آفتابنیوز : آفتاب- سرویس بینالملل: امسال اجلاس داووس در سوئیس تحت تأثیر واکنش رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، به سخنان شیمون پرز، رئیس رژیم صهیونیستی، قرار گرفت. در چند روزی که از این اتفاقات میگذرد، سخنان اردوغان و خروج او از سالن اجلاس حرف و حدیثهای فراوانی در پی داشته، که بیشتر تقدیر از او و نیز ترجیح وی به سران کشورهای عرب بوده است. همچنین، مردم ترکیه با برپایی تظاهراتی از این کار او حمایت کردند.
فرید زکریا، نویسنده و کارشناس مسائل جهانی، در گفتگو با CNN از وضعیت اجلاس امسال داووس و برخورد اردوغان و پرز سخن گفته است.
- چرا نخستوزیر ترکیه به خاطر مسائل غزه اجلاس داووس را ترک کرد؟ اردوغان عقاید استواری دارد، اما در عین حال انسانی احساساتی است. یک نکته درباره چیزی است که او را عصبانی کرد. به نظر من، واقعاً هیچکس کار اشتباهی نکرد. شیمون پرز خیلی حرف زد و این باعث شد که اردوغان زمان کمتری برای پاسخ دادن داشته باشد. (اجلاس داووس همیشه رأس ساعت تمام میشود).
اما نکته دیگر این است که مردم ترکیه به خاطر این رفتار اردوغان بسیار خوشحال شدند و هزاران نفر از آنها تا ساعت 3 بامداد در فرودگاه منتظر شدند تا از این کارش تقدیر کنند. ابراز احساسات به خاطر این عمل اردوغان در خاورمیانه بیش از داووس است.
- به جز این درگیری، امسال حال و هوای داووس چگونه بود؟
نظر غالب در این باره وجود نوعی سردرگمیبود. از اواسط دهه 1990، من هر سال در این اجلاس شرکت کردهام. در تمام این سالها، شرکت کنندهها مبنای فعالیتهای دنیا را میفهمیدند. اما بحران اقتصادی جاری و سختی شرایط، همه را از نفس انداخته بود. اکنون زمان فروتنی است.
چه کسی بیش از همه تأثیرگذار بود؟
پوتین از روسیه و ون جیابائو از چین. این هر دو، در سخنرانیهایشان، تا حدی غرب را به خاطر تکبر و بلندپروازی و سیاستهای بیحساب و کتابش نکوهش کردند. بازخواست شدن قدرتهای بزرگ دنیا از سوی اتحاد جماهیر شوروی سابق و کشوری که سابقاً جهان سومی بود، جالب توجه بود. به نظر میرسید که در یک «جهان پسا آمریکایی» سخن میگویند.
- آیا دلیلش این است که آمریکاییها آنجا حضور نداشتند؟ آمریکاییها به اندازه کافی آنجا بودند. زبانی که معمولاً در خیابانها در هنگام اجلاس شنیده میشد، زبان انگلیسی با لهجه آمریکایی بود. بنابراین، به نظرم، دلیل این نحوه سخن گفتن، این بود که آمریکاییها در دستور جلسه داووس، برخلاف همیشه، چیرگی نداشتند. آنها در حالت دفاعی هستند.
اما داووس امسال دو غایب مهم داشت. یکی بانکداران بزرگ آمریکایی که مسلماً دوست نداشتند بنشینند و اشتباهاتشان را توضیح بدهند. غایب دیگر گروه اوباما بود که معمولاً دیده نمیشدند. این غیبت قابل درک، اما تأسفآور است. مقامات 41 کشور در این اجلاس حضور داشتند. اگر هیلاری کلینتون یا جو بایدن میتوانستند بیایند، خوب بود.
- آیا کشوری برجسته و مطرحتر بود؟
واقعاً نه. معمولاً در این اجلاس یک کشور– مثلاً به دلیل گذراندن سالی درخشان از نظر اقتصادی یا به خاطر نخستوزیر توانایش– ستاره سال میشود، اما امسال این چنین نشد.