وجود داشته باشد، در عمل مخاطبان آن را دچار سردرگمی و ناراحتی می‌کند.برخی از واژگان که در این مصوبه آمده، مبهم است. به طور مثال مشخص نیست که منظور از «به کارگیری» چیست. یا اینکه واژه «مستمر» در مصوبه آمده که تعریف قانونی ندارد. در مورد «نیرو‌های شاغل» نیز مشخص نیست که منظور اشتغال رسمی و مستقیم است یا سایر اشتغال‌ها را نیز شامل می‌شود.
سخنگوی شورای نگهبان تاکید کرد: عمده ایرادات ما مربوط به ابهام است. هیات عالی نظارت نیز دو ایراد مربوط به سیاست‌ها اعلام کرد که ضمن اعلام مغایرت به مجلس منتقل کردیم.
مشروح مذاکرات شورا در حال انتشار
طحان نظیف در بخش دیگری از این برنامه تلویزیونی درباره سامانه‌های جامع ارتباطات و نظرات شورای نگهبان گفت: سامانه جامع ارتباطات شورای نگهبان مسیر ارتباطی جدید شورا با مردم است که در سال آینده که سال انتخابات است برای شکایات بیشتر مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
سخنگوی شورای نگهبان همچنین عنوان کرد: هر طرح و لایحه‌ای که از ابتدای انقلاب به شورای نگهبان ارسال شده در سامانه جامع نظرات آمده است. نظرات شورای نگهبان نیز بارگذاری شده است. مشروح مذاکرات شورای نگهبان تا آن جایی که پیاده سازی شده نیز در این سامانه بارگذاری شده است. استدلال‌های شورای نگهبان درباره مصوبات نیز به صورت دسته بندی در این سامانه آمده است.
اصرار مجلس بر مصوبه شفافیت قوای سه گانه
طحان نظیف درباره طرح شفافیت قوای سه گانه نیز گفت: این طرح چند باری در رفت و آمد بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی بود. مصوبه مجلس اکنون با یک اشکال در شورای نگهبان مواجه است. مجلس نسبت به آن اشکال اصرار دارد و این بدان معناست که مصوبه به مجمع تشخیص مصحلت نظام ارسال خواهد شد. به نظر می‌رسد که سرانجام این طرح این می‌باشد که به مجمع ارسال شود و در آنجا درباره آن تصمیم گیری شود.
امیدواریم اصلاح قانون به انتخابات آینده برسد
این عضو حقوقدان شورای نگهبان درباره اصلاح قانون انتخابات هم گفت: امیدواریم این قانون به انتخابات آینده که در اسفند ۱۴۰۲ برگزار می‌شود، برسد. هرچه زودتر این اصلاحیه به نتیجه برسد، تشریفات آن زودتر طی خواهد شد. همچنین هرچه زودتر به تصویب برسد، بیشتر می‌توانیم از مفاد آن استفاده کنیم.
طحان نظیف اظهار کرد: مهلت رسیدگی در قانون انتخابات بسیار مهم است. قانونی که اکنون با آن مواجه هستیم، مصوب سال ۱۳۷۸ است. تعداد ثبت نامی‌ها از آن زمان خیلی بیشتر شده و لازم است در مهلت‌های رسیدگی تغییر ایجاد شود. موضوع «پیش ثبت نام» نیز که در سیاست‌های کلی انتخابات آمده مهم است. فرآیند پیش ثبت نام این تسهیل را به وجود می‌آورد که برخی از استعلام‌ها مثل مدرک قبل از ثبت نام صورت بگیرد. در بحث تبلیغات نیز باید بر مبنای شرایط و اقتضائات کنونی تغییراتی در آن به وجود بیاید. امروزه بسیاری از تبلیغات به فضای مجازی منتقل شده، اما با احکام اندکی درباره آن مواجه هستیم. پیش بینی نقش آفرینی احزاب نیز مهم است. این موضوع نیز در سیاست‌های کلی انتخابات آمده است. ما با احزابی مواجه هستیم که در شب انتخابات به وجود می‌آیند و بعد هم گزارشی به مردم نمی‌دهند.
طحان نظیف با بیان اینکه سیاست‌های کلی انتخابات دارای ۱۸ بند است، اظهار داشت: فهرست آسیب‌های نظام انتخاباتی در سیاست‌های کلی آمده و از آن می‌توان به عنوان یک سند نام برد. اگر نمایندگان در مجلس مبنا را سیاست‌های کلی انتخابات قرار بدهند، بسیاری از مشکلات رفع خواهد شد.
رفع بسیاری از اشکالات طرح بانک مرکزی
سخنگوی شورای نگهبان در ادامه این برنامه تلویزیونی درباره طرح «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» نیز گفت: برخی از مصوبات که در مجلس دریافت می‌کنیم مربوط به اقشار است. برخی از مصوبات نیز مربوط به موضوعات خاص است؛ مانند کسانی که در فضای مجازی با شرط بندی مردم را متضرر می‌کنند. دسته دیگری از مصوبات که دریافت می‌کنیم درباره ساختار و تشکیلات دستگاههاست. طرح بانک مرکزی از این جمله است. این طرح جدید است و در ماه‌های اخیر آن را بررسی کردیم.
طحان نظیف با بیان اینکه این مصوبه مفصل و حجیم و مباحث مختلفی نسبت به آن مطرح بود، اظهار داشت: بخش زیادی از ابهام‌ها توسط مجلس شورای اسلامی برطرف شده، اما همچنان برخی از آن‌ها پابرجاست.
ارتباط شورا با نخبگان
وی در ادامه در پاسخ به سوال مجری این برنامه درباره ارتباط شورای نگهبان با نخبگان گفت: ما با بدنه‌های کارشناسی و پژوهشی متعددی در تهران و قم ارتباط داریم. بسیاری از آن‌ها نیز نخبگان جوان هستند.
سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: ما موضوعی در دستور کار شورای نگهبان قرار نمی‌دهیم، مگر اینکه بازوان مشورتی شورای نگهبان نسبت به موضوع اظهارنظر کرده باشند؛ ولو مصوبه کوتاه باشد و به ظاهر نکته‌ای نداشته باشد. درباره لایحه بودجه ۱۴۰۲ هم در پژوهشکده شورای نگهبان و هم در صحن شورا، بحث‌های کارشناسی صورت گرفت.
بودجه برمبنای برنامه ششم بررسی شد
وی در پاسخ به سوالی درباره برنامه هفتم توسعه نیز گفت: نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی برعهده هیات عالی نظارت وظیفه است، البته شورای نگهبان هم در مواردی می‌تواند ورود کند. چون سیاست‌های کلی هنوز به برنامه تبدیل نشده و برنامه ششم نیز تمدید شده است، مبنای ما در بررسی بودجه برنامه ششم بود. امیدواریم لایحه بودجه ۱۴۰۳ با برنامه هفتم توسعه تدوین و بررسی شود.
