خودارزیابی راهی برای توسعه حرفه‌ای معلم
حسین معافی- در حدیث نبوی آمده است که «حاسِبوا أنْفُسَکُم قَبلَ أنْ تُحاسَبوا» یعنی برای خودتان کاری کنید! قبل از اینکه دیگران برایتان کاری کنند. همانطور که در این حدیث ذکر شده است همه ما در هر کار و شغلی و حرفه‌ای که هستیم باید برای رشد و تعالی خود، قبل از اینکه دیگران ما را ارزیابی و راهنمایی کنند، به فکر اصلاح و تجدید نظر در اقدامات و کار‌های خود باشیم. معلمان نیز که شغل و حرفۀ حساس و مهمی در تربیت دانش‌آموزان دارند بهتر است برای رشد حرفه‌ای و موفقیت بیشتر در تربیت و آموزش فراگیران، خودارزیابی را انجام دهند.
در زمانی که اینترنت دانش‌آموزان را با دسترسی سریع به دانش، توانمند می‌کند، معلمان باید رویکرد‌های خود را به طور مداوم تجدید و اصلاح کنند تا در امر تدریس و یادگیری موفق باشند. اما این کار چگونه می‌تواند انجام شود؟ پاسخ در خودارزیابی نهفته است. با پویایی بیشتر یادگیری در قرن بیست و یکم، معلمان نه تنها باید دانش‌آموزان خود را ارزیابی کنند، بلکه باید از ذره بین برای تمرینات خود استفاده کنند. در نتیجه، خودارزیابی معلمان از یک گزینه به یک ضرورت تبدیل شده است. وقتی معلمان مهارت‌ها و روش‌های تدریس خود را ارزیابی می‌کنند، بهتر می‌توانند به نقاط قوت خود بپردازند و زمینه‌های رشد را مشخص کنند. معلمانی که درگیر خودارزیابی می‌شوند، درک عمیق‌تری از محتوا، نیازهای دانش‌آموزان و محتوای آموزشی مورد نیاز برای آموزش مؤثر دارند. چنین معلمانی همچنین در انطباق با نیازهای متنوع دانش‌آموزان ماهرتر هستند و برای شناسایی راه‌های مناسب برای پیشرفت شغل آموزشی خود مجهزتر هستند.
خودارزیابی معلم مزایای متعدد دیگری نیز برای مربیان دارد:
آن‌ها می‌توانند چالش‌ها و مهارت‌هایی را که معلمان ممکن است نادیده گرفته‌اند یا به‌طور کامل به رسمیت نشناخته‌اند، کشف کنند. کاوش عمیق در تمرین تدریس آن‌ها می‌تواند زمینه‌های توسعه بیشتر را روشن کند.
آن‌ها می‌توانند به معلمان در شناسایی مشکلات مبرم کمک کنند. به عنوان مثال، معلمان ممکن است نیاز به اولویت‌بندی برخی مسائل مهم برای دانش‌آموزان را تشخیص دهند و آن‌ها را به کار با هماهنگ‌کننده آموزشی برای رسیدگی به نگرانی‌های خاص از طریق راه‌حل‌ها و بهبود‌های هدفمند هدایت کنند.
آن‌ها می‌توانند به معلمان اجازه دهند تا در جنبه‌های مختلفی از تدریس خود کاوش و بررسی کنند.
ابزار‌های خودارزیابی معلمان می‌توانند از هر یک از ابزار‌های مختلف از جمله خود‌اندیشی، نظرسنجی و پرسشنامه برای خودارزیابی استفاده کنند. به عنوان مثال، آن‌ها می‌توانند از چک لیست‌هایی استفاده کنند که معیار‌های تدریس را مشخص می‌کند. قبل از شروع سال تحصیلی، معلم چک لیستی برای اندازه‌گیری زمینه‌هایی مانند برنامه‌ریزی، محتوای درس، سازماندهی کلاس، ارائه دستورالعمل، مشارکت دانش‌آموز و مدیریت کلاس ایجاد می‌کند. در طول سال، آن‌ها خود را رتبه‌بندی می‌کنند و زمینه‌های بهبود را شناسایی می‌کنند.
این ابزار‌ها سؤالاتی را مطرح می‌کنند که جنبه‌هایی از تدریس مانند دانش موضوعی، مهارت‌های برنامه‌ریزی و اثربخشی در ارائه آموزش و حتی مدیریت کلاس را پوشش می‌دهد. معلمان خود را ارزیابی می‌کنند و بازخورد شخصی دریافت می‌نمایند.
یکی دیگر از روش‌های خودارزیابی معلم، همکاری با دیگران است. به این ترتیب، یک معلم می‌تواند از دانش‌آموزان خود درباره درک دانش‌آموزان از آنچه تدریس می‌شود، محیط کلاس، سطح مشارکت و میزان رضایت آن‌ها بپرسد. دانش آموزان می‌توانند نظرات خود را از طریق نظرسنجی یا پرسشنامه‌ای که معلم ارائه می‌دهد به اشتراک بگذارند.
خودارزیابی معلم می‌تواند پتانسیل معلمان را برای پیشرفت در حرفه خود باز کند. خودارزیابی می‌تواند به معلمان کمک کند تا بر چالش‌ها غلبه و نقاط قوت خود را مهار کنند. آن‌ها ابزار قدرتمندی هستند که می‌توانند یادگیری مادام‌العمر را تقویت کنند و معلمان را قادر می‌سازند تا با چالش‌ها سازگار شوند و به سوی حرفه‌ای شدن در امر تدریس و یادگیری پیش روند.
