آمریکا؛ ایران و اهمیت زمان‌سنج‌ها!
آفتاب‌‌نیوز : 
آفتاب- سرویس بین‌الملل: روند ایجاد توافقاتی بین آمریکا و دشمنانش در خاورمیانه با استقبال فراوانی روبرو شده است. دولت اوباما می‌گوید که مایل به مذاکره است و ایران و سوریه نیز چنین تمایلی دارند. ولی مشکلات از همین جا شروع می‌شود.
آیا مذاکرات باید آرام و با حوصله باشد یا اینکه طبق یک جدول زمانی پر سرعت پیش برود؟ آیا ایالات متحده باید بر سر مسائل کلیدی پیش شرط‌هایی بگذارد؟ و یا اینکه مذاکره کنندگان بدون هیچ پیش شرطی بر سر میز بنشینند تا گفتگوها روند طبیعی‌اش را طی کند؟
و در مورد تهدیدات لفظی چه باید کرد؟ آیا در شرایطی که رهبر ایران هفته گذشته گفته بود اوباما به همان «کژراهه» رهبران پیشین آمریکا می‌رود و اسرائیل یک «غده سرطانی» توصیف می‌شود، می‌توان با این کشور بر سر میز مذاکره نشست؟ به نظر می‌رسد که این سخنان نشانه‌ای بر پایان گفتگوها است، نه آغاز آن. شاید توجه به کشمکش‌هایی که در مورد نحوه مواجهه با آمریکا در داخل ایران وجود دارد، بتواند توجیه‌گر علت این سخنان آیت الله خامنه‌ای باشد.
علی‌رغم تهدیدهای ایران و تعلل سوریه، دولت آمریکا همچنان مایل به برقراری رابطه است. دعوت هیلاری کلینتون از ایران برای حضور در کنفرانس بازسازی افغانستان، تازه‌‌ترین نشانه این علاقه‌مندی است. اما مسئولین دولت آمریکا با نگاهی به سیاست‌های ایران و سوریه در حال تمرکز بر مسائل مهمی هستند که بر روند مذاکرات اثرگذار خواهد بود.
اجازه دهید با ایران شروع کنیم. نخستین مشکلی که وجود دارد مسئله‌ای است که از آن با عنوان «دو زمان‌سنج» یاد می‌شود. دولت آمریکا به یک زمان‌سنج آهسته نیاز دارد تا بتواند یک پروسه مذاکره مستقیم با ثبات و محتاطانه را طی کند اما در مقابل از این حقیقت آگاه است که زمان‌سنج پرسرعتی در برنامه هسته‌ای ایران در حال حرکت است و ایرانیان تا سال آینده سوخت کافی برای تولید یک بمب هسته‌ای خواهند داشت.
«افرایم هالوی»، رییس سابق موساد در ایمیلی که اخیراً برایم ارسال کرده بر این مسئله تاکید می‌کند: «راهبرد گفتگو تنها در شرایطی موفقیت آمیز خواهد بود که ایرانیان درک کنند تا ابد برای مذاکره فرصت ندارند». او استدلال کرد که ایالات متحده باید «گفتگوها را به چند ماه محدود کند». یک مقام عالی رتبه اسرائیلی نیز در مصاحبه هفته گذشته‌اش، نظر مشابه‌ای ابراز کرده بود: «اگر خواستار گفتگو هستید باید از همین حالا دست به کار شوید و تاریخ مشخصی برای به نتیجه رسیدن آن تعیین کنید».
تیم اوباما علاقه‌ای به تعیین محدودیت زمانی برای مذاکرات ندارد اما معتقد است که ایران خود باید برای کاهش فشارها دست به کار شود. یک مقام بلندپایه می‌گوید: «اگر ایرانی‌ها می‌خواهند با آسودگی بیشتری این روند را طی کنند باید گام‌هایی برای توقف حرکت زمان‌سنج بردارند». دولت آمریکا هنوز اعلام نکرده که این گام‌ها شامل چه کارهایی می‌شود اما خواست آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای از ایران برای شفاف‌سازی بیشتر و اجازه بازرسی‌های جدید از تاسیسات هسته‌ای، می‌تواند آغازگر این مسیر باشد.
اگر از مشکل دو زمان‌سنج عبور کنیم، مسئله مهم تر این است که خط قرمز آمریکا در چانه‌زنی‌های هسته‌ای باید کجا باشد؟ چند سال پیش، آمریکا و اسرائیل امیدوار بودند که پیش از موفقیت ایران در غنی‌سازی بتوانند برنامه‌های هسته‌ای این کشور را متوقف کنند اما چند ماهی است که به نظر می‌رسد آن تلاش ناکام مانده است. آمریکا ناچار است با یک عقب نشینی به این موضع رضایت دهد که ایران تلاشی برای تولید بمب نداشته باشد و باقی ماندن غنی‌سازی در سطح پایین و برای مصارف صلح‌آمیز به تایید بازرسان برسد.
به اعتقاد یک مقام اسرائیلی، این موضوع از سوی افرادی در ایران نیز حمایت می‌شود. از جمله این افراد می‌توان به علی اکبر ولایتی اشاره داشت که سابقا‍ً وزیر امور خارجه ایران بود و هم اکنون مشاور عالی رهبر این کشور است. اما این مقام اسرائیلی اشاره داشت که موضع کشورش در مخالفت با این رویکرد است و در مقابل خواهان عقب‌گرد دستاوردهای علمی ایران هستند.
مورد سوریه پیچیدگی کمتری دارد اما کماکان مشکلاتش پا بر جا است. بشار اسد تضمین عینی می‌خواهد که اسرائیل پیش از آغاز گفتگوها، بلندی‌های جولان را بازپس خواهد داد. آمریکا و اسرائیل نیز پیش از هرگونه تصمیمی در مورد جولان، تضمین عینی می‌خواهند که سوریه دست از حمایت از حماس و حزب‌الله بر دارد. هر دو طرف در انتظارند که طرف مقابل حسن نیتش را نشان دهد.
هفته پیش، اوباما دو نماینده برای گفتگو با اسد به دمشق فرستاد. بنابراین روند مذاکرات آغاز شده است. دستاورد اساسی و راهبردی این گفتگوها، جدا ساختن دمشق از تهران است. اما یک مقام آمریکایی توجه ما را به این مسئله جلب می‌کند که مذاکره آمریکا و سوریه با این هدف آغاز نشده است و با گذشت زمان، وقتی سوریه از ثمرات رابطه با غرب آگاه شود مسیرش را از ایران جدا خواهد کرد.
این ظرافت‌های دیپلماتیک حائز اهمیت هستند اما بعداً می‌شود در موردشان فکر کرد. این مقام آمریکایی اذعان می‌کند: «می‌دانیم که زمان زیادی در اختیار نداریم». واقعیت این است که اگر اوباما مایل به گفتگو است، باید هرچه سریع تر دل را به دریا بزند و منتظر باشد که روند مذاکرات به کجا خواهد کشید.
آفتاب- سرویس بین‌الملل: روند ایجاد توافقاتی بین آمریکا و دشمنانش در خاورمیانه با استقبال فراوانی روبرو شده است. دولت اوباما می‌گوید که مایل به مذاکره است و ایران و سوریه نیز چنین تمایلی دارند. ولی مشکلات از همین جا شروع می‌شود. آیا مذاکرات باید آرام و با حوصله باشد یا اینکه طبق یک جدول زمانی پر سرعت پیش برود؟ آیا ایالات متحده باید بر سر مسائل کلیدی پیش شرط‌هایی بگذارد؟ و یا اینکه مذاکره کنندگان بدون هیچ پیش شرطی بر سر میز بنشینند تا گفتگوها روند طبیعی‌اش را طی کند؟
و در مورد تهدیدات لفظی چه باید کرد؟ آیا در شرایطی که رهبر ایران هفته گذشته گفته بود اوباما به همان «کژراهه» رهبران پیشین آمریکا می‌رود و اسرائیل یک «غده سرطانی» توصیف می‌شود، می‌توان با این کشور بر سر میز مذاکره نشست؟ به نظر می‌رسد که این سخنان نشانه‌ای بر پایان گفتگوها است، نه آغاز آن. شاید توجه به کشمکش‌هایی که در مورد نحوه مواجهه با آمریکا در داخل ایران وجود دارد، بتواند توجیه‌گر علت این سخنان آیت الله خامنه‌ای باشد.
علی‌رغم تهدیدهای ایران و تعلل سوریه، دولت آمریکا همچنان مایل به برقراری رابطه است. دعوت هیلاری کلینتون از ایران برای حضور در کنفرانس بازسازی افغانستان، تازه‌‌ترین نشانه این علاقه‌مندی است. اما مسئولین دولت آمریکا با نگاهی به سیاست‌های ایران و سوریه در حال تمرکز بر مسائل مهمی هستند که بر روند مذاکرات اثرگذار خواهد بود.
اجازه دهید با ایران شروع کنیم. نخستین مشکلی که وجود دارد مسئله‌ای است که از آن با عنوان «دو زمان‌سنج» یاد می‌شود. دولت آمریکا به یک زمان‌سنج آهسته نیاز دارد تا بتواند یک پروسه مذاکره مستقیم با ثبات و محتاطانه را طی کند اما در مقابل از این حقیقت آگاه است که زمان‌سنج پرسرعتی در برنامه هسته‌ای ایران در حال حرکت است و ایرانیان تا سال آینده سوخت کافی برای تولید یک بمب هسته‌ای خواهند داشت.
«افرایم هالوی»، رییس سابق موساد در ایمیلی که اخیراً برایم ارسال کرده بر این مسئله تاکید می‌کند: «راهبرد گفتگو تنها در شرایطی موفقیت آمیز خواهد بود که ایرانیان درک کنند تا ابد برای مذاکره فرصت ندارند». او استدلال کرد که ایالات متحده باید «گفتگوها را به چند ماه محدود کند». یک مقام عالی رتبه اسرائیلی نیز در مصاحبه هفته گذشته‌اش، نظر مشابه‌ای ابراز کرده بود: «اگر خواستار گفتگو هستید باید از همین حالا دست به کار شوید و تاریخ مشخصی برای به نتیجه رسیدن آن تعیین کنید».
تیم اوباما علاقه‌ای به تعیین محدودیت زمانی برای مذاکرات ندارد اما معتقد است که ایران خود باید برای کاهش فشارها دست به کار شود. یک مقام بلندپایه می‌گوید: «اگر ایرانی‌ها می‌خواهند با آسودگی بیشتری این روند را طی کنند باید گام‌هایی برای توقف حرکت زمان‌سنج بردارند». دولت آمریکا هنوز اعلام نکرده که این گام‌ها شامل چه کارهایی می‌شود اما خواست آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای از ایران برای شفاف‌سازی بیشتر و اجازه بازرسی‌های جدید از تاسیسات هسته‌ای، می‌تواند آغازگر این مسیر باشد.
اگر از مشکل دو زمان‌سنج عبور کنیم، مسئله مهم تر این است که خط قرمز آمریکا در چانه‌زنی‌های هسته‌ای باید کجا باشد؟ چند سال پیش، آمریکا و اسرائیل امیدوار بودند که پیش از موفقیت ایران در غنی‌سازی بتوانند برنامه‌های هسته‌ای این کشور را متوقف کنند اما چند ماهی است که به نظر می‌رسد آن تلاش ناکام مانده است. آمریکا ناچار است با یک عقب نشینی به این موضع رضایت دهد که ایران تلاشی برای تولید بمب نداشته باشد و باقی ماندن غنی‌سازی در سطح پایین و برای مصارف صلح‌آمیز به تایید بازرسان برسد.
به اعتقاد یک مقام اسرائیلی، این موضوع از سوی افرادی در ایران نیز حمایت می‌شود. از جمله این افراد می‌توان به علی اکبر ولایتی اشاره داشت که سابقا‍ً وزیر امور خارجه ایران بود و هم اکنون مشاور عالی رهبر این کشور است. اما این مقام اسرائیلی اشاره داشت که موضع کشورش در مخالفت با این رویکرد است و در مقابل خواهان عقب‌گرد دستاوردهای علمی ایران هستند.
مورد سوریه پیچیدگی کمتری دارد اما کماکان مشکلاتش پا بر جا است. بشار اسد تضمین عینی می‌خواهد که اسرائیل پیش از آغاز گفتگوها، بلندی‌های جولان را بازپس خواهد داد. آمریکا و اسرائیل نیز پیش از هرگونه تصمیمی در مورد جولان، تضمین عینی می‌خواهند که سوریه دست از حمایت از حماس و حزب‌الله بر دارد. هر دو طرف در انتظارند که طرف مقابل حسن نیتش را نشان دهد.
هفته پیش، اوباما دو نماینده برای گفتگو با اسد به دمشق فرستاد. بنابراین روند مذاکرات آغاز شده است. دستاورد اساسی و راهبردی این گفتگوها، جدا ساختن دمشق از تهران است. اما یک مقام آمریکایی توجه ما را به این مسئله جلب می‌کند که مذاکره آمریکا و سوریه با این هدف آغاز نشده است و با گذشت زمان، وقتی سوریه از ثمرات رابطه با غرب آگاه شود مسیرش را از ایران جدا خواهد کرد.
این ظرافت‌های دیپلماتیک حائز اهمیت هستند اما بعداً می‌شود در موردشان فکر کرد. این مقام آمریکایی اذعان می‌کند: «می‌دانیم که زمان زیادی در اختیار نداریم». واقعیت این است که اگر اوباما مایل به گفتگو است، باید هرچه سریع تر دل را به دریا بزند و منتظر باشد که روند مذاکرات به کجا خواهد کشید.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید