عدم صدور ویزا برای ورزشکاران حرفهای ایران دوباره تبدیل به سرتیتر خبرها شده است. این بار موضوع درباره ملیپوشان تکواندو است که قرار بود برای رقابتهای کسب سهمیه المپیک پاریس به شهر منچستر در انگلیس سفر کنند، ولی از آنجا که ویزای آنها صادر نشد، این ورزشکاران آخرین شانس کسب سهمیه از طریق رنکینگ جهانی را از دست دادند. درواقع در حالت عادی، ورزشکاران ایرانی باید امروز و فردا به مصاف رقبا میرفتند، ولی آنها در ایران ماندگار شدند تا از طرق مختلف پیگیر نتایج سایر رقبایشان در این مرحله از رقابتها باشند.
فدراسیون تکواندو از یکی دو ماه قبل مدارک مورد نیاز برای اخذ ویزا را به سفارت انگلیس در آنکارا ترکیه تحویل داده بود، ولی ویزای ورزشکاران ایرانی در این بخش صادر نشد تا آخرین فرصت موجود در این زمینه از بین برود. سایت فدراسیون تکواندو هم با تأیید اتفاقات رخداده از این نوشت که این عدم صدور ویزا ممکن است روی سرنوشت تعدادی از ملیپوشان تکواندو در مسیر المپیک تأثیرگذار باشد. «مرحله نهایی رقابتهای گرندپری در سال ۲۰۲۳ طی روزهای ۱۱ و ۱۲ آذرماه به میزبانی انگلستان در شهر منچستر برگزار میشود. این دوره از مسابقات به دلیل آنکه آخرین مرحله از رقابتهای کسب امتیاز ورودی المپیک از طریق سیستم رنکینگ است، برای همه مدعیان حضور در بازیهای المپیک ۲۰۲۴ از کشورهای مختلف اهمیت ویژهای دارد. در این میان شرکت در این دوره از مسابقات برای نمایندگان کشورمان ازجمله مهران برخورداری، مهدی حاجموسایی و ابوالفضل زندی با توجه به فاصله امتیازی اندک با نفرات برتر رنکینگ از اهمیت حیاتی برخوردار بود که متأسفانه به دلیل صادرنشدن روادید انگلستان، تکواندوکاران ایران حضور در این رقابتها را از دست دادند. شایان ذکر است به دلیل آنکه انگلستان در ایران بخش کنسولی جهت صدور روادید ندارد، باید برای طی مراحل اخذ روادید از طریق کشور ثالث اقدام کرد. به همین منظور فدراسیون تکواندو از دو ماه قبل برای اخذ روادید اقدام و به عنوان اولین کشور حاضر در مسابقات گرندپری و پیش از بازشدن سایت ثبتنام، دعوتنامه رسمی مسابقات را دریافت و امور مربوط به اخذ روادید را از طریق سفارت انگلستان در کشور ترکیه و شهر آنکارا آغاز کرد. نفرات اعزامی به این مسابقات در زمان مقرر در سفارت انگلستان در آنکارا حاضر شده و مدارک خود را تحویل دادند. در شرایطی که رئیس و دبیرکل فدراسیون بهصورت مستمر با مسئولان فدراسیون جهانی تکواندو در ارتباط بوده، نامهنگاری متعدد صورت گرفته و هادی ساعی در جریان رقابتهای گرندپری پاریس با رئیس فدراسیون جهانی و رئیس فدراسیون تکواندو انگلستان مذاکره مستقیم داشت و در حاشیه مسابقات جام جهانی در کره جنوبی پیگیریهای لازم را از مسئولان WT انجام داده بود، متأسفانه مانند سال گذشته سفارت کشور فوق در آنکارا از صدور روادید برای تکواندوکاران کشورمان خودداری کرد».
این برای دومین بار متوالی است که سفارت انگلیس از صدور ویزای تکواندوکاهای ایرانی برای شرکت در این رقابتها سر باز میزند. اتفاق عجیبتر در این بین، ولی صدور ویزا برای اعضای تیم ملی پاراتکواندو ایران در شهر منچستر است. چند روز قبل، انگلیسیها ویزای اعضای تیم پاراتکواندو را صادر کرده و آنها راهی شهر منچستر شدند، ولی ویزای سایر نفرات تیم ملی صادر نشد. درباره این دوگانگی دلیل روشن و مشخصی مطرح نشده، ولی آنچه مشخص است این است که رایزنیهای انجامشده اصلا در سطح و حدی نبوده که بتواند مسئولان امر را برای صدور ویزای ورزشکاران تیم ملی تکواندو راضی کند.
انگلیس در حالی چنین دوگانگیای را رقم زده که همین روزها اسناد تأییدنشدهای از عدم اعزام تیم ملی وشوو به آمریکا منتشر شده که نشان میدهد سفارت این کشور به دلیل آنکه چند نفر با عناوین غیرتخصصی برای ویزای آمریکا اقدام کردهاند، تصمیم گرفته کلا به سایر نفرات هم ویزا ندهد. البته کار جدید انگلیسیها تداوم سیاستهای تکراری است که کشورهای قارههای مختلف در قبال ورزشکاران ایرانی دارند. به غیر از انگلیس، فقط در چند سال اخیر آمریکا، مجارستان، یونان، آلبانی، اتریش، فرانسه، ایتالیا، مصر و استرالیا هم به ورزشکاران ایرانی به بهانههای مختلف و در رشتههای متنوع ویزا نداده بودند.
حالا که این ماجرا دوباره تکرار شده نیاز به پررنگشدن چندباره این نقیصه است که چطور دیپلماسی ضعیف در این بخش به ورزش ایران لطمه جبرانناپذیری زده است. همین چند روز پیش بود که رهبری در جلسه با ورزشکاران و مدالآوران بازیهای آسیایی عنوان کرده بودند که «ایران قوی باید ورزش قوی داشته باشد»، ولی مسئله اینجاست که آیا تحقق این موضوع با دیپلماسی ضعیف در حوزه ورزش شدنی است یا خیر؟ این اتفاقات در شرایطی در حال تکرار است که بعد از جلسه رهبری، کیومرث هاشمی، وزیر ورزش و جوانان هم از این گفته بود که باید سند پیشرفت ورزش به تصویب برسد. او گفته بود: «شاهبیت صحبتهای مقام معظم رهبری در این دیدار بحث ورزش قوی برای ایران قوی بود که این جمله از جهات مختلف قابل بررسی است. این فرصت خوبی است که اگر بتوانیم سند پیشرفت ورزش کشور را به تصویب برسانیم میتوانیم بهواقع ورزش قوی را برای ایران قوی ترسیم کنیم. ما ظرفیت خوبی در حوزه ورزش در کشور داریم، ولی تا پیش از این به دلیل عدم انسجام دستگاهها نتوانستیم برنامهها را عملیاتی کنیم. نداشتن نقشه راه آسیبهایی جدی را به ورزش کشور زده است».
هاشمی البته در همان صحبتهایش روشن کرد که دیپلماسی ورزشی هم نیاز به توسعه دارد: «بحث ایجاد وحدت و غرور ملی یکی دیگر از مسائلی است که با ورزش ظهور و بروز پیدا میکند. همچنین موضوع شهرت یکی از ابزارهایی است که دولتها و ملتها بهواسطه ورزش از آن بهرهبرداری کردهاند. توسعه دیپلماسی ورزشی نیز یکی از راهکارها برای ایجاد قدرت نرم است و میتواند تأثیرگذار باشد. ورزش یک قدرت نرم است که با استفاده از ظرفیتهای مختلف ازجمله گرفتن میزبانیها میتوان قدرت کشور را از طریق ورزش نشان دهیم. صحبتهای اخیر مقام معظم رهبری کار و رسالت ما را سختتر کرد و باید تلاش کنیم منویات مقام معظم رهبری را دنبال کرده و انجام دهیم. وظیفه ما و تکتک عزیزان این است که موضوع ورزش قوی برای ایران را قوی را به یک گفتمان تبدیل کنیم».
حال به نظر میرسد دستکم برای تقویت قدرت ورزش ایران در مجامع جهانی هم که شده، موضوع دیپلماسی ورزشی که ضعف آن بهوضوح در سالهای اخیر خودنمایی کرده است، باید با نگرشی متفاوت و البته با افراد جدیدی پیگیری شود. بعید است اگر چنین نقیصهای پابرجا بماند، در ادامه فرصتی برای کسب افتخار مهم در حوزه قهرمانی ورزش در سطح المپیک و جهانی به این سادگیها قابل وصول باشد.