پایان امتحانات و چالش پرسه‌زنی نوجوانان در فضای مجازی
همه ساله با فرا رسیدن ماه خرداد، پایان دوره تحصیلی دانش آموزان نیز فرا می‌رسد و پس از پشت سر گذاشتن ایام امتحانات و گرفتن کارنامه قبولی، پر کردن اوقات فراغت فرزندان به دغدغه نخست خانواده‌ها تبدیل می‌شود.
اگر کودکان و نوجوانان دهه شصتی که والدین کودکان و نوجوانان امروز هستند، تابستان خود را با بازی‌های مختلف گروهی در کوچه پس کوچه‌های شهر روستا سپری می‌کردند و یا بخشی از وقت خود را در کنار پدر و مادر یا نزدیکانشان شاگردی می‌کردند تا حرفه بیاموزند، حدود سه دهه است که برگزاری دوره‌های تابستانی و اردو‌های مختلف و شرکت در کلاس‌های آموزشی و مهارتی جای آن‌ها را گرفته است.
در کنار آن، توسعه دسترسی کودکان به فضای مجازی بویژه در ایام پس از کرونا، مشکل پرسه زنی بی هدف کودکان و نوجوانان در محیط اینترنت که اغلب خارج از نظارت والدین است، به همراه داشته است. این مشکل سبب شده تا والدین به فکر آن باشند که در ایام تابستان یا دسترسی فرزندانشان به اینترنت را محدود کنند یا با ثبت نام آن‌ها در کلاس‌های مختلف آموزشی، کمتر این فرصت را ایجاد کنند که وقت کودکان در فضای مجازی تلف شود.
در همین رابطه برخی فعالان حوزه فضای مجازی اقدام به طراحی فضا‌های آموزشی در بستر اینترنت کرده اند که از جمله می‌توان به بازآموزی دروس تحصیلی در شبکه نمایش خانگی و یا زیست بوم‌های ایرانی با محوریت بازی و آموزش و سرگرمی اشاره کرد.
در این پیوند، یک کارشناس حوزه آموزش و اوقات فراغت روز پنجشنبه در نشستی خبری اظهار داشت: اوقات فراغت از مهم‌ترین پیش‌نیاز‌های نسل کودک به شمار می‌رود که در تمام دنیا به عنوان سازنده سبک زندگی مطرح می‌شود.
محمد تبریزی با بیان اینکه اوقات فراغت در کشور ما به ایام تابستان خلاصه شده است در حالی که می‌توان آن را به کل سال گسترش داد، افزود: فقدان مهدکودک‌های دارای ساختار تعریف شده سبب شده تا اوقات فراغت یکی از چالش‌های نسل جدید به شمار می‌رود و بنابراین باید تعریف درستی از اوقات فراغت به عنوان جهت دهنده به زندگی و آینده فرزندانمان انجام شود.
وی با بیان اینکه با استفاده از فناوری‌های نو می‌توان زیست بوم‌های متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی برای کودکان و نوجوانان طراحی کرد که از آسیب‌های فضای مجازی در امان بمانند، اظهار داشت: این زیست‌بوم‌ها با استفاده از هوش مصنوعی می‌توانند مهارت‌های کودکان را تقویت کنند و در عین حال در قالب تفریح و سرگرمی آموزش‌های لازم را به آنان عرضه کنند.
تبریزی به طراحی زیست بوم سرزمین آوانیان اشاره کرد و گفت: این زیست بوم با امنیت بالا و محتوای سالم سبب می‌شود تا کودکان از فضای مجازی و اینفلوئنسری خارج شوند و بر مهارت زندگی خود بیفزایند.
این کارشناس حوزه آموزش، ارتقای مهارت‌های زندگی را یکی از نیاز‌های نسل نوجوان و کودکان عنوان کرد و گفت: زیست بوم‌های ایرانی به دنبال ایجاد فضایی امن به دور از آسیب‌های اجتماعی و شبکه بی حد و مرز اینترنت هستند و خانواده‌های ایرانی می‌توانتد با خیالی آسوده آن را در دسترس کودکان خود قرار دهند.
زینب زین الدینی مدیر تولید محتوای زیست بوم آوانیان نیز با بیان اینکه بهترین شیوه آموزش به کودکان و تولید محتوا برای آنان، آموزش غیرمستقیم و مبتنی بر تفریح و سرگرمی است، گفت:اوقات فراغت را از مهم‌ترین دغدغه نسل کودک است؛ با وجود اینکه بسیاری از کشور‌ها در تولید محتوای کودکانه متناسب با فرهنگ بومی گام‌های بسیاری برداشتند، اما جای خالی تولید محتوای کودکانه بر اساس نیاز کودکان ایرانی همواره احساس می‌شود.
به گفته او، باید در زیست بوم‌های ایرانی، مهارت‌های کودکان را بر اساس فرهنگ ایرانی ارتقا دهیم و نسبت به انتقال و هویت ایرانی - اسلامی اهتمام داشته باشیم.
زین الدینی با بیان اینکه زیست بوم مهارتی آوانیان بر ترکیب رشد خلاقیت و آگاهی سازی و ارتقای دانش کودکان نسبت به هویت فرهنگی و تاریخی تمرکز دارد، پر کردن اوقات فراغت کودکان و آشنایی آن‌ها با ارزش‌های اجتماعی از دیگر اهدافی است که در این برنامه دنبال شده است.
در حاشیه این نشست نخستین زیست‌بوم سرگرمی و مهارت آموزی کودکان با عنوان سرزمین آوانیان فعالیت خود را بر بستر اینترنت و رادیو آغاز کرد؛ در این زیست بوم تلاش شده تا در قالب شخصیت‌های ایرانی و با نگرشی جدید در حوزه برنامه ریزی اوقات فراغت، مهارت‌آموزی رده سنی پیش‌دبستان و دبستان در چهار بخش مهات و سرگرمی، فرهنگ و هنر، گردشگری و ورزش و سلامت را در دستور کار قرار دهد.
