خرداد ۹۲ بود که محمدباقر قالیباف به عنوان نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از برنامهریزی صحیح اقتصادی خود دم زده بود و اینکه مدنظر دارد تا درصورت ورود به پاستور، مشکلات اقتصادی کشور را در مدت دو سال حل کند و مردم آثار آن را در زندگی خود ببینند.
گرچه قالیباف به آرزوی رییس جمهور شدن خود نرسید، اما با گذشت ۱۰ سال از آن وعده و درحالی که او سه سال است رییس مجلس شده و متحد انتخاباتیاش دو سال است که رییس جمهور است، حالا او درست در سال آخر قول داده که در یک برنامه ۵ ساله هم به ثبات اقتصادی برسیم و هم تورم و گرانی را مهار کنیم. رئیس مجلس شورای اسلامی چند روز پیش شرایط اقتصادی کشور را از نظر جنگ اقتصادی شبیه دوران دفاع مقدس دانسته بود و گفته بود: «قول میدهیم در یک برنامه ۵ ساله به ثبات اقتصادی برسیم و بر گرانی و تورم غلبه پیدا کنیم چرا که مسیر الان درست نیست.» این موضوع خیلی زود با واکنشهایی از سوی مردم و برخی فعالان اقتصادی و سیاسی همراه بود. اکنون بسیاری سوال میکنند که چه شد از هدف پیشرفت و توسعه و ادعای کشور اول منطقه و ژاپن اسلامی شدن، دور شدیم و کارمان کشیده به ایجاد ثبات اقتصادی به جای توسعه اقتصادی و غلبه بر گرانی و تورم به جای افزایش رفاه و درآمد سرانه؟ «خبرآنلاین» به همین بهانه به سراغ ابراهیم نکو نماینده سابق و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نهم رفته است تا نظر او را دربارهی وعدهی تازهی قالیباف جویا شود.
وعدهی تازهی آقای قالیباف در مورد کنترل تورم در بازهی زمانی پنج ساله چقدر ممکن است؟
تورم و افزایش یا کاهش موثر ان از عوامل متعددی است؛ بنابراین یک حکم قطعی بدون پشتوانه علمی نمیتوان داد. اقتصاد یک موضوع پیچیده است و تابعی از قوانین مختلف. من فکر میکنم این حرف آقای قالیباف احتمالا بیشتر جنبه تبلیغاتی و سیاسی دارد. به هرحال یک انتخاباتی در پیش است و یک افقی برای آینده پیش روست.
میتوانید بیشتر توضیح بدهید؟
بیشتر به این موضوع میخورد که با توجه به شرایط نزدیک شدن به انتخابات مجلس در سال جاری مطرح شده باشد. چون اگر ایشان و یارانشان حل مشکل اقتصاد و کاهش نرخ تورم مدنظرشان بود و بنا داشتند کاری کنند، از همین امروز میتوانستند شروع کنند و یک قابلیتهایی به اثبات برسانند. شعار برای آن که عوام فریبی تلقی نشود، باید در عمل محقق بشود تا رضایتمندی به دست بیاورد. اگر افرادی که در قامت کاندیدای ریاست جمهوری یا نمایندگی مجلس وعده کاهش نرخ ارز و پایین آوردن قیمتها دادند، عمل میکردند، با وضعیت برعکس آن مواجه نبودیم! اکنون شاهدیم که قیمتها به مراتب افزایش قیمتها را شاهد هستیم.
به گفتهی کارشناسان، بسیاری از مشکلات اقتصادی ایران ریشه در انسدادهای سیاسی دارد، اما در سه سال گذشته دیده نشده رییس مجلس قصد رفع و رجوع این مشکلات را داشته باشد و مثلا با مصوباتی به کاهش تحریمهای بینالمللی کمکی بکند یا طرح سوال و استیضاح از برخی وزیران ناکارآمد را فعال کند. شما در آقای قالیباف این اراده را میبینید که در یک سال باقی ماندهی این مجلس بخواهد کاری کند؟
من وجود نگاه دلسوزانه در شخص آقای قالیباف را انکار نمیکنم، اما ایشان باید توجه کند که در جهان امروز خیلی همه مسایل با هم مرتبط است. شاخصها را باید در کنار هم قرار داد. مگر همین مجلس به ریاست آقای قالیباف نبود که در حوزهی فضای مجازی طرح صیانت را مطرح کرد و محدودیت تراشید؟ اقتصاد دیجیتال امروزی و اشتغالی که در این زمینه وجود داشت، چرا مورد توجه این آقایان قرار نگرفت؟ نه تنها به توسعهی اقتصاد ایران در این بخش توجه نشد که حتی با نگاه واپسگرایانه اقتصاد دیجیتال به محاق رفت و آن وقت آقای قالیباف حرف از حل مشکل اقتصادی میزنند؟ ارتباطات بینالمللی و نقش آن را نادیده گرفتند و حرف از کنترل تورم میزنند؟ افای تی اف چرا در دستور کار این مجلس نبود؟ بدون امضای افایتیاف ما حتی از بهبود روابط با کشورهای عربی هم نفعی نخواهیم برد. عربستان و مصر و حتی متحدان ما مثل سوریه و عراق هم حاضر نیستند به خاطر ما به دردسر بیفتند. منافع ملی خودشان را مدنظر قرار میدهند.
نکتهای که در لابهلای وعدهی اخیر آقای قالیباف وجود داشت این بود که دو سال قبل از افق ۱۴۰۴ دیگر از اهداف توسعه صحبتی نمیشود حال چگونه میتوان به کنترل تورم امید داشت؟
با این رویه بعید است بتوان اشتغال ایجاد کرد. امروز با سند بالادستی فاصله فراوانی گرفتیم. در سند چشم انداز توسعه قرار بود رتبههایی داشته باشیم. از برنامه توسعه عقبیم. رتبههای علمی خوبی داشتیم که این را اهم اخیرا از دست دادیم و ترکیه جایگاه ما را گرفت.
ما به اسناد بالادستی خودمان هم بیتوجهی میکنیم. این طوری کاری از پیش نمیبریم. اگر در دوران جنگ وضعیت اقتصادی به هم ریخته بود، اما بین مردم و مسئولان همدلی بود که به حداقلها قناعت میکردند. مردم نان شب خودشان را با جبههها نصف میکردند. الآن با اینکه اوضاع خیلیها بهتر است، اما همسویی با مسئولان وجود ندارد. مردم به خاطر شعارها و وعدههایی که محقق نشد با مسئولان زاویه پیدا کردهاند.
در راس امور و در حوزههای مسئولان، مدیران کاربلدی قرار ندارند. به نظر من خیلی از مدیران امروز در کل کشور از سند چشم انداز توسعه ۱۴۰۴ فقط نامی شنیدهاند و محتوای آن را نمیدانند و حتی آن را نخواندهاند. این سند باید روی میز تمام مدیران میبود تا بر اساس آن برنامههاشان را پیش ببرند.
امروز که دو سال مانده به افق ۱۴۰۴، چقدر آن سند در کشور محقق شده است؟
به جز حوزهی دفاعی در باقی حوزهها سرجمع رتبه خوبی نداریم. درحالی که کشورهای پیرامون ما با جذب سرمایه و سرمایهگذار خارجی و هم در بخشهای تولیدی پیشرفتهای بسیار زیادی کردند. همینطور در بالا بردن شاخص رفاه و شادابی و هم در شاخص اشتغال خیلی جلو رفتند. امروز در بسیاری از شاخصهای توسعه کشورهای حاشیه خلیج فارس از ما جلوتر هستند و اگر شتابی به خود ندهیم، با این تفاوت سرعت، هر روز فاصلهمان از هم بیشتر هم خواهد شد.
به نظر شما آقای قالیباف در سال چهارم ریاست خود بر این مجلس، اراده و اقتداری برای ایستادن جلوی تندروها را دارند تا موانع سیاسی توسعه کشور را کمتر کنند؟
تندورها در بطن این مجلس هستند. افرادی در این مجلس داریم که در گذشته ثابت کردند که مانع خیلی از مسائل هستند.